АНАТТЫ СЗДЕРДI ТРБИЕЛIК МНI 2 страница
АЛАШТЫ АЗАМАТЫ – «аза халыны лы» деген ымды беретін бейнелі сз.
«Балуан Шолапен кездесіп те крген адам емеспін. Сонда да алашты ататы азаматыны бірі ой деп, іштен сыйлайтын ем, абатыа ол тскенде ішім ашыды, біра амал анша» (С.Манов, Балуан Шола).
АЛДИЯР ТАСЫР – «лды, міршім» деген маынада олданалатын аратпа бейнелі сз.
«Алдияр тасыр, аат айтсам, айып етпеіз, ызалы сз ашан да аттыра шыады» (.бішов).
«АЛЖИР» - бл сз кз алдыа еріксіз трме туралы ой келеді. Шыу тегі: тоталитарлы жйе салдарынан «халы жауы» аталып, жаппай саяси уын-сргінге шыраан мемлекет жне оам айраткерлеріні, партия кеес басшыларыны, арапайым адамдарды йелдері мен ыздары жазысыз жапа шегіп, жазасын теген Амола лагері. Шыу негізі - «Отан сатындары йелдеріні Амола лагері» деген сзді орыс тіліндегі тпнсасынан алынан – «Акмолинский лагерь жен изменников Родины».
АЛТЫ АЛАШ – «бкіл аза халы» деген ымды бейнелейтін сз.
АЛАШЫ ТН Ы - феодал не помещик зiнi вассалыны не басыбайлы шаруасыны алыдыыны алашы тнiн пайдалануа ы бар екендiгi туралы дстр.
АЛЫЗЫЛ АЛАМПЫР - РЕВОЛЮЦИЯ ГЛI - азан арулы ктерiлiсi арсаында алызыл алампыр пролетарлы крестi эмблемасына айналды. Революцияны асаан жас демонстранттар з киiмдерiнi жиектерiне алызыл алампырды таып алды. Ал глдi сату арылы тскен аржы партияны астыртын есебiне аударылды. Кейiн Кремль абырасына жерленген революционерлерге осындай гл оятын дстр алыптасты.
АЛЛАНЫ АТЫМЕН АНТ ЕТЕМIН - ислам дiнiнi негiзiн салушы Мхамбет пайамбарды сзi. рбiр мсылман серт берген ретте осы анатты сздi пайдаланады.
АЛТЫ АЛАШ, АЛТЫ АЛАШТЫ БАЛАСЫ - дiнi бiр, тiлi сас алты халыты - аза, ырыз, араалпа, збек, трiкпен, тжiк халытарыны деби шыармаларда олданылатын жалпы аты.
«Алты алашты алашы басын осан хандарды бiрi - Алашахан да осы жерде айтыс болды» (I.Есенберлин, аар).
АЛТЫ БААН АЛА АУЫЗ - аза халыны данышпан аыны Абай з халыны халыты психологиясына шолу жасаанда осы тiркестi олданан.
«Сабырсыз, арсыз, ерiншек,
Крсе ызар, жалмауыз,
Сорлы аза сол шiн,
Алты баан ала ауыз».
АЛТЫН АСЫР – бл бейнелi сз «баытты кезе» деген маынада олданылады. Алаш рет грек аыны Гесиод з жырларында келтiрген. Белгілі бір халыты неріні, ылымыны тарихында ерекше жетістікке жеткен кезеі. Мысалы, XIX асыр орыс дебиетіні «алтын асыры» деп бекер айтпаймыз.
АЛТЫН РУНО - ежелгi грек аыздарыны кейiпкерi. Аыз аузынан от шашып тран аждаhа мен гiздер арауылдаан Колхидадаы алтын руноны (ойды алтын терiсi) алып келуге жола шыу шін, «Арго» деген кеме жасайды. Ол сиыршыны жне колхида патшасы Эетті ызы Медеяны кмегiмен барлы иындыты жеiп, «алтын руноны» иемденедi. Бл туралы ежелгі грек аыны Пиндарды (б.э.д. 518-422 жылдар) шыармасында айтылады.
Бл бейнелi сзбен адамдар здерi иеленгiсi келетiн байлыты айтады.
АЛТЫН ЖАУЫН – «кездейсо байлы» деген маына беретiн анатты сз.
