Жпалы ауруларды трлері

Мамандыы:Жалпы медицина, 4 курс

Аза тілі кафедрасы

Ксіби аза тілі пні бойынша

Практикалы сабатара арналан

Дістемелік нсаулар

Сйлеу интенциясыны таырыбы: Жалпы инфекциялы аурулар

Курс: 4

Пні: Ксіби аза тілі

Алматы 2016

I.Таырыбы: Жалпы инфекциялы аурулар

II. Масаты:тіл йренуші ылыми-ндірістік, медицина саласындаы жадаяттара атысты лексикалы, грамматикалы тілдік бірліктерді сатай отырып,сауатты пайдалану.

· Тіл байлыын арттыру.

· III. Міндеті:

· Практикалы маызы:

· -студент схбаттасушымен тілдік арым-атынаса тседі;

· -апарат алмасу, коммуникацияа тсу барысында сйлеу дебі формаларын кез-келген жадаята сйкес олданады;

· -пікірін, эмоциясын білдіруге жне осы масатта олданылатын сздерді лингво-мдени мазмнын тсіну дадыларын мегереді;

· IV. Таырыпты негізгі сратары:

· 1. Маманды бойынша семинар ткізу

· 2. Схбат, ксіби сала бойынша диалог ру

· 3. Сйлеу интенциясыны таырыбына сйкес глоссарий

· V. Оыту дістері жне тсілдері:

· Кешенді: проблемалы, топты жмыс, миа шабуыл; коммуникативтік-бадарлы оыту; оылым жне жазылым арылы сыни ойлау абілетін дамыту; даралап-саралап оыту, техникалы ралдарды пайдалану.

· VI. Таырып бойынша тапсырмалар.

Тапсырма.Сз тіркестерімен танысыыз. Дауыстап оыыз, орыс тіліне аударып, мазмнын баяндаыз.

Инфекциялы аурулар, ішек аурулары, ауру оздырышы, жпалы ауруларды алдын алу.

2 тапсырма.Мтінмен танысыыз. Мтінді шаын абзацтара бліп, оан сра ойыыз.

Жпалы аурулар — зардапты вирустарды, микоплазмаларды, хламидийлерді, риккетсияларды, спирохеталарды организмге еніп, онда сіп-ну жне мір сру салдарынан туатын аурулар. Жпалы аурулар бактериялардан жне баса организмдерден (жанды денелерден) пайда болады, олар организмге аса зиянды. Олар р трлі жолдармен тарайды. Бактериялар, инфекция туызатын баса да кптеген организмдерді сатыы соншалыты, оларды микроскопсыз кере алмайсыз — ал арнаулы ралмен араанда сол зредей зат п-лкен болып крінеді. Ал вирус тіпті бактериядан да са.

Жпалы ауруларды кейде тек «инфекция» деп те атайды. Олар:

· Ішек аурулары;

· Жоары тыныс жолдары аурулары;

· ан немесе трансмиссивті аурулар ;

· Сырты абытарды аурулары болып блінеді.

Ішек аурулары (мысалы А-гепатиті) вирус ас орыту жолдарына ауыздан кіріп, ішектен нжіспен бірге шыады.

Тыныс жолдары ауруында шырышты абытар заымданады жне организмге вирус: ауамен кіреді.

ан немесе трансмиссивті аурулар (ртрлі энцефаломиелиттер, гемаррагиялы безгектер) аурудан сау адама жне жануарлара ан; сорыш насекомдар арылы беріледі, кейде осалы кмекшілері болады, кбінесе табии-ошаты болып келеді.

Сырты абытарды аурулары (тыру, аусыл, делбе) жанасудан, арым-атынаста болудан тарайды. Вирустардь организмде сіп-ну жне шоырлану ерекшеліктеріне сай оларды ошаты жне жалпы деп бледі.

Біріншісінде оздырыштарды сері тек енген жерде крінеді, ол сол жерде есіп-неді (мысалы ішекте, не тыныс жолдарында). Екіншісінде вирустар енген жерінде кбейіп, денеге тарайды да, баса азаларда екінші лкен оша райды (шешек, ызылша, полиомиелит). Ауруды мерзіміні затыына, белгілеріні крінуіне жне оздырышты сырты ортаа шыып труына байланысты олар жіті жне созылмалы болып блінеді. Жітілері тез жазылады, вирустан да тез тылады. Ал созылмалысы біресе айыып, біресе айталап кпке созылады. з алдына бір блек трі — баяу ауру. Бл трінде вирус организмде кпке дейін саталып, ауру заа созылады жне клиникалы белгілері кмескілеу болады. Ал ауру белгілеріні млдем болмайтын трін инаппаранттык деп атайды. Мнда организмнен ауру оздырышы, шыып кетеді де, иммунитет пайда болады. Ауруды латентті (жасырын) деген де трі бар. Онда вирус организмде те за уаыт мір среді.

Жпалы ауруларды трлері

Жпалы аурулар инфекциялы аурулар (лат. іnfectіo–жтыру):

1. тірі организмдерге ауру тудырушы микроорганизмдерді (бактерия, риккетсия, вирус, саыраула) енуінен пайда болатын кесел;

2. осы ауруларды белгісі мен даму барысын зерттеп, оны дл диагнозын ойып, емдейтін клиникалы медицинаны арнайы бір саласы.

Жпалы аурулар туралы деректер ертеден белгілі болан. Ежелгі грек алымы Гиппократ, ортаасырлы алым бу ли ибн Сина з ебектерінде кейбір ауруларды науас адамнан, жануарлардан жып, тез таралатыны, оан кзге крінбейтін “миазмалар” себепкер болатыны туралы айтан. 15 асырда жазылан . Тілеуабыллыны “Шипагерлік баян” атты ебегіні олжазбасында дертті пайда болуын адам денесіне рттарды (кзге крінетін жне крінбейтін) енуімен тсіндірген. 19 асырда бактериология, микробиология жне иммунология ылымдарыны дамуы Жпалы ауруларды толы зерттеуге ммкіндік берді. сіресе, француз алымы Л.Пастер, неміс микробиологы Р.Кох (1843 – 1910), орыс алымдары И.И. Мечников (1845 – 1916), Н.Ф. Гамалея (1859 – 1949), т.б. ебектеріні маызы зор болды.