Команданы жктемесін не анытайды?
Алдыда ескертілгендей жасы длелденген, алайда ойына атысы жо аргументтен еш пайда жо. Командаларды ойына алып келген лесін анытау шін, командалара артылатын жктемені байай білу керек. Осы жктемені екі жолмен анытауа болады.
Е алдымен, жктеме таырып арылы беріліп труы ммкін. Мысалы: «БП лкен эпидемиялы ауру кезінде вакцинацияны жасауда за тыдайтын азаматтара маыздылы ояды» таырып кезінде кімет тарапы улкен эпидемия кезінде за тыдайтын азаматтара маыздылы беруін длелдеу керек. кіметті ойын баыты кез келген кезде маыдылы беру туралы (тіпті эпидемия кезінде болмаса да) немесе за тадайтын азаматтардан баса азаматтара вакциния абылдатпау жайлы болып кетпеу керек. Оппозиция тарапы заа баынатын азаматтарды кез келген уаытта маыздылыа ие болуына емес, оларды эпидемия кезіндегі маыздылыа ие болмауын длелдеуге тырысу керек.
Екіншіден, жктеме белгілі бер аргументке байланысты болуы ммкін. Мысалы: «БП адам лтіру ішкі саясатта легитимді рал деп есептейді» таырыбында оппозиция лидері адам лтіру халыаралы ыа арсы іс-рекет екенін айта алады. Осы аргументті дебата релевантты ылу шін оппозиия лидері заа арсы іс-рекеттер легитимді жол емес екенін длелдеп беруі керек.
Таырыптарды трлері
Таырыптарды командалара жктелетін жктемеге байланысты бірнеше трлерге блуге болады (“Бл палата ... жасайды “, “ Бл палата ... деп есептейді”, “ Бл палата … олдайды”). Трешілер осындай сздерді бірден бір таырыпты ішінде олданбайды, себебі ойыншылара таырыпты трін тсіну оай болу шін. Біз сіздерге тмендегідей аыл-кеес береміз:
“Бл палата ...А... жасайды” таырыбы кбінесе кімет А заын сынады жайыда гіме озалады – сол зады егізу шін длелденетін аргументтер топтамасы. Осындай дебатты орталы сраы – осы А заын енгізу керек па, жо па? кімет тарапы осы задылыты егізген жн екенін жне болашата жасы болатынын длелдесе, оппозиция тарапы осы занан жаман жадай алыптасатынын длелдеуге тырысады. Бл дебат кімет тарапы институт (детте мемлекет) осындай іс-рекеттерді жасап жатандыы немесе шын мірде осындай жадай алыптасып жатандыы жайлы болмау керек. Сйкесінше, оппозиция «бндай за мемлекет абылдай алмайды» немесе «саясаткерлер ешашанда олай жасамайды» деп арсылы айта алмайды. Пікірсайысшылар мемлекет немесе саясаткер ретінде осы за жайлы гіме айту керек, за шы мірде абылданус ммкін ба, жо па емес.
“Бл палата ...А... деп есептейді” таырыбы кбінесе кімет тарапынан андай да бір іс-рекетті талап етпейді, бл таырыпта А тжырымдамасыны шынайы екенін длелдеу ажет, ал оппозиция оны дрыс емес екендігіне трешіні кзін жеткізу керек. Мысалы: ” Бл палата лемде барлы адамдар минимум мір сруге ылы деп есептейді”. Кейде кейбір осындай таырыптаы арарлар белгілі бір іс-рекет жайлы болуы да ммкін: “ Бл палата [субъект А] жасау керек [іс-рекет Б] деп есептейді.”
“Бл палата ...А... олдайды” таырыбы да кімет тарапынан белгілі бір іс-рекетті талап етпейді. Оны орнына кімет символды, саясат арылы, материалды немесе басаша жолмен адамды, топты, институтты, істі, ндылыты немесе А тжырымдамасын олдау керектігін длелдеу керек. Оппозиция Аны олдамау керектігін длелдейді.
«Бл Палата [A] ретінде [Б] болады» ерекше трге жатады. Бндай таырыпта А субъекті ретінде бір имыл жасау керек. Трт команда да А субъекті ретінде ойнайды. Мысалы, егер таырып “Бл палата Турция мемлекеті ретінде Сирияа масштабты соыс ашады” болса, раунд Турция интервенция мемлекеті ретінде ойнатылады. Бндай раундта Турция мемлекетіні позициясын тадап, соан байланысты аргументтар келтірілу керек. Раундта аргуметтер А субъектіне негізделеді жне спикер Турция араласу керек себебі бл американды бизнеске жасы деген тжырым айта алмайды, айту шін бл Турцияа андай сер алып келетінін длелдеу керек.
Дебаттаы оппозиция
Сонымен, кімет сынысты неге абылдау керек немесе з ойы неге дрыс екенін крсететін аргументтерін сынады. Ал Оппозиция мшелері не істеу ажет? Наты шаралар туралы пікірталаста Оппозиция неге осы шараны істемеу керек екенін, яни бл сыныса тиімдірек альтернатива бар екенін крсетуге тиіс. Сондытан, кімет андай дефиниция беретінін тадай алса, Оппозиция статус квоны орау масатында екі жолдын біреуін тадай алады: альтернативті шешу жолын орау немесе кімет берген арардаы ешбір шараны істемеу. (рине, екінші жолды тадаан жадайда команда толы рекетсіздікті сынбайды, тек неге осы арарды абылдау мемлекеттін ситуациясын ушытырытанын крсетеді)
Контр-сыныс
Егер Оппозиция снылан арардан бас тарту себептерін крсетіп жатса, контр-сынысты енгізу легитимді болып саналады. кіметтін іс-шарасына наты альтернативаны крсетуге оппозиция міндетті емес. Алайда, егер оппозиция аласа, кіметтін сынысына балама рекеттерді орауа ммкіндік бар. Бл “контр-сыныс” немесе “контр-пропозиция” деп аталады. Егер кімет жаынан тек Премьер-министр дефиниция енгізуге ылы болса, Оппозиция стелдерінде тек Оппозиция Лидері альтернативті моделді крсете алады. Альтернативті метод кіметтін механизмімен атарлас жмыс істелуі ммкін, біра бл трешіні сендіруде кп пайда келмейді, йткені екі механизмді де бірдей абылдауа болады. Сондытан, з моделін сынан Оппозиция неге бл модель жасы екенін тсіндіргеннен блек, неге бл моделді кіметті моделінін орнына абылдау ажет екенін крсеткені жн.