Сынып.азастан тарихы.

Сабаты таырыбы: азастан аумаына кштеп оныс аударылан лттар.

Сабаты масаты:

· Компартия билеген тста азастана кштеп оныс аударылан лттады удалануы туралы баяндау.

· Оушыдарды з бетінше орытынды жасап, былыстарды салыстыра, айырмашылыын ажырата білуге, зерттеу дістерін мегертуге йрету.

· ділетсіздікке тзбеуге, халы арасынан шыан лы тлаларды адірлей білуге трбиелеу.

Сабаты трі: аралас.

дісі: зіндік іздену.

Сабаты жоспары:I. йымдастыру кезеі.

II. й тапсырмасын тексеру.

III. Жаа саба.

IV. Жаа сабаты бекіту.

V. Баалау.

VI. йге тапсырма.

Сабаты барысы:

І. йымдастыру кезеі.

· Оушылармен амандасы.

· Оушыларды тгендеу.

· Оушыларды зейінін сабаа аудару.

II. й тапсырмасын тексеру.

1) Екінші дниежзілік соысты Кеіс Одаы мен фашисттік Германиямен соыс кезеі ?

2) Отан соысына атысан аза жауынгерлерін атандар ?

3) лы Отан соысыны аза халыны каармандарын атандар ?

4) Фашисттік Германияны азастана шыаратын жол ретінде аланы атандар ?

5) азастан аумаына Украина, Ресей нерксіп орындарын аудару себебін тсіндіріндер ?

6) Рейхстаг басына Кеес одаыны туын орнатан азатарды есімдерін атаныз ?

7) Оушыларды туан лкесінен Отан соысына атысан азаматтарды есімдерін атауа тапсырма беріледі.

Жаа сабаты жоспары:

1) Соыс кезеіндегі лттарды жадайы.

2) И. Сталинні депортация рдісіні басталуы.

3) Депортацияны барысы.

III. Жаа саба.

Соыс кезеіндегі саяси, экономикалы, леуметтік жадай те крделі еді.

Халыты кбі майдан шін кні бойы жмыс істеді. Кеес лтын ру идеясыны жзеге асырылу масатында кімет халытарды діни ерекшеліктерін жоюа тырысты. Соыс кезеіндегі лттарды жадайы да ауыр еді. сірісе аза халыны жадайы брынысынша згеріссіз болатын. лы Отан соысы басталан уаытта аза жеріне алаш болып кштеп оныс аударылан халытарды бірі ол кріс халы. Олардан ештене срамай-а темір жол вагондарына орнытып жола аттандырды. Содан сон азастана болгарлар, гректер, чечен-ингуштар, кабардин-балкарлар, арашай-шеркес, месхетин-тріктерді, зербайжандарды, ирандытарды, немістерді жне баса да «ара тізімдегі» халытарды кштеп оныстандырды. Оларды барлыын тнде болсын, кндіз болсын ешандай сратар оймай вагондара салып жола аттандырды. Оларды арасында арт адамдар кп болды. Кейбіреулері жол жргенде айтыс болды. онысаударушыларды саны мыдаан адамдар болды. аза халы зіні ауыржадайына арамай онысаударушылара кмегін аямады.

Тапсырма кезеі

азастандаы халы саны

Депортациядан кейін

Депортацияа дейін

IV. Жаа сабаты бекіту.

1) азастан аумаы депортациялануды орталыы ретінде не себепті болды ?

2) азастандаы депортацияланан халытарды атандар ?

3) Депортацияны адамдарды з еркімен оныс аударуды айырмашылыы неде ?

V. Баалау.

VI. йге тапсырма: оушылара йге осымша апаратты іздеу беріледі.

Сынып: 9 «а». Саба №:____________ Кні:_______________

Пн: азастан тарихы.

Сабаты таырыбы: лы Отан соыс жылдарындаы азастанны мдениеті.

Сабаты масаты:

· азастандаы лы Отан соысыны ауыр кндеріндегі мдениет жадайы;

· Оушылара логикалы, яни ойлау абілетін дамитын тапсырма бере отыра логикалы ойлау абілетін алыптастыру;

· Оушылара аза халыны мдени жаынан жауынгерлерге демеу бере отыра оушыларды патриотты, Отансйгіштік сезімдерді дамыту.

Сабаты трі: аралас.

дісі: жаа сабаты баяндау, дріс, белсенділік арттыру саба.

Сабаты жоспары:I. йымдастыру кезеі.

II. й тапсырмасын тексеру.

III. Жаа саба.

IV. Жаа сабаты бекіту.

V. Баалау.

VI. йге тапсырма.

Сабаты барысы:

І. йымдастыру кезеі.

· Оушылармен амандасу.

· Оушыларды тгендеу.

· Оушыларды зейінін сабаа аудару.

II. й тапсырмасын тексеру.

1) азастан аумаына кштеп оныс аударылан халытарды атап шыу ?

2) Оушыларды елді-мекендерден тратын депортацияланан халытарды атап шыу ?

Жаа саба жоспары:

1) ылым мен мдениет майдана.

III. Жаа саба.

Соыс басталаннан со КСРО ылым академиясыны Орал, Батыс Сібір жне азастан байлытарын ораныс мтаждытарына жмылдыру жніндегі коммисиясы рылды. Республтка астанасында 20-дан астам ылыми-зерттеу институты, соын ішінде, КСРО ылым академиясыны философия, география, физиология институттары, УКСР ылым академиясыны физика-механика инсттитуты, КСРО Сулет академиясы орналасты. Кшіріліп келінген жоары оу орындарында алымдарды лкен тобы ебек етті. Соыс кезінде Алма-Атада кптеген институттар мен баса да оу орындары жмыс істей бастады. дебиет мен нер соысып жатан халыты уатты идеялы аруы болды. азастаннан 100-ге жуы жазушы мен аындар соыс майданында шайасты. М. уезовты кптомды «Абай» эпопеясыны 1-ші кітабы, С. Мановты мірбаянды «мір мектебі» повесі, . Мсіреповті «аза солдаты», . Мстафинні «Шыана», . бішевті «Жас тлектер» повесіні бкілодаты оырмандара аза кеестік прозасыны идеялы жне кркемдік жаынан кемеліне келгеніні крсетті. аза дебиеті С. Муленов, Ж. Молдаалиев, Б. Бауыржанлы, М. абдуллин сияты жаа есімдерімен толыты. Ж. Жабаевті «Ленинградты ренім!» леніні маызы бкілодаты дрежеге ктерілді. Кинонері де кшірілген «Мосфильм», «Ленфильм» киностудиялары мен Алматы киностудиясы негізінде ркендеді.