Аргос патшасы Акрисияны слу ызы Данаяа лердей ашы болан Зевс «алтын жауын» болып жауып, оны денесiн аймалап, жктi еттi. Алтына малынып тран Данаяны бейнесi Тициан, Ван-Дейк сынды суретшiлердi шыармаларына арау болан.
«АЛЕКСАНДР МАКЕДОНСКИЙ БАТЫР, БIРА СТОЛДЫ СЫНДЫРУДЫ АЖЕТI АНША?» – «шектен тыс асуды ажетi анша» деген маынада айтылатын бейнелi сз.
АЛЬФОНС - Александр Дюма-баласыны (1824-1895) «Альфонс мырза» (1873) атты драмасыны кейiпкерi.
Ол з мiрiнде йелдермен жынысты атынастан тек ана материалды игiлiктер крудi масат еткен.
мiрге осындай кзараспен арайтын жігіттердi «Альфонс» деймiз.
АЛЫПТАР ШАЙАСЫ - 1812 жылы 26 тамызда Бородино даласында орыс-француз скерлерi арасында лкен шайас болды. Оны Напалеон Бонапарт «алыптар шайасы» деп атады.
АМЕРИКАНДЫ АРМАН –Д.Т.Адамсты 1931 жылы «Америка эпопеясы» атты кітабы жарыа шыан со пайда болан бейнелі сз. Кітапты эпилогында автор «... Еліміздегі американды арман дегеніміз рбір адамны мірі жасыра, байыра жне толыанды, сонымен атар рбір адамны зіне тиесілі жне ммкіндігі келетін нрсеге ол жеткізуі», - деп жазды.
азіргі жадайда АШ азаматтарыны кешенді ндылытарыны жиынтыы деген маына олданылады.
АНТЕЙ - грек мифологиясында теiз дай Посейдон мен жер дайы Геяны некесiнен туан алып денелi л. Ол барлы жекпе-жектi жеiп отыратын, йткенi жерге олы тисе болды, оан жаа кш бiтетiн. Бiра ол Гераклмен (Геркулеспен) шайаста аза тапты, йткенi Геракл оны аспана ктерiп трып, жерге ол созуа ммкiндiк бермедi. Соны нтижесiнде Антей тншыып лдi.
Антейдi бейнесiмен рбiр адамны з туан жерiнде зiн ерекше еркiн сезiнетiнiн мезеп айтанда олданамыз.
АНТИГОНА - грек мифологиясыны кiлi Эдин патшаны ызы. Ол уына шыраан кесiнi жадайын жасап, оны ктiп-баты. Ол туралы Софокл трагедия жазды.
Антигонаны бейнесi «кеге деген рмет, оны алдындаы борышын тегендiктi» бiлдiредi.
АТА ЖАУ - бiрнеше рпа бойы жауласып келе жатан рпа кiлдерi.
«Жмалды аттандырар жерде Ткежан дауыстап трып:-Дркембайды олыма бередi екен. Ата дшпаным Дркембай, - деп кiжiнiп алан» (М.уезов, Абай жолы).
АТАЛЫ ЖЕР - аза халыны белгiлi бiр руларыны туып скен, нген жерi.
«Жрты аталы жерге бермедi, бла бердi» деген сегi болар деп те орыты». (М.уезов, Тадамалы).
АТАМЕКЕН – атадан балаа мра болып алып отыратын, «кіндік аны таман жер». Бгінде Отан ымыны баламасына айналып, елдікті, мемлекетті негізін білдіретін ым.
АРАБ ЕРТЕГIЛЕРI – «кездейсо, тааларлы керемет нрселедрдi» «Мы бiр тн» жинаындаы араб ертегiлерiнi ажайыптарымен салыстырады.
АРАКЧЕЕВШIЛДIК – кш жмсап, рып-соуды режимi. Орыс патшалары І Павел мен І Александр кезiнде мiр срген Аракчеевтi есiмiмен осылай аталан. «Аракчеевшiлдiк» деген сз андай да рескел басынушылыты крсету шiн олданылады.
АРГУС - грек мифологиясындаы жалыз кздi алып адам. ызаныш дайы Гера Аргусты Зевске ашы болан аргосс патшасыны ызы Ионы кзетуге ойды. Ол оны аянбай кзеттi.
Аргусты есiмi ыраылыты, сатыты, бiреудi сыртынан баылауды мезегенде олданылады.
