Зардап шеккендерді эвакуациялау.

 

Опырылып лаудан, кшкіннен, селден, ар кшкінінен болан ттенше жадайларда жер сілкіну, жарылыс, дауыл, йын жадайларында

 

Зардап шеккендерді эвакуациялау екі параллель лекпен жзеге асырылуы ммкін:

– тменгі этаждарды йіндіні астындаы й-жайдан, рылыс конструкцияларыны, жертлелерді йіндісінен;

– жоары абаттардан.

Зардап шеккендер блокадаланан орындарынан кезе-кеземен эвакуацияланады:

I-кезе – блокадаланан орындардан жмыс алаына дейін;

II-кезе – жмыс алаынан жарааттанандарды жинау пунктіне дейін.

Крші блокадаланан й-жайлардаы (абаттар, дегейлер) зардап шеккендерді кп блігін тару кезінде эвакуация ш кезеде жргізіледі.

Бірінші кезеде (мысалы, жоары абаттан тару кезінде) зардап шеккендерді айта топтастыру жргізіледі жне оларды концентрациясы эвакуация жолдарына еркін кіре алатын ауіпсіз й-жай болады, содан кейін (немесе атарластыра) осы й-жайдан жмыс алаына дейін, одан зардап шеккендерді жинау пунктіне эвакуациялау жолы йымдастырылады. Шыл жадайлар туындаан кезде (мысалы, имаратты жоары жаына тарап бара жатан рт, рылыс конструкциялары сынытарыны лауыны ауіпі боланда) эвакуацияа арналан ала имарат шатырында (жоары сау абатта) жабдыталуы ммкін, ал эвакуация тікшатарды пайдалану арылы немесе крші имаратпен жаластырылатын жабдыталан аран жолдарын пайдалану арылы жргізілуі ммкін.

лаан имараттарды йіндісінен жне йінді имараттардан зардап шеккендерге эвакуация жргізу кезінде тасымалдауды келесі тсілдері олданылады:

– арамен озалып, сйреу;

– зардап шеккенні олдарын бір-біріне айастырып немесе байлап сйреу;

– матаны екі шбрыш иындысыны кмегімен сйреу;

– иыа салып тасу;

– араа салып тасу;

– отыран бойы арада тасу;

– олда тасу;

– екі тарушымен тасу;

– зембілді кмегімен тасу;

– зардап шеккенді мата иындысыны кмегімен сйреу.

Бл ретте тасу шін келесі ралдар пайдаланылады:

– медицина зембілдері;

– плащ-шатыр;

– тасымалдау бауы;

– олдар бар материалдардан ралдар;

– мата иындылары.

ртрлі факторларды ескере отырып, аталан ралдарды кмегімен зардап шеккендерді тасуа, кшіруге, тсіріп, ктеруге болады.

ираан имараттарды жоары абаттарынан эвакуация жргізген кезде келесі тсілдер олданылады:

– жиналмалы баспалдапен жоралап, зардап шеккенді тмен тсіру;

– шабандозды отырысы сияты зардап шеккенді жиналмалы баспалдапен тмен тсіру;

– тару белбеуіні кмегімен тсіру;

– ілмекті кмегімен тсіру;

– кеудесін орау арылы тсіру;

– зардап шеккенмен бірге ілінген баспалдапен тігінен тсіру;

– олайлы аран жолыны кмегімен зардап шеккенді тсіру;

– штурм баспалдаыны кмегімен адамдарды эвакуациялау.

Бл ретте келесі ралдар олданылады:

– баспалда-штурмовкалар жне жиналмалы баспалдатар;

– альпинист ралдары.

Зардап шеккенді эвакуациялау тсілдері мен ралдарын тадау блокададаы зардап шеккенні кеістіктегі орналасан орнына, зардап шеккенге жетуді амтамасыз ету тсіліне, зардап шеккенні жараат алуыны трі мен клеміне, зардап шеккенні дене жне моралды жадайына, зардап шеккендер мен тарушылар шін ішкі ауіпті дегейіне, эвакуация жргізу шін тарушыларды саны мен ралдарды жиынтыына, тарушыларды ксіптік дегейіне байланысты болады.

Су басу жне су тасыны жадайында зардап шеккендерді эвакуациялау

Зардап шеккендерді эвакуациялау екі атарлас лекпен жзеге асырылады:

– су бетінен жне жзу ралдарымен су астынан;

– тікшатар мен жзу ралдарымен су басан айматарды жоары абаттардан, ааштардан.