IV. Жаа сабаты бекіту.

1) аза дебиетіні алыптасуы жнінде гімелеп беріндер ?

2) аза дебиетіні соыс жылдарындаы жаа толыныны пайда болуына ай аза аындар сер етті ?

3) азастана Ресей мен Украинаны ылыми орталытары не себепті кшірілді ?

4) азастандаы кино салсы ай киностудияларын кшірілуінен дамыды ?

5) «аза халыны 1000 ні» деген ебек ай алым жазды ?

6) аза ылым академиясын басаран алашы президет ?

V. Баалау:

1) Нрали Г. – ________;

2) Тюлеубай . - _______.

VI. йге тапсырма: параграф 16, оу, конспектілеу.

Сынып: 9 «а». Саба №:____________ Кні:_______________

Пн: азастан тарихы.

Сабаты таырыбы: азастан соыстан кейінгі кезеде (1946-1953 ж.ж.).

Сабаты масаты:

· Екінші дниежзілік соыстан кейінгі кезеіндегі азастанны экономикалы, леуметтік жадайларына сипаттама бере отыра оушыларды дниетанымын кеейту;

· Оушылара логикалы, яни ойлау абілетін дамитын тапсырма бере отыра логикалы ойлау абілетін алыптастыру;

Сабаты трі: аралас.

дісі: жаа сабаты баяндау, дріс, белсенділік арттыру саба.

Сабаты жоспары:I. йымдастыру кезеі.

II. й тапсырмасын тексеру.

III. Жаа саба.

IV. Жаа сабаты бекіту.

V. Баалау.

VI. йге тапсырма.

Сабаты барысы:

І. йымдастыру кезеі.

· Оушылармен амандасу.

· Оушыларды тгендеу.

· Оушыларды зейінін сабаа аудару.

II. й тапсырмасын тексеру.

1) азастан аумына не себепті Ресей, Украина, Белоруссиядан нерксіп орындары кшірілді ?

2) аза ылым академиясы ай жылы рылды, ай жылы ?

3) лы Отан соыс жылдарында азастана неше скери делегация келген болды ?

4) аза аындарын атап шындар ?

5) аза киносыны рлеуі ай киностудияларыны кшіруімен байланысты ?

Жаа сабаты жоспары:

1) Соыстан кейінгі кезеіндегі басару жйесі.

2) Кеес кіметіні лт зиялыларына атысты саясаты.

3) азастан нерксібіндегі айта рулары.

4) Демографиялы рдістер.

III. Жаа саба.

Соыстан кейінгі онжылдытарда міршіл-кімшіл басару жйесіні дара билігі орнап, ктемдігі кшейе тсті. Компартия мемлекеттік билікті жне басару органдарын тгел уысында стады. Кеестер з жмысын партияны нсауымен жргізді.

азастанда уын-сргін жаа арын алды. 1940-1950 жылдары зиялы ауымны крнекті кілдері удаланды. Оларды арасында А. Жбанов, Е. Бекмаханов, . Стбаев, М. уезов болды. Сталинны жеке басына табыну шкереленгеннін кейін, мемлекет айраткерлеріні лкеншоыры аталып шыты. азастан нерксібі бір жаты – шикзатты жне ндірушілік баытта дамыды. нерксіпті салалы трленуіне, тауар ассортиментіні крделіленуі жеткілікті ескерілмеді. Отын-энергетика, металлургия салалары туір дамыанымен, деуші нерксіп орындары аз болды.

нерксіпті ндіруші саласында жетістіктер болды. Халыты леуметтік-материалды жадайыны жасаруы баяу жрді. Солтстік ірлеріні ты игеруді птарлы нтижелеріне оса, мдениет пен демографиялы рдістерге бл оиаларды кері ыпалы кп болды.

IV. Жаа сабаты бекіту.

1) Ты игеру саясатыны негізін алаушысы км болды ?

2) Ерман Бекмаханов не шін удаланды ?

3) «Хрущев жылымылыы» не екенін тсіндіріндер ?

4) азастан нерксібі соыстан кейінгі жылдарда андай жетістіктерге жетті ?

5) «аза КСР тарихы» атты ебек ай жылдары шыты ?

6) азастан мен музыка нері саласында жмы істеген айраткерлер ?

V. Баалау:

1) Нрали Г. – ________;

2) Тюлеубай . - _______.

VI. йге тапсырма: VIІ тарауды айталау.

Сынып: 9 «а». Саба №:____________ Кні:_______________

Пн: азастан тарихы.

Сабаты таырыбы: Соыстан кейінгі елді леуметтік-экономикалы жадайы.

Сабаты масаты:

· Оушылара логикалы, яни ойлау абілетін дамитын тапсырма бере отыра логикалы ойлау абілетін алыптастыру, зара орытынды жасауа, апаратты сараптауа, саралауа йрету;

Сабаты трі: аралас.

дісі: жаа сабаты баяндау, дріс, белсенділік арттыру саба.

Сабаты жоспары:I. йымдастыру кезеі.

II. й тапсырмасын тексеру.

III. Жаа саба.

IV. Жаа сабаты бекіту.

V. Баалау.

VI. йге тапсырма.

Сабаты барысы:

І. йымдастыру кезеі.

· Оушылармен амандасу.

· Оушыларды тгендеу.

· Оушыларды зейінін сабаа аудару.

