Баа алыптасуды дісі
Баа алыптастыруды парметрлік жне шыынды дістерін ажыратады.Шыынды баа алыптастыру дісі тауарды ндіру мен ткізу шыындарына негізделген.Олара:
· Толы шегерімдер тсілі;
· Стандартты шегерімдер тсілі;
· Тікелей шегерімдер тсілі.
Толы шегерімдер тсілі — фирманы рбір німіне кеткен шыынын толытай есептей отырып баа алыптастыратын діс.Бл діс кбінесе монополиялара тн,себеі оларды тауар ткізу кепілдемесі бар.
Стандартты шегерімдер дісі -нормативті шыындардан асып кеткен наты шыындарды есепке ала отырып баа бекітеді.Бл дісті артышылыы шектен асан шыындарды да басара алады,тек жалпы шыын млшері ана емес.Бл дісті иын элементі болып шыындар стандартын анытау.
Тікелей шегерімдер тсілі -нары конъюктурасына арай тікелей шыындарды анытап ктілетін сатылым баасын сыну. Барлы шартты- ауыспалы шыындар шыарылатын німні клеміне байланысты жне тікелей шыын деп есептеледі.Жанамаа шыындар аржылы нтижеге жатызылады.
Параметрлік баа алыптастыру дісі тауарды техникалы-экономикалы параметрлеріне негізделеді.Олара:
· Салыстырмалы баа дісі
· Балды баа дісі
· Регрессия дісі
Салыстырмалы баа дісі тауарды е басты параметріне негізделіп ойылатын баа.Бл діс лкен ателіктерді жібермеу шін олданылады.
Балды баа дісі тауарды параметрлерін эксперттер баалау барысында жреді.Тауарды рбір параметріне бал осылады.Соында барлы параметрлер балы есептеледі.
Регрессия дісіэмпирикалы формулаларды анытау барысында баа алыптасады.Бл жерде баа тауарды сапасыны функциясы ретінде болады.
Баа стратегиясы
Баа саясатын жне ксіпорын стратегиясын зірлеу келесі ш кезенен трады: тпнегіздік апарат жинатау, стратегиялы талдау, стратегияны тжырымдау.
1. Тпнегіздік апарат жинатау кезеін орындау барысында келесі негізгі мселелер орындалады:
Шыындарды баалау;
Ттынушылар туралы апарат.
леуеттік бсекелестер туралы деректер.
Ксіпорынны аржы масаттарын натылау;
2. Стратегиялы талдау кезеін орындау барысында алдын ала жинаталан апарат талапа сай талдауа тседі:
аржылы талдау;
Нары сегментін талдау;
Бсекелестерді талдау;
Мемлекеттік реттеуді ыпалын баалау.
3. Стратегияны алыптастыру:
орытынды баа стратегиясын белгілеу.
Баа стратегиясыны негізгі трлеріне тмендегілер жатады:
Жоары баа стратегиясы. Бл стратегияны басты масаты — ндіріліп, шыарылып отыран жаа тауар те нды боландытан, ол шін біралыпты нарыты баадан жоары тлеуге дайын сатып алушылардан «аймаын сзіп алу» жолымен стеме пайда табу.
Орта баа стратегиясы (біралыпты бааалыптастыру). Тауарды мірлік циклыны лдырау фазасынан баса барлы кезеінде олданылады, пайданы за мерзімді перспектива ретінде станатын фирмалара тн.
Тменгі баа стратегиясы (нарыа ену стратегиясы) тауарды мірлік циклыны кез келген фазасында олданыла алады. Бл стратегия баа бойынша сраныс икемділігі те жоары боланда тиімді болып табылады.
Кешендік сатуды ынталандыру стратегиясы (шыынды лидер) тауар бірлігін сатуда олданбай, бір ттастай сатанда олданылады. Сатуды шыынды лидері – фирма зіні баса да тауарларын ткізу масатында сатып алушыларды тарту бойынша фирманы минималды пайдамен ткізілетін тауары.
осымша тауарлар стратегиясы сатып алушыларды кілін аудару шін жарнамалы іс-шара болып табылады. Бл жадайда фирма негізгі тауара осымша бйымдар жинаын сынады, ттынушы «аныан» тауарды сатып алуа тотам жасайды. Бл стратегияны иындыы, баа рамына стандартты жинаталым ретінде нені осу керек, ал осымша ретінде не сыну керек екендгнде.
«Лидер соынан еру» стратегиясы. Олигополиялы нарыта жиі олданылады. Бл жадайда нарытаы лесі ауымды болып табылатын фирмаларды бірі жабдытаушылармен жариялы емес трде негізгі лидер болып табылады.
Мртебелі баа стратегиясы те жоары баамен сатылатын тауарларды жне тауар маркасы мен тауар сапасына ерекше кіл аударатын нары сегменттерін арастырады. Бл стратегия фирма жне оны тауарларыны жоары мртебелілігі болан жадайда жне минималды бсекелестік шартында ммкін болады.
Шыынды кзараспен байланысты тауарлар баасыны статегиясы. Тауарларды ндірілуі шыынды кзараста арастырылады, егерде тауар бірлігіні ндірілу клеміні згеруі басаларыны ндірісіні згеруімен атар болса. Бл негізгі нім ндірісі дерісіндегі жолай ндірілетін осалы тауарлара байланысты.
Сраныс кзарасымен байланысты тауарлар баасыны стратегиясы. Тауарлар зарабайланысты болады, егерде оларды біреуіні баасы екіншіге сер етсе. Бл бір тауар екінші тауарды алмастыратын дрежеде болан шартта ммкін болады.
Баа бекітудегі ызметтерді йлестіру стратегиясы. Ол екі жадайда пайда болады: баа бойынша шешімдерді абылдаужнен атарлас баа саясатын жргізу. Кейбір елдерде баа бойынша млімелерді жасасу замен тиым салынан, сондытанда фирмалар екінші жадайа мтылады.
Баалы дискриминация стратегиясы. Фирма тауар мен ызметтерді оларды ндірудегі шыындарына арамай р трлі баамен сатады.
«Байланыстырылан бааалыптастыру стратегиясы». Бл стратегияны олдану кезінде тауар баасы мен оны шыындары те болатындай соммадаы ттыну баасына бадарланып бекітіледі.
«згермейтін баа» стратегиясы. Фирма за мерзім бойында згермейтін бааны сатау мен бекітуге мтылады, йткені ндіріс шыындары згеретін жадайда фирма, баа саясатын айта арастыру орнына, тауар рамы мен орапталыну млшерін, сырты бейнесін згертуге тырысады.
Нольмен аяталмаан немесе психологиялы баа стратегиясы – нольмен аяталан соммаа арсы бааны андайда бір тмендеуі. Ттынушыларда фирма з баасын тере талдап, оларды минималды трде орнатуа тырысады деген пікір алыптасады.
Баалы жола стратегиясы бір атаудаы тауарды р баасы сапаны белгілі бір дегейін анытайтын баа диапазонын айындайды.