ІІ. й тапсырмасын срау: ткен таырып бойынша й тапсырмасын тексеру
ІІІ. Жаа сабаты тсіндіру жне саба жоспары:
Дстрлі жне индустриалды оамдар. Адамзат ркениеттері тарихи дамуы жаынан алып араанда: дстрлі, индустриалды жне постиндустриалды оамдар болып блінеді.
Жоары рылымды орнытылыы жне леуметтік-мдени реттелуі дстрге негізделгендіктен, Шыыс ркениеттері дстрлі оамдар деп аталады.
Индустриалды оам дегеніміз— азіргі замандаы дамыан оамдарды шыуын жне сипатын айындауда олданылатын, оларды дстрлі оамдардан бліп крсететін, капиталисты оаммен атар аталатын екі негізгі категорияны бірі—нерксіпті оам деген ымды білдіреді.
XV асырда адамзат тарихында тбегейлі бетбрыстар жасалды. Осы кезден бастап Еуропа суырылып ала шыты. Еуропалытар Шыысты ааз жасау нерін пайдалана отырып, кітап басу, апарат сатау жне оны тез таратуды жола ойды. Шыысты компасын пайдаланып, теіздерде жзді, жаа рлытар ашты, о-дерісін пайдаланып, отарлар басып алды.
XVIII асырда ыты мемлекет ру жне оамда ыты жадайлар алыптастыру негізінде экономикалы жне саяси биліктерді блісу рдісі басталды.
азіргі заманы ркениет. азіргі заманы ркениет XX асырды соы — XXI асырды бас кезіндегі Жер планетасын мекендеген кллі адамзат оамы жасаан ркениетті айтамыз
Жердегі адамзат ркениеті саяси рылымы жаынан Біріккен лттар йымына (Б) мше болып енген 191 федерациялы жне унитарлы мемлекеттерден, оларды кейбіреулерін біріктіретін конфедерациялардан, экономикалы жне скери одатардан, сондай-а лтты-мемлекеттік рылуы аныталмаан 60 шаты ауматан трады.
оам жне табиат. оам — дниені табиаттан ерекшеленген блігі. Ол ерекшеленуді негізі оамны даму еркіндігінде, оны саналы, ерікті адамдардан ралуында.
Демек, бл жерде ерекшелену туралы айту оамды табиаттан млдем бліп алып арастыру дегенге саймаса керек:
1. Табиат адам мен оамны задарынан туелсіз, стихиялы дамиды.
2. Адам оамы жасампаз, трледіруші, мдениет жасаушы сапасында рекет етеді. /Ерекшеленуді мні осында. Солай болса да, адам мен оамды ешашан табиата арсы оюа болмайды.") Адам оамы мен табиатты арасындаы атынастарды басты станымы осымен айындалуы керек. Адам табиатты жаулап алушы, баындырушы ретінде емес, оны ораушы, сатаушы, табиатты аялай отырып, оны ресурстарын пайдаланушы ретінде рекет етуге міндетті.
Экология (грек, oikos — мекен, logos — ілім, сз) — организмдерді бір-бірімен жне оршаан ортамен зара атынасын зерттейтін ылым.
Биосфера (грек, bios— мір, sphaira — таралу аясы) — жер шарын мекендейтін барлы тірі организмдерді таралу аясы. Терминді 1875 жылы неміс алымы Э.Зюсс енгізген.)
Тіршілік бар жерде ттыну бар. Ттыну бар жерде таусылу, ластану, жарамсыздану бар. Ттынуды ай трі болсын, ерте ме, кеш пе, ресурсты немдеу мселесін ала тартпай оймайды. Ал жердегі табии ресурстарды брі таусылмайтын, шексіз еместігін, адамзатты кейбір параметрлер бойынша апатты жадайа таяп келе жатандыын ескерсек, экологиялы проблемаларды азіргі заманы ркениетті аламды проблемаларыны бастысына айналып отыранын тсінуге болады.
оршаан ортаны ораумен айналысатын йымдар.
Адамдар табии ресурстарды немдеп пайдалану жне оларды сатау мселелерімен айналыспай отыран жо. Жетпісінші жылдардан бастап экология мселелері трлі халыаралы кеестер мен мжілістерде кн тртібіне белсенді ойылып келеді. сіресе Римдік клуб деп аталатын халыаралы йым мен ЮНЕСКО-ны ынтасы бойынша экология таырыбына трлі семинарлар ткізіліп жр.
ЮНЕСКО (аылш. United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization) — Біріккен лттар йымыны білім, ылым жене мдениет жніндегі йымы.
азастанда Семей атом полигонында болан жарылыстарды зардаптарын жою мен трындарды денсаулыын сатау жмыстарымен белсенді айналысып жрген "Невада—Семей", Арал теізіні тартылуынан болып отыран кеселдерді салдарын жою жне теіз суын алпына келтіру баытында жмыс істейтін комитет бар.
Бекіту кезеі:
1. оамды ттас жйе ретінде сипаттауа негіз болатын андай факторлар деп ойлайсыздар?
2. оам жне оны раушы бліктері туралы тсініктеріізді ысаша тжырымдаыздар.
3.Адам мен адам, адам мен оам жне оам мен табиат арасындагы байланыстарды мні неде?
4. азіргі азастанны экологиялы жадайы туралы ойларыызды ортаа салыыздар.
Сабаты орытындылау: Соы жылдары экология мселелерімен республика кіметі арамаындаы кейбір ведомстволар арнайы айналысады.
Оушыларды баалау:
йге тапсырма беру: §11,47-48 б.б.
| Пн: Адам. оам. ы | ||
| Сынып: 9 | Саба: 14 | Кні: |
Таырыбы:Адамны жне оамны материалды ажеттіліктері
Оыту мен трбиелеуді міндеттері:
Білімділік: Оушылара адамны жне оамны материалды ажеттіліктері туралы жйелі білім беру
Дамытушылы:Саба барысында оушыларды тарихи танымды ойлау, талдау, салыстырып, орытынды жасау жне абілеттерін дамыту.
Трбиелік:Оушыларды здігімен жмыс істеуге жне жауапкерлікке трбиелеу
Сабаты трі:1)жаа материалды мегеру;2) біліктерін,іскерлік пен дадыларын жетілдіру жне пысытау;3) Алан білімдерін тиімді пайдалану;4)мегерілген материалдарды жйелеу,орытындылау;5)аралас;6)іздену,ой-орытындылау
Сабаты дісі: 1)сра - жауап;2)баяндау;3)гімелесу;4)ізденіс;5)топпен жмыс; 6)проблемалы;7 )ойын сабаы;
рал – жабдытар:оулы
Сабаты барысы:І. йымдастыру кезеі:1)Амандасу;2)Оушыларды сабаа атысу дегейін анытау;3)Ынта-зейіндерін сабаа аудару;