Семантикалы кестені толтыру.

 

1. аза хандары.

 

Р/с	Мазмны	Келісемін	Келіспеймін
	Хан халыты бейбіт трмысын, тыныштыын амтамасыз етуге міндетті.	+
	Ханны узірі болан жо		+
	Хан Шыыс рпаынан болуа тиіс	+
	Ханды билік мрагерлік жолмен берілген жо		+

 

.2. аза билері тобына:

 

Р/с	Мазмны	Келісемін	Келіспеймін
	Би – діл, шешен, аыл – кеес бере алатын адам	+
	Бкіл ауым биді билігін орындауа міндетті емес		+
	Би – бірнеше рудан ралан арысты басарады	+
	Би – жазалау ыына ие болан жо		+

 

3. аза батырлары тобына:

 

Р/с	Мазмны	Келісемін	Келіспеймін
	Батырлар – халы жасаын басарды	+
	Батырлар арасында хана берген антын бзандар жо		+
	Батырлар – феодалдар тобына жатты	+
	Батырлар хан алдында жауапты емес		+

 

V. Баалау: р оушыла тиісті баа ою.

VІ. йге тапсырма: параграф 13, оу, мазмндау.

 

 

Сынып: 5 «а». Саба №:______14_____ Кні:_______________

Пн: азастан тарихынан гімелер.

Сабаты таырыбы: азастан жне Ресей. аза-жоар соысы.

Сабаты масаты:

Білімділік: Хан басаран мемлекеттік басару жйесіні ерекшелігі, ханны атаратын ызметі жне аза хандыыны оамды саяси рылымымен таныстыру жне азаты сот трелігі, билік айту жйесі мен таныстыру, билерді тарихтаы алатын орны мен ызметіне тотала отырып, сонымен атар жоарлара арсы шыан азаты хас батырлары жайлы кеінен млімет беру жне толы тсінік беру;

Дамытушылы: Оушылара ызыты болу шін азіргі басару жйесі мен азаіргі басару жйесін салыстыру жне ткен асырдаы трелік айтумен таныстыру сонымен атар аза батырларына тарихи трыда баа беруге баулу;

Трбиелік: Ерлікке, отансйгіштікке трбиелеу, аза батырыны ерлігін дріптеп ерлігін лгі етуге жне ара ылды а жаран діл болуа жне аза жздеріні басшыларыны ызметтерін лгі етіп жастарды бойына сііру.

Сабаты трі: аралас саба.

дісі: гімелеу, сра-жауап, маал-мтел оу, патриотты трбиелеу.

Сабаты барысы:

Сабаты жоспары:I. йымдастыру кезеі.

II. й тапсырмасын тексеру.

III.Жаа саба.

IV.Жаа сабаты бекіту.

V. Баалау.

VI.йге тапсырма.

І. йымдастыру кезеі

· Оу ралын тексеріп тгелдеу.

· Оушыларды тгендеу.

· Оушыларды зейінін сабаа аудару.

ІІ.й тапсырмасын срау:

Оушылара й тапсырмасы бойынша ой-озау сратарын ою.

1. Жоар мемлекеті туралы не білесі?

2. Жоарларды аза жеріне шапыншылы жасауыны басты себебі неде?

3. «Елім-ай» ніні маынасы туралы айт.

4. Бгенбай батырды аза жерін жоарлардан орауда оскан лесі жайлы не білесі?

5. абанбайды шын аты кім? Оны неліктен «Нарбала», «Дарабоз» деп атаан?

6. Наурызбай, Баян, Малайсары, Бгенбай батырларды андай ерліктерін білесідер?

7. азаты андай хандарын білесідер ? Ханды билік кімге беріліп отыран ?

 

8. Билер дегеніміз кімдер? аза еліні андай билерін білесідер?

 

9. Наурызбай, Баян, Малайсары, Бгенбай батырларды андай ерліктерін білесідер?

 

Ой-озау сратары арылы й тапсырмасын орытындылап, жауаптарына баалау жасап ту.

 

й тапсырмасын орытындылауда е алдымен жоар шапыншылыыны азастана тигізген зардабы, елі мен жерін ораудаы батырларды алатын орны, ерлігі жайында ысаша апарат беру.

Жаа сабаты жоспары:

1. азастанны Ресейге осылу барысы.

2. білкайыр хан.

III.Жаа саба.

Сабаты тсіндірмес брын оушылара мынадай сратар оямын

а) азіргі азастан мен Ресей арасында андай байланыс бар?

) Ресей елі туралы не білесідер?

Бл сратар арылы оушыларды жаа таырыпка дайындаймын. Аталан екі срака з ойларын айта алады. азастан мен Ресей арасындаы азіргі байланысты тп-тамыры тереде жатанын айтып жаа таырыпты тсіндіремін.

Тмендегідей сратара тоталамын.

1. білайыр ханны Ресей бодандыын мойындауыны себептері.

2. Ресей бодандыын мойындау барысы.

3. Ресей империясыны аза жерін біртіндеп отарлай бастауы.

Осы сратар бойынша оушылара он минуттай уаыт тсінік беремін.

XVIII асырды басында аза еліні жадайы крт иындай тседі. Шыыстаы Жоар мемлекеті тарапынан лкен ауіп тнді. азаты шрайлы жерін тартып алып, халын баынышты етуді кздеген жоар отайшылары мен феодалдары аза жерін жиі шабуылдап ауыр зардап келді.

Осыдан кейін Ресей империясыны аза жерін отарлауына жол ашылады. Е алдымен Ресей кіметі аза жеріне аптатып скери бекіністерді трыза бастайды. Мндай бекіністер Жайы, Ертіс, Есіл езендеріні бойына кптеп салынады.

Осы жерде мысал келтіре кетуге болады.

Бекіністер: Орынбор, Семей, скемен, Кереку, Жміш, Железин, Бтырма, ызылжар, Орскт.б.

азатар кптеген шрайлы жерлерінен айырылады. Ертіс, Жайы зендеріні о жаалауына азатарды мал жаюына тыйым салынады.

Картадан аталан зендерді, бекіністерді крсету керек.

Жоспар бойынша білкайыр хан туралы тсіндіреді.

Білайыр хан.

Шыысханны тымы, Кіші жзді ханы, белгілі мемлекет айраткері. Бір кездері жоарлара арсы соыста аза скерлеріні олбасшысы болан. XVIII асырды басындаы аза еліні иын жадайы, жоар шапыншылыы, билік шін крес білкайыр ханды Ресей еліне сенім артуына итермелейді. білкайыр аза тарихындаы белгілі оам айраткері. азастан Республикасы алаш зіні тл тегесін шыаранда 50 тегелік банкнотты бетіне білайыр ханны суретін салады.