«АРЫСА ЛI ЖЕТПЕГЕН, АСА ТЕМIР КРЕГЕН» - талай жердi шадатып, талай жердi басып алан, адам сйегiнен оба трызан атал да, атыгез Аса Темiр (1336-1405) Арыс зенiн бгемек болан, бiра ниетiне жете алмаан.
Сйтiп халы осы анатты сзге айналан ойды таратан.
«АРТИЛЛЕРИЯ – СОЫС ДАЙЫ» (Артелллерия - бог войны) - И.В.Сталин айтан бейнелi сз. Ол бны кеес-фин соыстары кезiнде «арттилерия арулары сынатан ттi» деп тжырым жасааннан кейін, айтан болатын.
«АРХИПЕЛАГ ГУЛАГ» – А.И.Солженицынны 3 томды осы аттас романыны аты. Онда КСРО-даы 1918-1956 жылдар аралыындаы репрессия тарихы баяндалады. Автор архипелаг деп «кішкене аралдарды», яни сол кезде рылан кптеген ебек тзеу лагерлерін мезеген. ГУЛАГ – «Главное управление лагерей», яни «Главное управление исправительно-трудовых поселений и мест заключения» деген сзден алынан.
АСАН АЙЫА ТСУ – «атты уайыма тсу» деген ымды білдіретін анатты сз.
АС БЕРУ – ататы, елге ебегі сіген айтыс болан адамны рпатары жылына орай ас береді. Оны ерекшелігі айтыс болан адамды есте алдыру болып табылады. Ол шін ат жарыс, трлі ойындар жне ызытар ткізіледі.
«Аныында Бжейді асы бір Тобыты емес, тіпті бл ір, бл атырапта талайдан болмаан ас делінді» (М.уезов, Абай жолы).
«АСА ТБЕТ АС СТIНДЕ ШАБАДЫ» - француз епископы Жером де Анженi 1515 жылы жазан «Салаттар туралы» атты шыармасында айтылды. Алайда ол анатты сз болып Ф.Рабленi «Гаргантюа мен Пантагрюэль» атты романы жарыа шыан со алыптасты.
АСТРЕЯ АСЫРЫ - грек мифологиясы бойынша Астрея «дiлдiк дайы» болып саналады. Ол жерде мiр срген кезеде «алтын асыр» болатын. Темiр асыры басталанда Астрея жердi тастап, аспан лемiне орналасты. Сол кезден бастап Зодиак шожлдызында Смбiле (Дева) деген атпен мiр срiп келедi.
«Астрея асыры» деген бейнелi сз «баытты кезе» деген маынада олданылады.
АТАЛЫ ЖЕР – белгілі бір руды орналасан жерін мезегенде олданылатын сз.
АТАМ ЗАМАННАН БЕРГІ – бірнеше асырлар брын деген ойды білдіретін тарихи анатты сз.
«Жт деген киіз туырлыты азаты атам заманнан бергі зулісі емес пе?» (М.уезов, Абай жолы).
«АТАСЫ БАСА АТТАН ТС, АТАСЫ БIР АРТЫМА МIН» – халы тiршiлiгiнi салтына айналан мтел.
«Тманшы деген елде ертеде Тлек атты батыр болыпты. аза-алма арасындаы бiр атыыста аза жаы жеiлiске шырап, Тлек батыр артына лын мiгестiрiп ашып келе жатса, «аатай, бiздi алдырма?», - деп Есенбай, лтан деген iнiлерi алдынан шыыпты. Соынан дшпаны кшелеп, алдынан екi iнiсi шырыраан Тлек батыр:
- Кзiмнен аан анды жас,
Атады кнде жау умас,
йелдi лы аттан тс,
дайым лсыз алдырмас,
Емшектес болан ос бауыр
Тлекке айтып табылмас, - деп баласын жауа алдырып, екi iнiсiн тарып алан екен. («Арай» журналы, 1991 жыл,N3).
АТА-ТЕКСIЗ ИВАН (Иван, не помнящий родства) - каторгадан ашан кптеген орыстар полицияны олына тсiп алан кезде, здерiнi шыан есiмi мен шыан тегiн жасыру шiн, здерiн орыс халында е кп тараан «Иван» деген атпен, ал шыан тегi сраланда «шыан тегiм есiмде жо» деп жауап берген. Полиция з хаттамаларында мндай кiсiлерге «Шыан тегiн мытан, Иван» деп жазды.
