Жеке турларды баа алыптасуы

азіргі кезде азастанда крсетілетін ызметті трі мен пішініне арай туристік фирмаларды трт тобы алыптасты.
Крсетілетін ызмет жиынтыы кп болмайтын фирмалар, онда тапсырыскерлерге бірнеше траты маршруттар сынылады, тадау жеткіліксіз.
Жеткілікті тадауы бар фирмалар, бл жерде тапсырыскерге 10-15 маршруттар сынылады.
Толы тадаулы фирмалар, оларды критериялары келесі девиз болып табылады: “айда барсада, ашан барсада!”.
Экзотикалы маршруттары бар фирмалар, тапсырыскерлерге ерекше саяхаттар мен экскурсиялар сынады.
Маршруттарды зірлеу крделі кп сатылы процедура, ол жеткілікті жоары біліктілікті талап етеді жне туристік ызмет крсету технологиясыны негізгі элементі болып табылады.
Маршрутты зірлеу жне бекіту процедурасынан со турды алыптастыруа кіріседі.
Турларды негізгі екі трі зірленеді.
Пэкидж-тур. Яни кешендік туристік ызметтер: таматану, орналасу, экскурсиялы ызмет крсету, клік, трмысты, спорт-сауытыру, денешынытыру, медициналы жне баса ызмет крсету.
Инклюзив-тур. Яни жеке туристік ызметтер: таматану, орналасу, экскурсиялы ызмет крсету, клік (тадау бойынша).
Тжірибеде инклюзив турлар лкен йгілілікке ие, онда турист негізгі ызметтерді минимал-жеткілікті жиынтыын тапсырады, осымша ызметтерді ажетсінуіне арай сатып алады. Бл туристі меншікті уаытын жоспарлау ммкіндігін кеейтеді жне біратар жадайларда жолдаманы арзандатады.
Турларды рсімдеу кезінде туристікке арналан тауарлар толытырыштар болып табылады, яни тур – бл ызметтер мен тауардан тратын жиынтыты нім.
Маршрутты жне наты сранымны негізінде алыптастырылан тур бірден сатуа арналан тауарлы нім бола алмайды. Ол шін біратар кезедерді орындау ажет:
турды алыптастыру;
эксперименттік енгізу;
жарнама мен тсау кесер (таныстыру рсімі);
турларды сату.
Турды алыптастыру кезеі зіне «рамаа», біратар ызметтерді жне тауарларды тур деп аталатын бір «абыа» енгізеді. Мндай жиынтыты механикалы ралуынан зге, турды алыптасуы оны техникалы – экономикалы негізделуінде арастырады, йткені пайдалылыы тмен тур аырында дрменсіз болып табылады. Сонымен, турды алыптастыруды екі шекарасы болады: жоары – ызмет крсету мен тауарларды максималды белсенді пакеті; тменгі – оны баасына ыпал ететін экономикалы тиімділік.
Егер тур берілген критериялар бойынша “тетін болса”, онда оны экспериментті енгізу керек. Ол жарнамалы тегін (немесе жеілдікті) круизбен, автобуспен саяхат жасаумен жне т.б. біріктірілуі ммкін.
Жарнамалы тур нтижелері бойынша оны тсау кесері болады, сонымен атар жаласатын жарнамалы компания.
Осыдан со шыынны калькуляциясы жасалады. Кіріс нормасы аныталады (беріледі), баа есептеледі жне жеілдіктер жйесі алыптастырылады.
Одан рі арай алыптастырылан тауарлы нім туристік жолдама трінде тур агенттіктер, ткізілімдербойынша бюролар немесе збетінше, туристер мен ксіпорындар арасындаы делдал болып табылатын, туристерге ызмет крсететін (она йлер, таматандыру ксіпорындары, экскурсиялы ызметтер, мражайлар, шынытыру-сауытыру кешендері жне т.б.) саяхаттау жне экскурсия бюролары арылы ткізіледі.
Турды алыптастыру кезінде оны негізгі асиеттерін ескеру ажет:
аттрактивтілігін (тартымдылыын);
сенімділігін;

ауіпсіздігін;
негізділігін:
ттастыын (аяталандыын);
адрестік баыттылыын;
апараттыын;
икемділігін.
Туризм – келушілерді (туристерді) принциптарын ызметіні ртрлі сипатымен тартатын табии жне жасанды ерекшеліктері бар, региондарда (жерлерде) дамитын индустрия.
аидаа сай, туристер категориясына, зіні траты мекен жайынан анааттанарлы сезім алу масатында жола шыатын жне туристік орында болу уаыты бір туліктен асатын саяхаттаушыларды жатызады.
Туристік нім – бл азаматтара (туристерге) туристтік – экскурсиялы ксіпорындармен крсетілетін ызметтер кешені.
Мндай німді ндіруді йымдастыруды кешенді жйесі туризм индустриясы деп аталады.
