Белгілерді иысу кестесі

 

 

лшеуге иын немесе млдем ммкіндік туызбайтын белгілер, трлі былыстар жне заттар те кп. Мысалы, «маманды» немесе «патология трі» белгілерін алай лшеуге болады, осы белгілерді профессионалды ауру туралы статистикалы крініс алу шін алай салыстыруа болады?

Алдымен, зерттелетін белгілер арасында андай да бір байланыс барын анытау керек, лде олар бір-біріне туелсіз рекет ете ме.

1-мысал: Екі туелсізпациенттер топтары бар: ауыл трындары жне ала трындары. Осы топтарда анемиямен ауыратын пациенттер лесі бірдей ме, яни анемияны таралуы трылыты орына туелді ме деген сраа жауап табу керек. Нлдік болжамды – анемияны таралуы трылыты орына туелді емес деп аламыз.

Анемия бар тобында а адамар ала трындары болып келеді, b – ауыл трындары. Анемия жо тобында с адамар ала трындары болып келеді, d – ауыл трындары (6-кесте).

6-кесте.

Анемия таралуыны зерттеу нтижелері

 

асиет	алалы	Ауылды	Барлыы
Анемия бар	a	b	a+b
Анемия жо	c	d	с+d
Барлыы		n2=b+ d

 

Бл жадайда (хи-квадрат) критерийді олдануа болады:

(18)

 

Берілген мнділік дегейі жне бостанды дегейлеріні саны f=1 шін оны критикалы мнін анытаймыз. Егер , онда нлдік болжам абылданады, яни анемияны таралуы трылыты орнына туелді емес деп ытмалдыпен айтуа болады.

Егер , онда альтернативті болжам абылданады.

2-мысал. андай да бір дрмек температураны тмендететіні зерттелді (туелді топтар). Дрі абылдауыны алдында жоары температурасы бар адамдар тобында дріні абылдааннан кейін a адамдарды жоары температурасы саталынды, ал b адамдарды температурасы алпына келді. Дрі абылдауыны алдында жоары температурасы жо адамдар тобында дріні абылдааннан кейін с адамдарды температурасы ктерілді, ал d адамдарды температурасы з алпында алды (7-кесте).

7-кесте.

Дрмекті температураа сері

 

	Кейін температура бар	Кейін температура жо
Дейін температура бар	A	b
Дейін температура жо	C	d

 

Нлдік болжамды – дрмек температураа сер етпейді, яни температурасы «бар» жне «жо» адамдарды атынасы дрмек абылдаан со згерген жо деп аламыз.

критерий бойынша есептейміз:

(19)

Егер онда нлдік болжам абылданады, яни дрмек температураа сер етпейді деп ытималдыпен айтуа болады.

Егер онда альтернативті болжам абылданады, яни дрмек температураны азайтады.

Баылау тапсырмасы:

1-тапсырма. Тсті ажыратпаушылы белгісі бойынша 1000 адам жіктелді. Тменде крсетілген мліметтер бойынша Тсті ажыратпаушылы мен адам жынысы арасында туелділік барын анытау, = 0,05 кезінде.

8-кесте.

	Ерлер	йелдер
Тсті ажыратпаушылытар
Тсті ажыратпаушылытар емес

2-тапсырма.Грипп эпидемиясы кезінде осы ауруа арсы екпелер тиімділігі зерттелді. Келесі нтижелер алынды:

9-кесте.

Екпеге дейін	Екпеден кейін
ауырды	ауырмады	ауырды	ауырмады

 

Бл нтижелер екпелерді тиімділігін крсете ме? = 0,01 алынсын.

Таырып бойынша баылау сратары:

1. Кездейсо шаманы кездесу жиілігін талдау.

2. Орайласты кестелері дегеніміз не?

3. Жорамалдарды тексеруді Хи-квадрат критерийін тсіндірііз.