Зардап шеккендер блокадаланан орындардан екі кезеде эвакуацияланады:

I-кезе – блокадаланан орындардан жзу ралдарыны бортына;

II-кезе – жзу ралдарынан зардап шеккендерді жинау пункттарына.

Су басу аймаындаы зардап шеккендерді кп блігін тару кезінде эвакуация ш кезеде жргізіледі.

Бірінші кезеде (мысалы, су бетінен тару кезінде) зардап шеккенді судан шыару, эвакуациялау жолына еркін атынауа болатын су баспаан ауіпсіз орына орналастыру жргізіледі;

Екінші кезеде жзу ралдарына тиеу жргізіледі;

шінші кезеде (немесе атар жргізу) осы учаскеден зардап шеккендерді жинау пунктіне жолдар йымдастырылады жне жзу ралдарына эвакуациялау жргізіледі.

Шыл жадайлар туындаан кезде (су баспаан ауматара тарай бастаан су дегейіні тез ктерілуі; су басан аймата метеорологиялы жадайды нашарлау ауіпі) эвакуацияа арналан аладар имарат шатырларында жне сау алан жоары абаттарда жабдыталуы ммкін, ал эвакуация суды ктерілуі ммкін дегейінен жоарыра аумаа (шоы, тбе жне т.б.) немесе крші имарата тікшаты немесе жабдыталан аран жолын пайдалана отырып жргізіледі.

Су басан имараттарды жоары абаттарынан эвакуация жргізу кезінде келесі тсілдер олданылады:

– тару ттік бырын пайдаланып тсіру;

– тару белбеуіні кмегімен тсіру;

– ілмекті кмегімен тсіру;

– кеудесін орау арылы тсіру;

– аран жолыны кмегімен зардап шеккенді тсіру;

– тікша бортына ктеру.

Зардап шеккендерді эвакуациялау тсілдерін жне ралдарын тадау былай аныталады:

– адамдарды орналасан орындарынан;

– оларды дене жне моралды жадайларымен;

– эвакуация жргізу шін тарушыны ралдарыны жиынтыы мен санымен;

– тарушыларды ксіптік дайындыыны дегейімен, зардап шеккендер мен тарушылар шін ішкі ауіпті дегейімен.

Химиялы заымдану жне радиоактивтік ластану айматарынан заымданушыларды эвакуациялау.

Заымдану айматарына заымданушыларды эвакуациялау олара атынау жолын амтамасыз етуді амтамасыз еткеннен кейін жне алашы медициналы кмек крсетілгеннен кейін жзеге асырылады. Эвакуациялау тсілдерін тадау зардап шеккенні заымдану тріне жне ауырлыына, оларды жадайларына, заымданушы мен тарушы шін ішкі ауіпті дегейіне, тасымалдауа арналан ралдарды болуына, эвакуация жолыны зындыына байланысты болады.

Заымданушыларды тасымалдау шін тарушыларда табельдік (зембілдер, белбеу, аран) жне осымша ралдар болуы тиіс.

Зардап шеккенді зембілді кмегімен эвакуациялау кезінде оны аятары тасымалдау жаына арап труы тиіс (ауіпсіздіктен рі арай). Ктерілетін жол бойынша эвакуацияа ерекшелік бар. Бл жадайда заымданушыны басы эвакуация жаа арауы тиіс. Зембілді беру кезінде алдында тран тарушы команда береді. тарушылар ауыстыру адымымен атарласпай жреді. алмай ілесу озалысына тыйым салынады.

Заымданушыларды ктеру немесе тсіру тек табельдік ралдарды пайдалану арылы жргізіледі.

Жадайлара байланысты заымданушыларды эвакуациялауды ртрлі тсілдері олданылады: арамен озала отырып сйреу, заымданушыны олдарын білектеріне байлап жне бір-біріне осып сйреу (бл тсілде заымданушы тарушыны желкесінен екі олымен сталуы керек жне сйреткенде оны басын сл ктеруі тиіс. Егер заымдалушы ессіз болан жадайда, оны білектері шбрышты мата иындысыны кмегімен байланады); екі шбрышты мата иындысыны кмегімен сйреу; иыта тасу (заымданушыны отыран немесе тран бойда); арада тасу (заымданушыны отыран бойда); олда тасу; екі тарушымен тасу; зембілді кмегімен тасу.