II. й тапсырмасын тексеру.

1) аза КСР-іні Екінші дниежзілік соыс кезінде неше адамнан айырылды ?

2) аза КСР-інен майдана аттанан адамдарды атап шыу ?

3) аза КСР-іні Екінші дниежзілік соыс кезіндегі экономикалы даму ерекшеліктері ?

Жаа сабаты жоспары:

1) айталау.

III. Жаа саба.

Соыстан кейінгі онжылдытарда кімшілік басару жйесіні дара билігі орнап, ктемдігі кшейе бастады. Компартия мемлекеттік билікті жне басару органдарын тгел уысында стады. Кеіестер з жмысын партияны нсауымен жргізді.

азастанда уын сргін жаа арын алды. 19401950 жылдары аза зиялы ауымны крнекті кілдері удалауа тсті. Оларды арасында А. Жбанов, Е. Бекмаханов, . Стбаев, М. уезов жне таы басалар болды. Сталинныжеке басына табынушылы шкерегеннен кейін, мемлекет айраткерлеріні лкен шоыры аталып шыты.

азастан нерксібі бір жаты – шикізатты жне ндірушілік баытта дамыды. нерксіпті слалытрленуіне , тауар ассортиментіні крделенуі жеткілікті ескерілмеді.

IV. Жаа сабаты бекіту.

1) Соыстан кейінгі кезеде азастан :

V. Баалау:

3) Нрали Г. – ________;

4) Тюлеубай . - _______.

VI. йге тапсырма: VIІ тарауды айталау.

Сынып: 9 «а». Саба №:____________ Кні:_______________

Пн: азастан тарихы.

Сабаты таырыбы: Соыстан Соыстан кейінгі жылдардаы азастан нерксібіні дамуы.

Сабаты масаты:

Сабаты трі: аралас.

дісі: жаа сабаты баяндау, дріс, белсенділік арттыру саба.

Сабаты жоспары:I. йымдастыру кезеі.

II. й тапсырмасын тексеру.

III. Жаа саба.

IV. Жаа сабаты бекіту.

V. Баалау.

VI. йге тапсырма.

Сабаты барысы:

І. йымдастыру кезеі.

· Оушылармен амандасу.

· Оушыларды тгендеу.

· Оушыларды зейінін сабаа аудару.

II. й тапсырмасын тексеру.

1) Соыстан кейінгі кезеіндегі азастанны халыыны жадайы ?

2) Соыс кезеінде кшіріліп келінген халытарды жадайы ?

Жаа сабаты жоспары:

1) Отын-энергетика кешені.

2) Металлургия, машина жасау жне химия нерксібі.

3) рылыс ісі, жеіл жне тама нерксібі.

4) Клік жне байланыс.

5) азастанны экономикалы даму ерекшеліктері.

III. Жаа саба.

Осы кезде азастанны отын-энергетика кешені жасы дамыды. араанды кмір шахталары, байыту фабрикалары жне таы басалар іске осылды. 1950 жылдарды арсаында кмір шабу, опару жне оны вагондара тиеу жмыстары толы механикаландырылды. Республика бойынша кмір ндіруді жылды клемі соыса дейінгіден 6,5 есе артып, 1950 жылдары 17,4 млн тоннаа жетті.

Металлургия, машина жасау, химия жасау. Теміртауда аза металлургия зауыты іске осылды. Атбе ферроорытпа зауытыны уаты лайтылды.

1947ж скемен орасын-мырыш комбинаты алашы мырышын берді. Шымкент орасын зауыттары айта рылып, кеейтілді. 1950ж ІІж Жезазан кен байыту фабрикасы,скемен тау-кен машиналары жабдытарын жасау зауыты мен орасын-мырыш комбинаты,Соколов –Сарыбай комбинатыны алашы кезегі, Атбе хромоспалары салынды.араанды металлургия комбинаты республиканы ана емес, Сібір,Орал,Орта Азияны металмен амтамасыз етті.

Алматы ауыр машина жасау зауыты; Шымкенттегі пресс-автомат,Ккшетаудаы мех- зауыттармен толыты. 1954-1962ж миграция энергетика, тасымал, рылыс істерін дамытты.

1960ж аратауда кен-химия комбинаты, Жамбылда суперфосфат, останайда жасанды талшы, араандыда синтетикалы каучук,Атбеде хром осылыстары зауыты кеейтілді.

рылыс ісі, жеіл жне тама нерксібі.

алалар сіп, ксіпорындар мен трын йлер кптеп салына бастады.

IV. Жаа сабаты бекіту.

1) Металлургия кешеніні жадайы ?

2) Республика нерксібі соыстан кейінгі жылдарда андай жадайда болды ?

V. Баалау:

5) Нрали Г. – ________;

6) Тюлеубай . - _______.

VI. йге тапсырма: 19 параграф, оу, мазмндау.

Сынып: 9 «а». Саба №:____________ Кні:_______________

Пн: азастан тарихы.

Сабаты таырыбы: Соыстан Соыстан кейінгі жылдардаы азастан нерксібіні дамуы.

Сабаты масаты:

Сабаты трі: аралас.

дісі: жаа сабаты баяндау, дріс, белсенділік арттыру саба.

Сабаты жоспары:I. йымдастыру кезеі.

II. й тапсырмасын тексеру.

III. Жаа саба.

IV. Жаа сабаты бекіту.

V. Баалау.

VI. йге тапсырма.

Сабаты барысы:

І. йымдастыру кезеі.

· Оушылармен амандасу.

· Оушыларды тгендеу.

· Оушыларды зейінін сабаа аудару.

II.й тапсырмасын тексеру.

1) Республика нерксібіны соыстан кейінгі кезеде андай кйде болды ?

2) Металлургия нексібіні азастандаы алашы орталытары ?

3) Металлургия нерксібіні жылды крсеткіштері ?

Жаа сабаты жоспары:

1) рылыс ісі, жеіл жне тама нерксібі.

2) Клік жне байланыс.

3) азастанны экономикалы даму ерекшеліктері.

