БЖАБЖ терминіні талдануы

БЛІМ. БЖАБЖ НЕГІЗДЕРІ

азіргі уаытта блімдік дрігер мен медбикесі ызметіне туыланнан 5 жаса дейінгі сау жне науас балаларды баылау, арау бойынша БОД сынысына негізделген жне азастан Республикасына бейімделген стандарттар енгізілді. Осы аталан бадарлама «Балалар жасындаы ауруларды бірлестіре жргізу» деген ата ие болды. Елімізді айматарында медицина ызметкерлерін оыту жаластырылуда, облысты орталытар рылуда жне білімді бекіту шін кейін олара баылау жргізу жоспарлануда.

Балалар жасындаы ауруларды бірлестіре жргізу (Длелді медицина негізінде БОД растыран стратегиясы, оны дрыс олдананда 5 жаса дейінгі балалар ауруларыны дегейі, лім жне мгдектік тмендейді).

БЖАБЖ стратегиясы науас баланы жадайын масатпен, ретімен баалауа негізделген. «Педиатрияны алтын» стандарты баланы жадайын азалар жне жйелер бойынша баалаудан айырмашылыы, медицина ызметкеріні масатты, ретімен баалау осы ауруды ліммен аяталуыны алдын алу жне кейін лімге келуші зиянын тигізбеу масатымен медицина ызметкеріні іс- рекеттеріні ата белгілі ретімен (арауды алгоритмі жне шешім абылдау) арауын білдіреді.

2. БЖАБЖ ш рамы туралы тсінік:

• Медицина ызметкерлеріні дадыларын жасарту

• Денсаулы жйесін жасарту

• Жаняда баланы ктімі тжірибесін жасарту

3. Науас баланы бірлестіре жргізу кезіндегі адамдарды реті:

· Жалпы аупті белгілерді баалау

· 5 негізгі симптомдарды баалау (жтел, диарея, лихорадка, аран,

ла) – бл 5 жаса дейінгі балаларды ліміні 75% себебі

· Анемия жне тмен салматы баалау (фонды жадай)

· Екпе туралы статусты баалау

· Баланы таматануын баалау

· Баланы баса мселелерін баалау – бл 5 жаса дейінгі

балаларды 25% себебі.

· Аныталан симптомдар бойынша жіктеу

· Емін анытау (тактикасы)

· Баланы емдеу (рецепт беріп ана оймай, анасына емді алай

жргізуді йрету)

· Анасына кеес беру (алай таматандыру, алай сйыты

ішкізу, жадай нашарлаанда тез арада ашан айта келу)

· Сауыана дейін рі арай баылауды амтамасыз ету.

4. БЖАБЖ жіктелуіні тсінігі. Науас баланы жадайын міндетті трде АХЖ -10 (МКБ-10) жіктелуіне осымша БЖАБЖ бойынша жіктеуді маызы:

· БЖАБЖ жіктелуі- бл АХЖ -10 жіктелуі емес. БЖАБЖ жіктелуі– бл белгілі бір іс- рекет олдануды ажет ететін ауырлы категориясы. Іс- рекет шеу болуы ммкін: жедел госпитализацилау, йде арнайы ем таайындап, алдыру, немесе тек ана ктімді амтамасыз етіп, йде алдыру.

· Нозологиялы принциптер «ЖРВИ», «ЖІИ», «Пневмония» жне т.т. АХЖ -10 бойынша жіктелу (классификация по МКБ-10) баламен азір не істеу керек туралы лі ештее айтпайды: жедел госпитализациялау, антибиотик беру керектігін немес бермеу керек т.т. Баланы жадайы медицина ызметкеріні тжірибесі мен санаттылыына байланысты субьективті болуы ммкін. Осы диагноздарды кез-келгенімен бала йде, кдімгі блімшеде немесе жансатау блімшесінде болуы ммкін. Осы диагноздарды кез-келгенінен бала алай оай сауыып кетсе, солай шетінеуі де ммкін. Сондытан баланы жадайыны ауырлыы жне дрыс іс-рекет олдануды бір тсінуді растыратын, БЖАБЖ бойынша осымша жіктелуді сыну маызды. БЖАБЖ бойынша жіктеу– бл е аз белгілерді негізінде баланы жадайын баалап жне атардан тадап алу: ызылт – жедел госпитализациялау; сары – йде алдыру, біра арнайы ем олдану, ерекше баылауа алу; жасыл- ктімді амтамасыз етіп, йде алдыру.

5. БЖАБЖ табысты олдану шін р оытылан медицина ызметкері міндетті трде амтамасыз етуге тиіс негізгі материалдар:

БЖАБЖ бойынша оып білім алан медицина ызметкері БЖАБЖ стратегиясын тжірибеде олдануы ммкін емес егер болмаса:

1. Кестелер буклеттері (баалау алгоритмі мен жіктелулер),

2. Аналара арналан жадынамалар (анаа кеес беру шін арналан апарат),

3. Жазулар формасы (сау жне науас баланы срастыру жне арауды бекітілген кестесі)

4. алта анытама кітабы (стационардаы дрігерлерге арналан)

5. Стационарды абылдау блімшесіні абырасында ілінген науастарды іріктеу бойынша кесте.