Заымданушыны клікке арту орындары заымдану жне рттен тысары, біра жаын жер тадап алынады. Заымдаландарды шоырланан орындарында шыл медицина кмек бригадасы келгенге дейін оларды ктіміне медициналы персонал блінеді.

Бір уаытта эвакуациялы-кліктік срыптау жргізіледі жне тиеу алаы йымдастырылады. Эвакуация «зіме» (жедел медицина кмегі машинасынан, емдеу-профилактикалы мекемелерден, ірлік ауматы шыл медициналы кмек орталытарынан жне т.б.) жне «зінен» (зардап шеккен объектіні транспортымен, тару отрядтарымен жне т.б.) принциптері бойынша жзеге асырылады.

жБШЖ жргізуді шарттары рамаларды жеке рамынан ауіпсіздік шараларын ата сатауды талап етеді. Ол жБШЖ жргізген кезде жазатайым жадайларды болмауына, рамаларды жеке рамыны жне жртшылыты ттас болуына ммкіндік береді.

рамаларды командирлері жеке рама алдаы болатын іс-имылдарды сипатты ерекшеліктерін алдын ала тсіндіруге, оны жргізілетін жмыс тртібімен жне ауіпсіздік ережелерімен таныстыруа, оларды орындалуын ата баылауа міндетті.

ауіпсіздікті наты шаралары жеке рама жмыс учаскесінде міндеттерді ою барысында бір уаытта тсіндіріледі.

Жмысты бастамас брын бзылан жерлерді мият арап шыу керек, бзылан имараттар мен й-жайларды ауіпті орындарын белгілеу ажет.

Жартылай лаан, жанып жатан, ттін басан имараттарда, йінділерде тару жмыстарын топтасып (екі адамнан кем емес), бір-бірін сатандыра отырып жргізіледі.

тару жмыстарыны барысында машиналарды озалысы, зардап шеккендерді жне халыты эвакуациялау барланан жне белгіленген жолдар арылы йымдастырылады. ауіпті орындар ескерту табаларымен оршалады.

Газданан учаскелерде (объектілерде) жмыстарды жргізу барысында отты ашы кздерін пайдалануа тыйым салынады. Жмыстар, деттегідей, ошауланан демалу аппараттарында, тсті металдардан немесе мыстан жасалан рал-саймандармен жргізіледі. Жмыс орындарына жары тсіру шін жарылудан ауіпсіз аккумуляторлар олданылады.

Электр желілерінде авариялы жмыстар электр ауіпсіздік шараларын (сымны бір шын жерге осу, ескерту табаларын ілу жне т.б.) сатай отырып, резеке перчаткалар мен етіктер киіп, блу пункттерінде (щиттерінде) заымдалан учаскелерде желілерді сндіргеннен кейін жргізіледі.

Радиоактивті заттармен ластанан жерлерде сулелену сер ететін шектеулі уаытпен реттелетін режимді сатау ажет. Барлы жеке рам сулеленуді баылауа арналан жеке дозиметрлермен амтамасыз етілулері тиіс. Радиацияны дегейі 0,5 р/с жне одан жоары болатын ша-тоза жадайында жмыс газ ттыштарда (респираторларда) жргізілуі тиіс.. технологиялы желілерде жне ХЗ сыйымдылытарында аварияларды жою кезінде, улы жне агрессивті сйытытарды залалсыздандыру кезінде авария орындарына ошаулау демалу аппараттарында жне ораыш киімдерінде жел соатын жатан келген жн. Фильтрлендіретін газ ттыштарды ХЗВ-ды жоары концентрациясы болмаан кезде пайдалануа болады. Ауа температурасына байланысты орану киімінде болуды шектеулі уаытын сатау ажет.

Бактериологиялы заымдану ошатарындаы рекеттерге тек ажетті орау ралдарымен амтамасыз етілген арнайы дайындалан рамалар жіберіледі.

рт жне ттін басан айматарда жмыс жргізу барысында жеке рам газ ттыштармен жне олара кміртегі оксидтерінен орайтын осымша патрондармен, сондай-а арнайы киімдермен жне каскалармен амтамасыз етіледі.