III. Жаа саба.

Соыстан кейінгі ожылдытарда азастан экономикасыны жедел арынмен суі рылыс индустриясыны ауымын кеейтуге септігін тигізді. алалар сіп, ксіпорындар мен трын йлер кптеп салына бастады. рылыс материалдарын шыаруын клемі крт артты. Сазтбеде, араандыда, скеменде, Семейде, Шымкентте цемент зауыттары бой ктерді. Талдыоранда, скеменде, ызылжарда, останайда кірпіш зауыттары салынып, бл бйымды шыаратын Алматы мен Шымкенттегі ксіпорындар кеейтілді. к, алебастр ндіру ісі ола алынды.

Республикада аса бай нерксіп шикізатыны болуы жне орталыа тасып тру ажеттігі клік пен байланыс жйелерін дамытуа сер етті. Орталыты ділетсіз саясаты азастанны клігі мен байланысына сер етпей оймады. Бл саясат республиканы нерксіп орталытары мен шикізат базаларыны зара байланысын ескермей, оларды райсысыны Ресейге атысты тікелей дамуында крініс тапты.

IV. Жаа сабаты бекіту.

1) Кесте толтыру.

нерксіп саласы	Соыстан кейінгі кйі	Даму ерекшелігі

V. Баалау:

1) Нрали Г. – ________;

2) Тюлеубай . - _______.

VI. йге тапсырма: 19 параграф, оу, мазмндау, айталау.

Сынып: 9 «а». Саба №:____________ Кні:_______________

Пн: азастан тарихы.

Сабаты таырыбы: азастанда скери-ндірістік кещеніні алыптасуы.

Сабаты масаты:

· Екінші дниежзілік соыстан кейінгі кезеіндегі азастанны экономикалы жадайды арастыранда, скери ндірісті дамуы туралы білім алыптастыру;

Сабаты трі: аралас.

дісі: жаа сабаты баяндау, дріс, белсенділік арттыру саба.

Сабаты жоспары:I. йымдастыру кезеі.

II. й тапсырмасын тексеру.

III. Жаа саба.

IV. Жаа сабаты бекіту.

V. Баалау.

VI. йге тапсырма.

Сабаты барысы:

І. йымдастыру кезеі.

· Оушылармен амандасу.

· Оушыларды тгендеу.

· Оушыларды зейінін сабаа аудару.

II.й тапсырмасын тексеру.

Сынып: 9 «а». Саба №:____________ Кні:_______________

Пн: азастан тарихы.

Сабаты таырыбы: Ты игеру.

Сабаты масаты:

· Соыстан кейінгі жылдарда ауыл шаруашылыыны артта алу себебін тауып, ауыл шаруашылыын ала бастыру шін олданылан шараларды оушылара жете тсіндіру.

· Оушыдарды з бетінше орытынды жасап, оиаларды салыстыра, айырмашылыын ажырата білуге, зерттеу дістерін мегертуге йрету.

· ділетсіздікке тзбеуге, халы арасынан шыан лы тлаларды адірлей білуге трбиелеу.

Сабаты трі: аралас.

дісі: жаа сабаты баяндау, дріс, белсенділік арттыру саба.

Сабаты жоспары:I. йымдастыру кезеі.

II. й тапсырмасын тексеру.

III. Жаа саба.

IV. Жаа сабаты бекіту.

V. Баалау.

VI. йге тапсырма.

Сабаты барысы:

І. йымдастыру кезеі.

· Оушылармен амандасу.

· Оушыларды тгендеу.

· Оушыларды зейінін сабаа аудару.

II.й тапсырмасын тексеру.

1) азастанны соыстан кейінгі скери нерксіпті жадайы андай болды ?

2) Елдегі скери базаларды орналасуын анытау ?

Жаа сабаты жоспары:

1) Ауыл шаруашылыыны жадайы.

2) Ты игеруге жаппай кірісу.

3) Тыны алашы табыстары.

4) Ты игеруді нтижелері.

5) азастаннны демографиялы жадай.

III. Жаа саба.

Соыстан кейінгі кезедегі жылдар ауыл шаруашылыы шін те крделі кзкедерді бірі ретінде болды. Билік басындаылар жадайды тзету шін мселені экстенсивті жолмен – ке ауымда ты жерлерді игеру дісімен шешуге тырысты. 1953 ж-ды соына арай ты игеруге атысты мселелер Ода деігейінде ызу талыланып жатты. Жарамды жерлер Сібір, Оралмен атар азастан да аталды. Ты жне тыайан жерлерді игеру туралы шешім 1954 ж-ды кктемінде абылданды. 1954-1955 ж-дары ты жерлерді игеру есебінен днді даылдар егісі аумаы 13 млн га-а арттыру, ол жерлерден 1100-1200 млн пт асты, соын ішінде 800-900 млн пт тауарларды алу кзделді. Ты игеруге салт басты жастар ана емес, отбасымен кшіп келушілер де болды. Алашы уаытта олар далада бой ктерген палаткаларда, вагондарда, жеркепелерде трып жатты. Ты игеруге шет республикалардан ана емес, з ішінен адамдары да атысты. Ты игеруді алашы екі жылында барлыы 640 мы адам келді. 1954 ж. Егіске жарамды жерді зерттеу жмыстары жргізіле бастады. Осы жмыстара Мскеу, Санкт-Петербургті, Украинаны, азастанны топыра зерттеуші алымдар, ботаниктер, гидрогеологтары атысты. 1940-1950 ж-дары ішінде азастанда 15 жаа ала, 86 ала трпатты поселке, жздеген шаын елді-мекендер пайда болды. Трын й рылысы ке клемде жргізілді. Ты игеру барысында азастана 2 млн-а жуы адам оныс аударды.

IV. Жаа сабаты бекіту.

1) Ты игеруді себебі неде болды ?

2) Ты игеру ай хатшы кезінде болып тті ?

3) Ты игерумен атар экономиканы андай салалары дамыды :

А) .....................;

В) .....................;

С) ..................... .

4) Ты игеру кезіде азастанны андай алалары пайда болды ?

