Трелік пен талылау барысындаы ке таралан ателіктер.
Астыда орытындылау мен талылау барысындаы трешілермен кеткен ателіктер крсетілген. Астыдаы кптеген мысалдар жаман талдау болып саналмайды – олара лайыты кіріспе тсініктеме болу шін алдаы тсінік беріледі. Біра трешілер бір команда екіншіден мытыра боланы туралы, дерексіз себепті крсететін, дебатерлара талылау мен тсіндірусіз мндай пайымдау жасамау керек.
А) Натылауды орнына жалпылау
“ Екінші Оппозиция шынымен бізге кейс сынан сияты крінді, сондытан олар раундты жеді”
“ Бірінші Оппозицияда шамалы жасы ойлар болды, біра анализ Екінші Оппозицияны сзіне жетпеді”
Егер рбір пайымдау раундта ткен заттарды мысалдарымен демеуленсе, жалпылама пайымдау себеп енгізуді дрыс жолы. Жоарыда крсетілген типтес анытамалар шешім шыаруда да, талдауда да айын мысалдарсыз алмау керек.
Б) Белгілі класстаы аргументтерге орынсыз басымдылы блу
“ Тек Бірінші кімет ана Бразилияны негізгі алаларыны аттарын ана білді”
“ Екінші кімет жеді, себебі оларды аргументтері практикалытан грі моральді болды”
Треліктегі бл мселе кптеген кейіп алады, оларды бірі аргументтердегі спецификалы білім олдануды фетиші. Ауымды білім орымен тсіндірілген мыты аргументтер жасайтын командалара кптеген келтірген факттары шін емес, осы факттарды аргументті байыту шін олданан жадайда марапаттау ажет. Факттарды икемді олдану аргументты жасы, рі мыты ылдырады, біра факт з-зімен аргумент болып есептелмейді.
Бл проблеманы екінші келбеті – аталмаан басымдылыты белгілі типті аргументтерге мжбрлеу(моральді/философиялы/экономикалы/экономикалы/практикалы). Мысалы, «принципиальді» аргумент «практикалы» аргументтен басымда емес, кемде емес - наты бір аргументті крсеткісі келетіні жне аншалыты крсете алатынына байланысты.
В) Треліктегі пенализация
“Сіз Апарат Пункттерін абылдамадыыз, сондытан бірінші орын ала алмайсыз ”
“Бізде механизм бойынша сратар алып ойды, сондытан сізге соы орын беріледі”
Футболда здік треші – рдайым ысырып, ойынды немі тотатыны емес. Сйкесінше, дебаттаы здік треші – белгілі бір аргументты дисквалификациялап, сзге араанда формаа арап, максималды млшерде себептер табатыны емес.
Егер командалар з рольдарын дрыс атармаан болса, онда оларды раундтаы ойына аншалыты кедергі жасаанына байланысты жазалау керек.
Кейбір мысалдар:
Апарат пункттерін абылдамау, ойыншыны дебатты екінші жаымен ойнамаанын крсетеді – оны материалы аз длелді болады, біра талылаудан алынбауы керек.
Механизмдегі айындыты болмауын былай шешуге болады: Оппозицияа анытама енгізуге рсат беру арылы ойынны осы аланнан дамуына жол ашу
Егер Оппозицияны секретаріні сзінде жаа аргументтер болса, онда оларды елемей, ойыншы бл аргументтер бойынша ештене айтпады деп есептеуге болады, біра олар айтан материалдар ескеріледі.
Г) Мазмны бойынша емес, форма бойынша трелік.
“ ы туралы аргументты бірінші беру керек еді”
“ Команда йлесімді болмады – барлы керек материал бірінші ойыншыда ана болды”
“Сіз бес минут ана сйледііз”
Дебатта сзді белгілі бір уаыт арасында айтылуы немесе аргументтерді белгілі бір тртіппен болуы жеісті факторлары емес. з уаытын жасы аргументтерге кетіретін ойыншылар длелдірек болады, біра олар аргумент тсіндіруге «кп уаыт кетіргені» шін емес, жасы аргументтерді тсіндіргендіктен ойындары табысты болады. Ойыншы бір минутты сзбен ойынды жее алады. (оай шаруа емес). Бл жердегі аталан мысалдар талылауда пайдалы болу ммкін, біра команданы кем сенерлігіне себеп болмайды.
Д) Алдымен орындар табамыз, кейіннен себептерін анытаймыз.
“ Біз барлыымыз дебатты бірдей крдік, сондытан талылауа дербес тртіппен келеміз.”
“ Екінші командаларды сздері нанымдыра болды, оларды аргументтері шынымен нады жне ойынны соына дейін релевантты болды, сондытан А шінші орын алды, ал АО тртінші орын алды.”
Дара жне бір топ трешілерге дебатты орытындылары кп жадайда абсолютті тсінікті, сондытан олар командалар алан орындарыны себептерін детальді тсіндіруімен айналыспайды, оны орнына, олар бастапы интуативті орындарды длелдейтін жасанды сылтау табады. Мны ытималдыы жоары, сіресе барлы трешілерді бастапы орын орналастыруы бірдей болса, сонымен олар бір-бірімен келіскендіктен бл дрыс орналастыру деген шешімге келеді. Трешілерге рдайым раундты сонынан командалар берген материалды тексеру ажет, шешім логикалы рациональды себептерден туындау керек, керісінше емес.