 

Орытынды

орыта айтанда, «Ттенше жадай кезінде іздестіру – тару жмыстарын жргізу барысында ауіпсіздікті амтамасыз ету» атты дипломды жоба таырыбына сйкес кптеген ылыми зерттеулер мен осымша материалдарды пайдалана отырып, таырыбымны зектілігі мен масатын аша білдім деп ойлаймын.

азастан динамикалы трыда дамушы экономикасы бар мемлекет болып табылады, дегенмен мемлекеттегі басты ндылы – адам міріні ауіпсіздігі саласыны сйкес дамуынсыз елді траты дамуына жету иын, себебі адам мірі мемлекетіміздегі е маызды, рі шешуші фактор болып табылады. Сондытан азастан Республикасы з елі ішінде ттенше жадайлар департаменті ызметіні дамуына кп кіл блуде.

Тіршілік рекетін амтамасыз етудегі азіргі мемлекетті рлі те зор. ауіпсіздікті амтамасыз ету мселелеріндегі азаматты сана-сезім дегейіні, адамгершілікті жне оамны барлы мшелері мдениетіні маызы да аз емес. ылыми-техникалы прогресті, оамны игілігі мен зияткерлік потенциал суіні табии жне техногенді сипаты пайда болатын алапаттар саныны жне одан келетін зиян лаюына сері.

Диплом жобада ттенше жадайларда іздестіру – тару жмыстары ызметін пайдалану тртібі мен йымдастыру жмыстарына жеке зерттеу дістемесін енгізу жне олдану дістері мен тсілдерін зерттегенде тиімді озалыс имылдарды машытарды, дадыларды игеруді, жоары моральды психологиялы жне физикалы абілеттерді пысытай білуді, наты рекеттер мен діс тсілдерді мегере білуге баулу.

Трын халыты мірі мен десаулыына ауіп-атер, мемлекет аумаыны ттастыын бзу, аруланан крес баытында ана емес, техногенді апаттар мен кйреулерді деректерін атты сер ететін табиатты апатты кштеріні тікелей сер етуінде жзеге асырылатындыы туралы отанды жне шетел тжірибесі длелдейді,

Ттенше жадайларда трын халы пен ауматарды орау жалпы мемлекеттік, азастан Республикасы А жне ТЖМ жйесіне кіретін барлы рылымды блімшелерді шешім абылдау шін міндетті масаты болып табылады.

азастан Республикасы ттенше жадайлар Министрлігі А жне ТЖМЖ жйелері арылы ТЖ алдын алуа, оларды ауымын азайтуа, салдарын жоюа, трын халы пен ауматарды ТЖ-дан орау бойынша дайындыа баытталан нормативтік, йымдастырушылы, инженерлі-техникалы, экономикалы, леуметтік, ылыми жне баса шараларды крделі жиынтыын мірде жзеге асырады.

Соы кезде елімізде адам міріне, ауіпсіздігіне кп назар блінуде. Бл осы саладаы, яни тару ызметі саласында жаа заманауи технологияларды, жаашылдытар мен жаа дістерді олдануды ажет етеді. Ал бл тікелей осы тару ызметі саласын зерттеу арылы жзеге асырылады.

Осы аталан салада артышылытарды олдану елімізге тару саласында бсекелік артышылы пен жасы крсеткіштерді суіне, аталан саланы жан-жаты дамуына, ал е бастысы адам мірін сатап алуа жне оан келуі ммкін зардапты алдын алуа ыпал етеді. Сондытан бітіру жмысыны таырыбыны зектілігі мен маызы ерекше деп айтса болады.

Дамыан елдерді тжірибесі крсетіп отырандай, ттенше жадайлар ызметі жоары дамыан, тару жмыстары мен зге де кезек кттірмейтін жмыстар жасы дегейде жргізілетін елдерде халы ауіпсіздігіні дегейі де жоары, ттенше жадайлар шыыны мен крсеткіштері тмен болып келеді.

Алдыны атарлы мемлекеттермен бір атарда тру шін жне халыты л-ауатыны жоары дегейіне ол жеткізу шін бізді елде де шетелдік тжірибені олдану ажет. Сондытан таяудаы онжылдыта жедел ртараптандыру жне лтты ауіпсіздікті бсекеге абілеттілігін амтамасыз ету шін німділікті арттырып, тару саласына инновацияларды ендіру керек. йткені инновациялар ана ебек німділігіні шыл артуына жеткізеді.