V. Баалау:

1) Нрали Г. – ________;

2) Тюлеубай . - _______.

VI. йге тапсырма: параграф 21, оу, мазмндау. Мтін астындаы сратара жауап беру.

Сынып: 9 «а». Саба №:____________ Кні:_______________

Пн: азастан тарихы.

Сабаты таырыбы: Республиканы 1954-1965 ж.ж. оамды-саяси мірі.

Сабаты масаты:

· Оушылара азастанны соыстан кейінгі кезеде оамды-саяси мірі туралы білім алыптастыру;

· ділетсіздікке тзбеуге, халы арасынан шыан лы тлаларды адірлей білуге трбиелеу.

Сабаты трі: аралас.

дісі: жаа сабаты баяндау, дріс, белсенділік арттыру саба.

Сабаты жоспары:I. йымдастыру кезеі.

II. й тапсырмасын тексеру.

III. Жаа саба.

IV. Жаа сабаты бекіту.

V. Баалау.

VI. йге тапсырма.

Сабаты барысы:

І. йымдастыру кезеі.

· Оушылармен амандасу.

· Оушыларды тгендеу.

· Оушыларды зейінін сабаа аудару.

II.й тапсырмасын тексеру.

1) Ты игеру ай жылдары егізілді ?

2) Оны тарихи маызы андай ?

3) Тыны басты масаты ?

4) Нтижелері андай болды ?

Жаа сабаты жоспары:

1) Жалпы жадайы.

2) Хрущев жылымылыы кезеі.

3) Сталинны жеке басына табынушылыты шкерелеу.

III. Жаа саба.

Мскеу мен Ленинградта “Лениградты іс”, “Дрігерлер ісі” жргізіліп жатанда азастанда талантты тарихшы “Бекмахановты ісі” йымдастырылды. Е.Бекмаханов согыс жылдары А.П.Кучкин, А.М. Панкратова, Б.Д. Греков, Н.М. Дружинин жэне таы баса кеес тарихшыларымен бірлесіп аза КСР тари- хын даярлаан болатын. Кітап 1943 жылы баспадан жары крді. Алашыда ебек жоары баалананына арамастан, кп замай сына алынып, сіресе, кітаптаы лт-азатты ктерілістерге берілген баа ызу айтыс тудырды. Е.Бекмахановты 1947 жылы жары крген “азастан XIX асырды 20—40 жылдарында” деген клемді ебегі де сына шырады. 1950 жылы “Правда” газетіндегі “азастан тарихыны мселелерін маркстік-лениндік трыдан жазу шін” деген маалада Е.Бекмаханов ебегі айыптал- ды. 1951 жылы 10 суірде азастан Компартиясыны Орталы Комитеті “Правда” газетіндегі маала бойынша аулы абылдап, “Бекмахановты буржуазиялы-лтшылды кзарасын айыптады”. аулыны жзеге асыру барысында тарих ылымдарыны докторы Е.Бекмаханов ылым академиясындаы ызметінен босатылып, барлы ылыми ататарынан айырылып, 1952 жылы 4 желтосанда 25 жыла сотталды.

Е.Бекмахановпен атар республиканы крнекті оамтану алымдары А.Жбанов, Х.Жмалиев, Б.Шалабаев, Б.Слейменов, Е.Смайлов, жазушы Ю.Домбровский осындай жалан айыптармен жазаланып, сондай-а .Марлан, .бішев, С.Бегалин секілді алымдар мен жазушылар саяси жэне буржуазиялы-лтшылды ателіктер жіберді деп айыпталды.

1953 жылы мамыр айынан бастап социалистік оамдаы айшылытар, жеке тла мен халыты тарихтаы рлі, Сталинні жеке басына табыну мэселелері тірегінде алашы пікірлер ай- тыла бастады. Кезінде ОГПУ, НКВД-ні басарып, кімпііл-міршіл жйені адамзата арсы жасалан ылмыстарын задастыран Берия ату жазасына кесілді. “штіктер”, “Бестіктер”, “Ерекше кеес” жойылып, ГУЛАГ МК-не берілді. Л.П.Берияны ылмысты іс- эрекетін зілді-кесілді тотату оамды мірді демократияландыру жолындаы маызды кезе болды. Біра бл — кімшіл-міршіл жйені кйреуі емес болатын.

Сотталан адамдар брыныша лагерьлерде отырды, ал адам ыыны аяа басылуына Сталинні зі сияты атысы болан кптеген саяси айраткерлер жоары кімет орындарында отыра берді. 1954 жылы азастандаы ты жне тыайан жерлерді игеруді басталуы республикадаы оамды мірге лкен эсерін тигізді. Ты жерлерді игеру науаны барысында кадрлар рескел трде алмастырылды. Он жылды ішінде азастан Компартиясыны Орталы Комитетіні бірінші хатшысы алты рет згертілді. Бірінші хатшы Ж.Шаяхметовты орнына КСРО мдениет министрі П.Понаморенко таайындалды. Ал кімет басындаы Н.Одасынов орнына Д.онаев келді. 1955—1957 жылдары азастан компартиясы Орталы Комитетіні екінші хатшысы ызметін атаран Л.И.Брежнев П.Понаморенконы орнына ктерілді. Кейінгі басшылар: Н.И. Беляев (1957—1960), Д.А.онаев (1960—1962), И.Юсупов (1962—1964) болды. Бл науан барысында таайындалан басшыларды кбі аза тарихын, лтты табии ерекшеліктерін білмейтін. Сондытан науан нтижесі экологиялы, демографиялы, рухани зардаптар алып келді.

1956 жылы 14 апанда Мскеуде КОКП-ны XX съезі тіп, онда Сталинні жеке басына табыну айыпталды. КОКП Орталы Комите- тіні бірінші хатшысы Н.С.Хрущев бастаан коммунистер партиясы сталиндік диктат стемдігін эшкерелеп, талдау жасауа тырысты. “Жеке баса табынушылы жэне оны салдары” туралы мселе 25 апанда съезді жабы мжілісінде ктеріліп, съезд ткен со, жарты жылдан кейін, 30 маусымында “Жеке баса табынушылыты зардаптарын жою” жнінде аулы абылданды. Н.С.Хрущевті XX съездегі «Сталинні жеке басына табынушылыын шкерелеу” туралы баяндамасыны толы мэтіні 33 жыл ткен со ана 1989 жылы жары крді.

