ІІ. й тапсырмасын срау: ткен таырып бойынша й тапсырмасын тексеру

ІІІ. Жаа сабаты тсіндіру жне саба жоспары:

1. ызметті сипаты

2. Адамны ызметіні масаты

3. ызмет етуге лшыныс тудыратын факторлар

"абілет" дегеніміз — тланы ызмет трлерін атару амалдары мен тсілдерін тез, тере жне орныты мегеруінен крініс табатын, адамны оларды игеру ммкіндігін шарттастыратын ішкі психологиялы, реттеуші ыз-метін атару ммкіндіктерін крсететін дара-психология-лы ерекшелігі.

абілет жеке адамны згелермен араатынастарыны крделі жйесінде, трлі ызметтер атару рдісінде алыптасады. Іс-рекетті кейбір наты трін атару кезінде байалатын абілетті трлі рауыштардан тратын кешенді рылымы болады. Бл ке таралан есе айтару (компенсация) былысымен байланысты: іс-рекетті кейбір трлерін атаруа ажетті жоары абілеттілікке кейбір рауыштарды салыстырмалы лсіз немесе млдем болмауы жадайында зге рауыштарды дамыту арылы ол жеткізуге болады.

Дарынны сипаттамасы. абілетті дамытуды сапалык дегейі дарын жне даналы ымдарымен беріледі. Дарын дen жаалыымен, жоары жетістігімен жне оамды маыздылыымен ерекшеленетін іс-рекетті імін алуа ммкіндік беретін абілеттерді жиынтыын айтамыз.

Дарынны жздеген типтері мен трлері болады. Адамзат шін оларды брі ажет. Ол абсолютті есту немесе кру, деттен тыс йлестірушішк (рылым жасай алу, растырышты), найзаайды жарылындай жылдам реакция немесе кркем шыармашылыа деген абілеттілік болуы ммкін. Масат осындай дарындарды айткенде ертерек оятуда, сол дарына сай уестікті дарытуда болса керек.

Кптеген зерттеушілер дарынны балаа ата тегі арылы берілетінін уаттайды. Оларды тжырым-дауынша, белгісіз бір тылсым кш жоалмай, рпатан-рпаа ауысып отыратын сияты. Мны куландыратын айатар да аз емес.

Бан арсы айатар да жо емес. Ата тегінде крнекті тлалар болмаан арапайым адамдардан шыан данышпандар да жеткілікті.

Адамны зиятты (интеллектуалды) ресурстары. Канадалы патофизиолог Г.Селъе ылыми жмыстарды йымдастыру туралы кітабында атом ядросында аншалыты физикалы энергия болса, адамны миында соншалыты ойлау энергиясы бар деген тжырыма келген екен. Демек, теориялы трыдан араанда адамны ммкіндігі шексіз.

Физиологтарды жорамалдауынша, адамны миы 15 млрд жйке клеткаларынан — нейрондардан трады. Алайда адамдар ойлау уатыны осындай мол орыны те аз млшерін ана пайдаланады.

Жад жне оны ммкіндігі. Жад—іс-рекет барысында айтадан пайдалану ммкіндігін тудыратын немесе оны сана аясында айта жаыртатын брыны тжірибені ымдастыру жне сатау дерісі.

Жад субъектіні ткенін азіргісімен жне келешегімен байланыстырады, дамыту мен оытуга негіз болатын аса маызды танымды функция атарады. Жад за мерзімдік, ыса мерзімдік жйешелерге жне сенсорлы

(лат. sensus — сезім, сезіну) деп аталатын гипотетикалы жйешеге блінеді.

Мысалы, Юлий Цезарь, Александр Македонский, парсы патшасы Кир 30 мыдай жауынгерлерін атымен атап жне тстеп білген екен. йгілі Фемистокл грек астанасында тратын 20000 адамны аттарын атап, тстерінен тани білген. А.Сенека байланыссыз 2000 сзді бір естігеннен айтадан сол ретпен айтып бере алан. Математик Леонард Эйлер жзге дейінгі барлы санны алашы алты дрежесін жата білген. Академик С.А. Чаплыгин жене шахматшы Гарри Каспаров бес жыл брын кездейсо бір рет оыраулатан телефонный, нмірін есінде сатай алан.

Зият (интеллект; лат. intellectus—тану, тсіну, талы) — адамны ойлауа, тануа рационалды абілеттілігі: Жалпылама аланда, бл ым тланы аылы мен ойын дамытуа атысты олданылады. Зиятты табиаты сезім, ерік, тйсік, елестету сияты рухани абілеттерден згеше болады.

азіргі заманы психологияда зият ымы кбінесе тланы жеке-типология лы даму ерекшеліктерін зерттейтін теорияда олданылады. Адамны зиятты-лыын айындайтын ым бар. Ол зияттылы коэффи­циенті (аылш. Intellectual quotent, ысаша — IQ) делінеді.

Сабаты орытындылау: IQ — трлі тестілерді негізге ала отырып жасалан аылды дамыту крсеткіші, жеке адамда бар білім мен малматтылы дегейі. Кпшілік психологтарды пайымдауы бойынша, негізінен, IQ жеке адамны зі жинатаан білім дегейіні крсеткіші болып табылады.

Оушыларды баалау:

йге тапсырма беру: §4, Ой толау

Пн: Адам. оам. ы
Сынып: 9	Саба: 6-7	Кні:

Таырыбы:Адам міріні мні

Оыту мен трбиелеуді міндеттері:

Білімділік: Оушылара мір жне оны мнітуралы жйелі білім беру

Дамытушылы:Саба барысында оушыларды тарихи танымды ойлау, талдау, салыстырып, орытынды жасау жне абілеттерін дамыту.

Трбиелік:Оушыларды здігімен жмыс істеуге жне жауапкерлікке трбиелеу

Сабаты трі:1)жаа материалды мегеру;2) біліктерін,іскерлік пен дадыларын жетілдіру жне пысытау;3) Алан білімдерін тиімді пайдалану;4)мегерілген материалдарды жйелеу,орытындылау;5)аралас;6)іздену,ой-орытындылау

Сабаты дісі: 1)сра - жауап;2)баяндау;3)гімелесу;4)ізденіс;5)топпен жмыс; 6)проблемалы;7 )ойын сабаы;

рал – жабдытар:оулы

Сабаты барысы:І. йымдастыру кезеі:1)Амандасу;2)Оушыларды сабаа атысу дегейін анытау;3)Ынта-зейіндерін сабаа аудару;