Бл сз тiркесi деби тiлде «идеясыз, масатсыз» адам деген маынада олданылады.
АТОЙ САЛУ – рандап шабуыла шыу деген ымды білдіретін анатты сз.
«Атой сап, айаса шыты
Длей жауа арсы тйіліп» (Д.білов).
АТ ТБЕЛІНДЕЙ – «азантай» деген білдіретін бейнелі сз.
«Тре дегені – хан тымдары. Олар бл маайда ат тбеліндей ана й» (С.Манов, Аан жлдыз).
АУСТЕРЛИЦТI КНI - 1812 жылы 26 тамызда Напалеон Бородино шайасыны алдында «Мiне, Аустерлиц кнi» деп, зiнi Аустерлиц тбiндегi жеiсiн еске тсiрген болатын.
АУЫЛДЫ АЛТЫ АУЫЗЫ – онатар дм алып, еркін отыра бергенде онаа шаырушылар онатара арнап, н салдыртады. Сол ншіні «ауылды алты ауызы» дейді.
«- Ауылды алты ауызы болсын! – деп Абай емеурін жасады» (М.уезов, Абай жолы).
АХИЛЛЕСТI КШЕСI – «адамны е осал жерi» деген маына бередi. Ахиллес Гомердi «Илиадасында» жырланан ержрек жiгiт. Оны шешесi балам кштi болсын деп, асиеттi суы бар Стикс зенiне батырып алды. Сол стте ол оны кшесiнен стап тран болатын. Сондытан асиеттi су кшесiне дарымай алды. Осы себептi оны е осал жерi кшесi болды. Аыр тбi кшесiне о тигенде айтыс болды.
«АФИНЫА БАРМААН АДАМ – АЫМА; БАРЫП ТРЫП АРАЛАМААН АДАМ - ЕСЕК; АРАЛАП ЖРIП ТАДАНБААН АДАМ - МИЛА» - ежелгi грек мтелi. Олар з астанасы - Афиныны матан ттандытан осылай дейтiн болан.
рбiр халы з астанасын матан ттан ретте атын згертiп олдана беруге болады.
«АЯЫНАН БАСЫНА ДЕЙIНГI ТЛАСЫ АДАМА САЙДЫ» - 1820 жылы орыс дебиетiнде стем тап кiлдерi туралы эпиграммалар пайда болды. І Николай патша туралы былай деп жазылды: «Аяынан басына дейiнгi тласы адама сайды, ал басынан аяына дейiн мала сайды. Аз уаыт патшалы рды: бiра кп блдiрдi. 125 кiсiнi Сiбiрге айдады, 5 кісіні дара асты».
ЗIРГЕ ЕЛ БЛIНIП, ЕРТIС БЗЫЛАН ЕШТЕЕ ЖО - болмашы нрсеге аптыып, бран - талан боланды Ертiс жаасындаы ел осылайша бейнелеген. (Н.Трелов, «анатты сздер»).
«зiрше ел блiнiп, Ертiс бзылан ештее жо. Бл кикiлжiдi ояйы, таы да тату-тттi боп кетейiк. Аржаы зiнен - зi тзеле бередi»(С.Мканов, «Млдiр махаббат» романы, 496-бет).
ДІЛЕТТІ А ЖОЛЫ –азастан Республикасыны тыш президенті Нрслтан бішлы Назарбаевты кітабыны аты.
Бл кітапта оамны басынан кешірген дадарысты кезені кптеген ккейтесті мселелері сз болды.
1991 жылы «азастан» баспасынан аза тілінде, «Молодая гвардия» баспасынан орыс тілінде жары крді.
ДІЛЕТТІ СОЫС – Томас Гоббсті пікірінше, адамдар табиатынан туа ітті бір-бірімен зара ыри-аба жадайда болады. Тумысынан адам екінші бір тлаа жау болады, осыдан келіп біз бірімізбен соыс жадайында жреміз. Бл кйді табии екенін ескерсек, онда ешандай ділетсіздік туралы сз болуы ммкін емес.
ЙЕЛДI IЗДЕДЕР – кп жадайда француз тiлiнде (Шершэ ля фам) айтылады. Бл бейнелi сз белгiлi бiр оианы, ылмысты, иыншылыты тiкелей себептерi йел боланда олданылады.