IV. Жаа сабаты бекіту.

1) Оушылара осы кезеге сипаттама беру сынылады. Яни оларды салыстыру дадыларын ныайту масатымен.

V. Баалау:

1) Нрали Г. – ________;

2) Тюлеубай . - _______.

VI. йге тапсырма: параграф 23, оу, мтін астында,ы сратара жауап беру.

Сынып: 9 «а». Саба №:____________ Кні:_______________

Пн: азастан тарихы.

Сабаты таырыбы: Республиканы 1954-1965 ж.ж. оамды-саяси мірі.

Сабаты масаты:

· Оушылара азастанны соыстан кейінгі кезеде оамды-саяси мірі туралы білім алыптастыру;

· ділетсіздікке тзбеуге, халы арасынан шыан лы тлаларды адірлей білуге трбиелеу.

Сабаты трі: аралас.

дісі: жаа сабаты баяндау, дріс, белсенділік арттыру саба.

Сабаты жоспары:I. йымдастыру кезеі.

II. й тапсырмасын тексеру.

III. Жаа саба.

IV. Жаа сабаты бекіту.

V. Баалау.

VI. йге тапсырма.

Сабаты барысы:

І. йымдастыру кезеі.

· Оушылармен амандасу.

· Оушыларды тгендеу.

· Оушыларды зейінін сабаа аудару.

II.й тапсырмасын тексеру.

1) Е. Бекмахановты айыпталуы не себпті болды ?

2) Оан атысты андай жаза олданды ? андай айыппен ?

3) Сталиндік кезені аяталуы неден крініс тапты ?

Жаа сабаты жоспары:

1) Жалпы жадайды орытындылау.

III. Жаа саба.

Тарихта “жылымы” деп аталып жрген 1954—1964 жылдары біршама басшылыты жымды принциптері енгізіліп, мірпііл-кімшіл басару жйесі босаси бастады. оамдаы кеес жне оамды йымдарды рлі біршама сті. оамды мірді демократияландыруа баытталан бл шаралар біршама ой еркіндігін туызды. Нтижесінде мыдаан кінсіз сотталан адамдар лагерьлерден босатылып, партияны кейбір крнекті ай- раткерлері аталды. 1930—1950 жылдары істі болан зиялыларды істері айта аралып, 1953—1956 жылдары партия атарынан шыарылан 5456 адам, лы Отан соысы жылдары жау басып алан ауматарда аландары шін жазаланан 243 коммунист аталды. Сондай-а, 1954 жылы Е.Бекмаханов, .Стбаев, М.уезов еліне оралды. К.Бекхожин, С.Манов, С.Кенебаев партия атарына айтадан алынды. йтсе де, Н.С.Хрущев пен оны тірегін- дегілерді Сталиндік тртіпті сына алуы лкен ерлік боланымен, олар бден орныан міршіл-кімшілдік жйені толы жойан жо. лі де кінсіз сотталан адамдар трмелерде алды. Ресейлік патша кіметіні отарлау саясатын атау масатында, азастанны Ре- сейге з еркімен осыландыы кеінен насихатталып, азатардан бірыай коммунистік лт шыаруа баыт алынды. Тарихи шынды атада алпында алып, кеестер жргізген анды ырын біржаты крсетілді. А.Байтрсынов, .Бкейханов, М.Жмабаев, М.Дулатов, Ж.Аймауытов жне т.б. алаш айраткерлеріні ызметіне саяси эділ баа берілген жо. лтты республикаларды егемендігі жоа шыарылып, экономика салаларында жалпы баытты белгілеу, кадрларды таайындау жне таы баса кптеген мселелер орталытаы шаын топты олында ала берді. айта рулар соына дейін жеткізілмеді. 1956 жылы 19 желтосанында КОКП Орталы Комитеті жергілікті партия йымдарына “Партия йымдарыны бара арасын- даы саяси жмысын кшейту жэне жау элементтерді антисоветтік бас ктеруіне тыйым салу жнінде” арнаулы жабы хат жолдады. Сйтіп, ттындау науаныны жаа кезеі басталды. Сол жылдардаы конституциялы задарда жазылан демократия талаптары іс жзінде жзеге аспады. азКСР Жоары Кеесі КСРО Кеесіне баынды. Сонымен бірге Жоары Кеес тек бір палатадан трды, яни балама болмады. Конституцияда туелсіз деп крсетілгенімен, ы орау, прокуратура органдары да орталыа баынды. Соыстан кейінгі жылдарда мектепте білім беру ісі тоталитарлы тэртіпті ыпалынан шыпады. Партия, комсомол жне пионер йымдары, малімдер жас рпаты санасы мен мінез-лын ата баылаудастады. Оу-трбие процестерін саясаттандырумен атар жалпы крсеткішті удалау, оу процестерін жасанды жргізу, оушыларды оуа немрайлы арауы орын алды. Осыны салдарынан 20 жылды ішінде (1950—1970) аза мектептеріні саны 3891-ден 2577-ге дейін азайды, ал саба орыс тілінде жретін орыс мектептеріні саны 1,5 мыа кбейді.

IV. Жаа сабаты бекіту.

1) Оушылара осы кезеге орытынды шыаруа беріледі.

2) Хрущев пен Сталинныбасару кезедерін салытыру беріледі.

V. Баалау:

1) Нрали Г. – ________;

2) Тюлеубай . - _______.

VI. йге тапсырма: параграф 23, айталау. Хронологиялы кесет толтыру.

Мерзімі	Оиа
1960 жылы	Дінмхаммед онаевты Республика партия йымыны Бірінші хатшысы болып сайлануы

Сынып: 9 «а». Саба №:____________ Кні:_______________

Пн: азастан тарихы.