Туризм индустриясыны жйесіне мамандандырылан ксіпорындар, йымдар жне мекемелер кіреді:
Орналастыру бойынша ызмет крсететін ксіпорындар (она йлер, мотелдер, кемпингтер, пансионаттар);
Таматандыру ксіпорыны (мейрамханалар, кафелер, барлар);
Клік ызметімен айналысатын фирмалар (авто ксіпорындар, уе ксіпорындары, темір жол ведомстволары, теіз жне зен клігі ксіпорындары);
Туристік німді зірлеуші жне ткізуші туристік фирмалар (туристік бюро, экскурсиялы бюро, туристік агенттік, жолдамаларды ткізу бюросы);
Жарнамалы – апаратты туристік мекемелер (жарнама аганттіктері, жарнама бюросы, апарат агенттігі);
туризмді басару органдары (туризм комитеттері мен департаменттері, оамды туристік йымдар мен бірлестіктер).
Туристік индустрияны дамуы кптеген факторлара туелді:
Туристік - рекреациялы ресурстарды болуына;
Регионны дамыан инфрарылымыны болуына;
Мамандандырылан кадрларды барлыына;
Туризмді Мемлекеттік олдауа;
Демографиялы жне леуметтік факторлара;
Туекелдік факторларына;
Саясатты жне экономикалы факторлара;
ылыми – техникалы прогреске, дстрлерге жне т.б.
Тур операторлар. Тур операторлар топты туризм шін кешендік німді йымдастырушылар мен рушылар ызметін атарады. Тур оператор ртрлі баыты жне жылды ртрлі кезеі бойынша ртрлі баадаы жне затытаы саяхаттарды сынады.
Ттынушы сапар шін белгіленген бааны тлейді. Маршрутты басы алдын – ала шешіледі жне топты жиналатын орыны болып табылады. Сапарды нына гид – аудармашыныда ызметі кіреді, ол жадайлара арай топты сапарды барлы бойлыында немесе бір блігінде еріп жреді.
Туристік сапарлар йгілі сипаттамаа ие болуда, йткені ызмет крсетуді міндетті элементі болып, на енгізілген ызметтер тріні тізімі кіретін, апаратты дебиет пакеті табылады, сонымен атар саяхат кезінде пайда болатын барлы сратара егжей-тегжейлі апарат алуа болады. Туристік топты келешек атысушысы, осылай, алдын-ала сапар шарттарын жне сонымен атар оны жуытама нын айындай алады.
Тур операторларды кбінесе «ктере сатушы» деп атайды, йткені олар здеріні турларын тураганттіктерге ктерме баамен сатады, ал олар з кезегінде туристік німді блшекті саудамен сатуа кіріседі. Бл кезде тур агентке комиссия тленеді..
Туристік німді жасайтын компаниялар, мысалы, клік жне орналастыру ксіпорындары сияты, оларды ызметін сатып алушылар болатын рбір елді мекенде оларды мдделерін крсететін сауда агенттерін керек етеді. Бл ттынушыада ыайлы, йткені тур агенттік, аида бойынша, ызмет крсету саласыны барлы ксіпорындарын бірмезгілде сынады. Туристік фирма зіні екі негізгі німдерін сынады:
– орындарды алдын-ала, клік жаттарын сата отырып, сатап ою;
– тапсырыскерлерге болжалды маршруттара жне осы маршруттармен байланысты ызметтер тріне атысты кеестер мен сыныстар.
Егер тапсырыскер алыс сапарды жоспарласа жне маршрутпен таныс болмаса немесе белгілі бір жерге барысы келсе жне клікті андай трін олдануды білмесе рине кеес те керек.
Фирмалар тапсырыскерлерді кеесушілер мен сапарды рсімдеушілерге блмейді, йткені тапсырыскер оны ызытыратын барлы сратара объективті апарат алуа, егер олар оны мддесіне, саяхата атысты болса, ыты деп есептеледі. Жнеде кеес беру кмегі, сапарлы билеттерді рсімдеу, она йде орын сатап ою жне баса ызметтер сол жерде орындалады жне ыса мерзімде.
Фирманы шыынын клік йымдары мен она й ксіпорындары, ткізілген ызмет ныны пайызды атынасымен комиссиялы пішінде темаы трінде айтарады.
Туризм рылымыны материалды – затты аспектісі сала ретінде олармен жргізілген жне ткізілген турларды, ызметтерді жне тауарларды жиынтыын крсетеді. Бл аспект туристік німні ткізілетін клемімен сипатталады.
Туризм саласыны технологиялы аспектісі туристік німні ндірісімен, ткізілуімен жне ттынылуымен байланысты наты технологиялы процестер жиынтыын крсетеді.
Туризмні йымдастыру рылымыны апаратты аспектісі. Туризм сияты мндай крделі жйені басаруды жргізу шін, апарат аымыны тиімді йымдастырылуы керек. лкен жйелер шін е тиімді йымдастыру болып иерархиялы рылым жне т.б. табылады.
Туризм трі, елді немесе оны регионыны бюджетінде аржы нтижелеріні крінісі ерекшеліктерімен байланысты. Осы крсетілген белгілер бойынша туризм пішінінде туризмні екі трі блінеді : активті жне пассивті.
Елге шетелдік туристерді немесе отанды туристерді арастырылатын региона келуі активті туризм болып табылады. Активті туризм елге немесе арастырылан региона ашаны (валютаны) келтірілу факторы ызметін атарады.
Бір елді азаматтарыны баса мемлекеттерге жне осы регионнан туристерді кетуі пассивті туризм болып табылады. Пассивті туризм елден немесе сол регионнан ашаны (валютаны) кетуіні факторы болып табылады.