Шыу негізі: Париж полициясыны поручигі Габриэль де Сартинні (1729-1801) 1979 жылы з ріптестеріне ылмысты ізін суытпай ашу шін кез келген ылмыса йелді не атысы, не йел шін жасалатындыы себеп болатындытан бірінші сол йелді табу ажет екендігі туралы айтан кеесі.
Алаш рет А. Дюма-кейдi (1802-1870) «Париждi соы тятары» атты ебегiнде айтыланнан кейiн анатты сзге айналды.
«ЙТСЕ ДЕ МЕН ЕШКІМГЕ БОРЫШТАР ЕМЕСПІН» –ежелгі грек филоософы Платонны (б.э.д. 428-348 жылдар) сзі, мны ол лімге кесілген со з дние мліктерін достары ментуыстарына таратып берген кезде айтан.
КЕЛЕР МЕН БАЛАЛАР - 1862 жылы жазылан И.С.Тургеневтi романыны атауы.
«Екi рпа кiлдерiнi бiр-бiрiн тсiнбеу стiн» мезегенде айтылады.
«ЛЕМДІ ДР СІЛКІНДІРГЕН ОН КН» –американ жазушысы Джон Ридті (1887-1920) 1919 жылы жазылан кітабыны аты. Бл кітапта Ресейдегі 1917 жылы азан ткерісі баяндалан.
Елеулі оиалар туралы айтанда олданамыз.
«ЛЕМДI МАХАББАТ ПЕН АШТЫ БИЛЕЙДI» – Шиллердi «лемдiк данышпанды» (1795) атты леiнi соы атары. «лемдi слулы тарады» деп айтылып жрген бейнелi сздi тп негiзi.
ЛЕМНI ЖЕТI КЕРЕМЕТI – бл жетi санын тылсым сиырымен, адамзат зердесiнi шектелген ммкiнiшiлiктерiмен, ежелгi дниенi ауамымен жне дстрдi траты саталуымен аныталатын керемет архитектуралы мдени ескерткiштердi жалпы атынан пайда болан анатты сз. «лемнi жетi кереметi» деген сз кз алдыыза Мысыр пирамидаларын (Египет), Галикарнас Мавзолейiн, Родос алыбын, Александрия маягiн, Эфестегi Диана гибадатханасын, Олимпиядаы Зевс мсiнiн жне Семирамиданы аспалы баын кз алдыыза елестетедi.
Бл атау шамамен б.э.д. ІІІ асырда лдекiм кереметтi лгiсi деп жоарыдаы жетеуiн ауыза аланнан кейiн алыптасан. Кейiiрек «лемнi сегiзiншi кереметi» деген ым пайда болды.
ЛIМСАТАН (ЛМИСАТАН) БЕРI – «ерте дниеден берi» деген маынада олданылатын сз.
«МIР, ТЕМIР КРЕГЕН» – бл анатты сз кз алдыыза Аса Темiрдi (1336-1405) келтiредi. Ол олбасшылыымен атар мдениеттi дамытуа да лес осты, яни ожа Ахмет Яссауи мавзолейiн салдырды.
«РБIР ЖАУЫНГЕР ЗI ОЙЛААН АЙЛАСЫН ЖЕТIК ТСIНУI ТИIС»- лы орыс олбасшысы А.В.Суворовты айтан бейнелi сзi.
«РБIР ХАЛЫ ЗI ЛАЙЫ КIМЕТТI ТАДАЙДЫ» - орыс сарайындаы Сардин корольдiгiнi елшiсi Жозеф де Местрдi (1754-1881) айтан бейнелi сзi. Ол оны І Александрдi шыаран заы туралы айтан.
«РБIР ФРАНЦУЗ СОЛДАТЫ З СМКЕСIНДЕ МАРШАЛДЫ АСА ТАЯЫН СТАЙДЫ» - Н.Бонапарт айтан бейнелi сз.
«РКIМГЕ - ЗIНIКI» – Римнi саяси айраткерi Цицеронны (б.э.д. 106-43 жылдар) з шыармаларында кп олданан бейнелi сзi.
Ауыспалы маынада: «ркiмнi з мiрi, з тадыры, жмысы бар» деген ойды бiлдiру шiн олданылады.