Сабаты таырыбы: азастанны 1965-1985 жылдардаы леуметтік-экономикалы дамуы.

Сабаты масаты:

· Оушылара азастанны 1960-1980 жылдардаы леуметтік-экономикалы даму ткралы білім алыптастыру;

· Оушылара аза КСР-іні экономикалы жне леуметтік даму дегей крсеткіштерін салыстыруды йрете отыра, оларды салыстыру, орытынды шыару дадыларын алыптастыру;

· ділетсіздікке тзбеуге, халы арасынан шыан лы тлаларды адірлей білуге трбиелеу.

Сабаты трі: аралас.

дісі: жаа сабаты баяндау, дріс, белсенділік арттыру саба.

Сабаты жоспары:I. йымдастыру кезеі.

II. й тапсырмасын тексеру.

III. Жаа саба.

IV. Жаа сабаты бекіту.

V. Баалау.

VI. йге тапсырма.

Сабаты барысы:

І. йымдастыру кезеі.

· Оушылармен амандасу.

· Оушыларды тгендеу.

· Оушыларды зейінін сабаа аудару.

II.й тапсырмасын тексеру.

1) Оушыларды кестені толтыруын тексеру.

2) аза КСР-іні Д. онаев кезіде андай ерекшеліктері болды ?

3) Д. онаевты аза КСР-іні дамуына осан лесі ?

Жаа сабаты жоспары:

1) Тоырау жылдарына сипаттама.

2) Тоырау жылдарыны ерекшеліктері.

III. Жаа саба.

1966 жылы басталан экономикалы реформа бастапы кезде экономикалы дамуа белгілі дрежеде серпін берді. Тоызыншы бесжылдыты басына дейін жоспарлау мен экономикалы ынталандыруды жаа жйесі бойынша азастанды 1578 ксіпорын немесе оларды жалпы саныны 84 пайызы жмыс істеді. Жоспар сегізінші бесжылдыты негізгі крсеткіштері бойынша орындалды: нерксіпті жалпы німі 56, ауыл шаруашылыыны жалпы німі 52 пайызы артты. нерксіпті барлы саласы тиімді жмыс істеді. Біра белгілі дрежедегі радикализмге арамай, экономикалы реформаны бірінші адамынан бастап-а оны жйесіздігі жартыкештігі крініп трды. Реформаны негізгі масаты – ксіпорындарды шаруашылы дербестігін жоспарлы кеейту. Алайда кптеген ксіпорындар пайда табуды ызыына беріліп, нерлым оай жола – з німдеріні баасын олдан жоарылату жолына тсті. Реформаны стсіздікке шырауыны негізгі себебі саяси саладаы демократияландыру процесіні тежелуі болды. Ол тек экономиканы йымды-техникалы саласымен ана шектеліп, оамны саяси рылымына, меншік атынасына сопады, бюрократияны тірегі – мемлекеттік меншікті монополиясын сатады, нарыты атынастарды теріске шыарды. Брежнев пен оны тірегіндегілер реформа негізінде экономиканы тере айта руа арсы болды, олар экономиканы ызметіндегі кімшілік жйелеріне ол суа болмайтындыын сатауа тырысты.
70 жылдарды басында реформаны жргізу тотатылды. Сол жылдары лі де шаруашылыты жргізу, жоспарлау мен ынталандыру механизмдерін жасартуа лденеше рет талпыныс жасаланымен мны зі тиісті нтиже бермеді. оамды ндірісті тиімділігін арттыру олдан келмеді. Теріс былыстар кбейе берді, ор айтымы тмендеді, жаа ндірістік уаттар шабан игерілді, экономикалы ызметті ысырапшылды сипаты кшейді, брыныша экономиканы дамуын экстенсивті факторлар белгіледі.

IV. Жаа сабаты бекіту.

1) Хронология жасау.

2) Тоырау жылдарыны басталу себеін анытау.

V. Баалау:

1) Нрали Г. – ________;

2) Тюлеубай . - _______.

VI. йге тапсырма: параграф 23, айталау.

Сынып: 9 «а». Саба №:____________ Кні:_______________

Пн: азастан тарихы.

Сабаты таырыбы: Саяси мірі мен лтты атынастар (1965-1985ж.ж.).

Сабаты масаты:

· Социалистік жолмен даму айшылытарыны кріністері туралы тсінік беру, азастандаы лт саясатыны мнін ашу;

· Тоырау жылдарындаы оам дамуы туралы оушыларды ой рістету жне орыту дадыларын жетілдіру;

· лтты-отаншылды трбие ; демократизмге трбиелеу.

Сабаты трі: аралас.

дісі: жаа сабаты баяндау, дріс, белсенділік арттыру саба.

Сабаты жоспары:I. йымдастыру кезеі.

II. й тапсырмасын тексеру.

III. Жаа саба.

IV. Жаа сабаты бекіту.

V. Баалау.

VI. йге тапсырма.

Сабаты барысы:

І. йымдастыру кезеі.

· Оушылармен амандасу.

· Оушыларды тгендеу.

· Оушыларды зейінін сабаа аудару.

II.й тапсырмасын тексеру.

1) Оушыларды тоырау жылдарыны маызды згерістер боландыын срау.

2) «Тоырау жылдары» болып аталуыны себебі ?

3) Осы жылдары КСРО-ны кім басарды ?

4) азастанды кім басарды ?