Осы аталан ралдар болмауы, БЖАБЖ бойынша жмыс жргізілмегені туралы ку болып табылады.

6. Госпитализациялауды ажет ететін науас балаларды 3 категориясы (амбулаторлы дегейдегі сортировка):

1. андай да болмасын жалпы аупті белгілері бар балалар

2. Жадайы жіктелуді ызылт атарында орын алан балалар (жіктелуді ауыр трі)

3. Амбулаторлы дегейде шешілмейтін баса да

мселелері бар балалар.

7. 2 жастан 5 жаса дейінгі науас баланы жалпы ауіпті белгілері:

1. Сйыты іше алмайды немесе еме алмайды

2. р сйыты немесе тама ішкеннен со су

3. Осы ауруды тсында тырыспалар болу

4. Летаргиялы немесе ессіз

8. 2 жастан 5 жаса дейінгі науас баланы анасынан, андай да болмасын шаыммен абылдауа келгенде, балада бар болуын срастыратын 5 симптом туралы тсінік:

1. Жтел немесе тыныс алуы иындаан

2. Диарея

3. Лихорадка

4. Аранны заымдалуы

5. латы заымдалуы

Жастан бастап 5 жаса дейінгі жтел немесе тынысы иындаан балаларды жадайын дрыс тактикалы шешім абылдау шін баалау мен жіктелуді кестесі.

Баалау:

жтелді затыы, тынысты жиілеуі, стридор, астмоидты тынысты болуы. Астмоидты тыныс бар болуын, сальбутамолмен 3 рет дем аланнан кейін баалау. (15-20 минуттан со 3 рет айталау)

Жіктелуі:

Ауыр пневмония немесе те ауыр дрежедегі ауру - ызылт атар (шыл госпитализаци)

Пневмония – сары атар (йде антибиотиктермен емдеу) Пневмония жо, жтел немесе суы тиген - жасыл атар кашель или простуда – жасыл атар (йде антибиотиктер емдеу)

Пневмониия жо, астмоидты тыныс – сары атар (йде аэрозолды бронхолитиктермен емдеу)

10. Жас бойынша тынысты жиілеуіні шекараларын атаыз:

2 айа дейін - тыныс жиілігі минутына 60 жне одан жоары.

2 айдан 12 айа дейін - тыныс жиілігі минутына 50 жне одан жоары.

1 жастан 5 жаса дейін - тыныс жиілігі минутына 40 жне одан жоары.

Жастан бастап 5 жаса дейін балаларды диареямен жадайын, дрыс тактикалы шешім абылдау шін баалау мен жіктеуді кестесі.

Баалау: затыы, ан аралас нжіс, жалпы жадайы, (летаргиялы немесе мазасыз жне тітіркенгіш), кзі кіртиген, шлдеу немесе сйыты іше алмайды, тері атпары алай жазылады.

Жіктелуі: ауыр сусыздану, шамалы сусыздану, сусыздану жо, ауыр за диарея, за диарея, дизентерия.

12. Науас баланы анасын амтамасыз ете алатын кеес беруді міндетті трдегі клемі:

· Баланы алай таматандыру (аныталан мселелер бойынша)

· Балав алай сйыты беру керек (млшері, сйытыты

рамы)

· Тез арада ашан айта келу керек (жадайды нашарлауыны

белгілері)

13. Кеес беру дадылары. Тиімді коммуникация жне кеес беру кезедері туралы тсінік:

Тиімді коммуникация: медицина ызметкері мен анасыны бастары бір дегейде, араларында еш кедергі болмайды, кздеріне арап схбаттасу, тсінікті сздермен сйлеу.

кеес беру кезедері

Сра, тыда, мата, кеес бер, тексер, тсінгенін тексер

14. Емшекпен емізу бойынша кеес беруді аогоритмі (4-3-4 формулсы):

Баланы алпы (4):

1. Баланы басы мен денесі бір дегейде болады

2. Бала толыымен анасына арай брылан

3. Анасыны денесіне те жаын орналасады (іші ішіне)

4. Анасы баланы тек басы мен иыын ана емес, барлы денесін

стайды.

Анасы емшегін баланы ауызына салу керек (3):

1. Баланы ерініне тсті (емшекті) шін тигізу

2. Бала толы ауызын ашанша кту керек

3. Тез арада баланы тске (емшеккке) жаындату керек

Емшекке дрыс салынанын алай тексеруге болады (4):

1. Баланы иегі анасыны емшегіне тиіп трады

2. Ауызы ке ашылан

3. Тменгі ерін сырта айырылан

4. Ареоланы жоары блігі астыны жаына араанда

кбірек крінеді.

Осы кезде бала баяу тере жту рекетін жасайды, оны стті жтуы естіледі.