РКIМНI ТУАН ЖЕРI - ЗIНЕ МЫСЫР ШАХАРЫ - ертеден ел арасында айтылып келе жатан бл анатты сздi жрт зiнi туан елiне деген ерекше ыыласын бiлдiру шiн олданады.
«ркiмнi туан жерi де Мысыр» дейтiн сз ертеден есiмде» (М.аратаев, «дебиет жне эстетика», 1970, 312-бет).
«РКIМ З БАЫТЫНЫ – СТАСЫ» - рим консулы Аппий Клавдийдi айтан бейнелi сзi.
РАШАН КН СНБЕСIН - К.Спасская «Балаларды творчестволы дебиетiн стимулдауды дiстерi» деген мааласында бiр кiшкене ыза «рашан кн снбесiн» деген сздi тсiндiрген кезде, ыз бiршама уаыттан кейiн ойды былай жаластыран:
рашан кн снбесiн,
Аспаннан блт тнбесiн,
асымда болсын мамам,
Болайын мен де аман». Осы маала журнала басыланнан кейiн 1928 жылы К.И.Чуковский осы трт атар шуматы зiнi бiр леiне осты. Ал 1963 жылы композитор А.И.Островскийдi «рашан кн снбесiн» атты Л.Ошаниннi сзiне жазылан нi дниеге келдi.
Р IСТI З КЕЗЕГI БАР (Делу - время, потехе - час) - орыс патшасы Алексей Михайловичты жазан «Ашылы ережелерiнен» алынан анатты сз.
Б
«БЙТЕРЕК» - МІР ААШЫ -асырдан асыра жеткен ежелгі аыз президентіміз Нрслтан бішлы Назарбаевты арасында айтадан жанданды. Еуразиялы кеістікті е жрегінде «дниені тйіскен жерінде лем зені аады, ал оны жаасында мір аашы – Бйтерек седі, тамыры жер астында, ал шар басы аспан лемінде».
Аыз айтадан тірілді! Есілді сол жаалауында зіні бтатарын жайып «Астана-Бйтерек» монументі шы ктерді. Тамаша сулеттік имарат темір, бетон жне шыныдан жасалан. Оны масштабы тааларлытай: темір рылымны биіктігі 105 метр, салмаы 1000 тоннадан астам, 500 ада – дігекке тіреледі. Бірінші рет дние жзінде салмаы 300 тонна болатын шар хамелеон шыныдан жасалан, кн сулесіні тсуіне арай з трін згертіп отырады, ол 97 метр биіктікте орналасан.
«Бйтерек» - мір аашы, онда лемдік аашты кллі мифологиялы тжырымдамасы бейнеленеді. Мндай аашты негізі ерекшелігі басты ш дегейін топтастырады: тменгі (жер астында), ортаы (жер бетінде), жоары (аспан лемінде).
«Бйтерек» архитектурасында тменгі монументтік дегейі жер астында 4,5 метр тередікте орналасан, бл жерде дмхана, аквариум, сондай-а ататы суретші Ерболат Тлепбайды суреттерімен шаын-галерея сынылан. Шолу лифтілері арылы «Бйтерек» аашыны бтаымен ктеріліп (ортаы дегей) аспан дегейіндегі шара тап боласы. Шарды ішінде бар орналасан, астананы жаа келбетін кру залында трып тамашалай аласы. Монументті жоары блігінде Нрслтан Назарбаевты алаанымен кміс бой-тмар орналасан. «Аялы алаан» композициясыны ортасында з халын бейбітшілік кепілі болуа, келісім мен досты жне барлы азастандытармен бірге жарын болаша туралы армандарын жзеге асыруа ант берген президентті о олыны табасы бар, шбрышты тмар орналасан.
«Астана-Бйтерек» монументі мемлекетімізді ткеніне ерекше маыздылы береді.
«Астана-Бйтерек» монументі мемлекетімізді ткені мен бгінгісі, болашаа деген міт аны крінеді. «Бйтерек» сзіні маынасы – жас, мыты сіп тран ааш деген ымды білдіреді, дл осы ескерткіш лемдік ауымдастытаы жаа Астананы символы болып табылады, ол азіргі туелсіз мемлекетімізді ертеден келе жатан, тамыры тереге кеткен тарихи-рухани мдениетін білдіреді.