Жаа сабаты жоспары:

III. Жаа саба.

Маызды оиалар:

Басты оиаларына тоталайы
1964 ж. Л. И. Брежнев Д.А. онаев
1967 ж азан тнкерісіні 50 жылдыына-«кемелденген социализм»
1977жыл КСРО конституциясы.6-ші бабы ; 1978 жыл аз КСР – Конституциясы
арама –арсы тру саясатыны азастан шін салдары
1945 ж. 29 тамыз ытаймен атынас 1979ж. Ауанстана кеес
Семей полигоны 1969ж.16 маусым скерлерін егізу салдары
1964 жылы СОКП Орталы Комитетіні азан Пленумында партия басшылыы ауысты. Пленум Н.С. Хрущевті партияны ОК-ні бірінші хатшылыынан босатты. Оны орнына Л.И. Брежнев, кімет басына А.И. Косыгин таайындалды. 60-жылдарды ортасында шаруашылы реформалары жрпзілді. 1965 жылы ыркйек айында партияны ОК-І Пленум ткізіп, онда экономиканы басаруды кімшілік дісі сыналып, ксіпорындарды з еркімен дамуына, шаруашылы есепті дамытуа, экономиканы дамыту шін материалды жа-ынан ынталандыруа кіл блінді. Бны брі сегізінші бесжылды (1966-1970) кезінде халы шаруашылы кешеніне жоспарлы экономиканы енгізген уаыттан брі жоары крсеткіштерге ол жеткізуге алып келген еді. Бл бес-жылды тіпті «алтын бесжылды» деген ата ие болды. Экономиканы міршіл-кімшіл басару дісі материалды ынталандыру-ды жоа шыарып, экстенсивті даму, мемлекеттік меншікті стемдігі, жмыс-шыларды нерксіп ралдарынан алшатату, орталыты билеп-тстеу жадайына алып келді. азастан экономикасы 1980 жылдары дадарыса тірелді. Кеес Одаында оамды саяси мірде «басаша ойлауа» ысым крсетілді. Оны наты мысалы, О. Слейменовты 1975 жылы шыан «Аз и Я» деген кітабына тыйым салынды. Оан пікір жазан «Молодая гвардия», «Москва», «Звезда» жне т.б. журнал беттерінде авторды идеологиялы талаптардан ауытып кетті деп айыптады. Авторды езі идеологиялы ысыма алынды.

1979 жылы Целиноград оиасы лтты атынастарды шиеленісуіні жне аза халыны мддесімен санаспаан орталыты ктемдік саясатыны керінісі болды. СОКП ОК Саяси бюросы 1979 жылы кктемде азастанда, орталыы Ерейментада болатын, неміс автономиялы облысын ру туралы шешім абылдады. Оан Амола, Павлодар, араанды, Ккшетау облыстарыны немістер тыыз оныстанан біратар аудандарын беру кзделді. Орталыты бл ділетсіз шешіміне аза жастары бірден жауап берді. Партия шешіміне арсы Целиноградта, Атбасарда, Ерейментау жне Ккшетауда бейбіт шерулер мен демонстрациялар болды. Міне, аза халыны осындай саяси белсенділігінен аймыан Компартияны ОК абылдаан шешімін згертуге мжбр болды.

КСРО сырты саясатта халыаралы беделін ныайту жне Ауанстанда саяси стемдік орнату масатында 1979 жылы 27 желтосанда Ауанстана Кеес скерін кіргізді. Бл саясата жауап ретінде АШ Кеес Одаына асты сатуа тыйым салып, Мскеуде тетін жазы олимпиадалы ойындара аты-судан бас тартты. Б-да 104 мемлекет Кеес Одаыны Ауанстана арулы кштерін енгізуге арсы шыып, бл адамын айыптады. Кеес скерлеріні «шектелген контингенті», яни 80 мы скер Ауанстанда 1989 жылды 15 апанына дейін соыс имылдарын жргізді. Ресми деректер бойынша, Ауан соысында Кеес Одаынан барлыы 13 мы адам аза болды, 37 мы солдат пен офицер р трлі жараат алып, мгедек болып алды, ал жздеген жауынгер елге айтып оралмады.

1982 жылы арашада КОКП ОК Бас хатшысы Л. Брежнев айтыс боланнан кейін партия жетекшілігіне Юрий Андропов келді. Ол КеесОдаын 1984 жыла дейін ана басарды. Ю. Андропов мемлекет басшылыына келгенге дейін КСРО Мемлекеттік ауіпсіздік комитетін басаран еді. Сол себепті оны басшылыы елдегі оамды жне ебек тртібіне ерекше маыз беруден басталды. Ю. Андроповты саясаты партиялы билікті з ішінде ата тртіл орнату мен оамдаы параорлы пен маскнемдікке арсы крес жргізу болды. Біра та белгіленген шаралар жзеге аспай алды. Себебі Ю. Андропов 1984 жылы апанда айтыс болып, КОКП ОК Бас хатшылыына К. Черненко келді (1984-1985). Ол Ю. Андропов бастаан істі ескерусіз алдырып, елді басаруда міршіл-кімшіл дістерге сйенді.

Сонымен 1970-1980 жылдардаы дадарыс былысы оамды мірді барлы саласында тередей берді.

IV. Жаа сабаты бекіту.

1) Оушылара осы экономикалы айшылытарды себептерін анытау тапсырма беріледі.

2) азастандаы демографиялы ахуала экономикалы дамуды атысын анытау ажет.

3) Жаазен аласындаы оиалар туралы не білесіндер ?

V. Баалау:

1) Нрали Г. – ________;

2) Тюлеубай . - _______.

VI. йге тапсырма: параграф 28, осымша дебиетті арау, айталау.

Сынып: 9 «а». Саба №:____________ Кні:_______________

Пн: азастан тарихы.

Сабаты таырыбы: Саяси мірі мен лтты атынастар (1965-1985ж.ж.).

Сабаты масаты:

· Оушыларды 1965-1985 жылдардаы кеес кіметіні саясатыны мнін тсіндіріле келе, осы кездегі оамдаы болып ткен лтты саясатынымаызы туралы, аза халыны айтадан крес жолына тсуі туралы толы білім алыптастыру;

· Тоырау жылдарындаы оам дамуы туралы оушыларды ой рістету жне орыту дадыларын жетілдіру;

· лтты-отаншылды трбие ; демократизмге трбиелеу.

Сабаты трі: аралас.

дісі: жаа сабаты баяндау, дріс, белсенділік арттыру саба.

Сабаты жоспары:I. йымдастыру кезеі.

II. й тапсырмасын тексеру.

III. Жаа саба ?>