Темперамент жне мінез.

Темперамент дегеніміз–жйке жйесіні тума асиеттерінен туындайтын адамны жеке згешеліктеріні бірі. Ол адамдарды эмоциялы озыштыынан, имыл–озалысынан, жалпы белсенділігінен жасы байалады. Темперамент адамны жалпы озалысын (мселен, біреулер шапша озалады, тез имылдайды, енді біреулер жай имылдап, асыпай істейді), психиканы кші мен тередігінен де (мселен, біреу жет, алыр болса, екінші біреу керісінше, сылбыр, жігерсіз болады), адамны кіл кйіні ерекшеліктерінен де (салматы, траты, жеіл, трасыз т.б.) эмоция сезімдерінен де (біреуі сабырлы, екінші біреу кйгелек т.б.) жасы байалып отырады.

Темперамент туралы алашы ой–пікірлер ылымда те ерте кезді зінде– а айтыла бастады. Ежелгі Грецияны белгілі алымы, дрігер Гиппократты (б.э.д. 460–356) ебектерінде бл жнінде біраз пікірлер айтылан. Гиппократты ойынша, р трлі темпераменттер адамдар мен жануарларды денесінде трт трлі сйы заттара байланысты болма. Мселен, азада анны пропорциясы арты болса сангвиникалы (латынша “сангиус”-ан), ал шырын басым болса (грекше “флегма”-шырын), флегматик темперамент деп, ал организмде ара т басым болса, меланхолик (грекше “мелайне- холе”)–ара т, азада сары т басым болса, холерик (грекше “холе-т”) темпераменті деп аталан.

Сангвиник темпераменті кілді адамдара тн. Ол болашаа сенімді, зілкеш болып келеді. Ол тез ызбаланады, біра тез сабасына тседі, жаында ана зін баураан нрсеге ызыушылыы тез басылады. Сангвиник кп уде береді, біра зіні удесін орындай бермейді. Ол бейтаныс адамдармен тез жне оай тіл табыса алады. Акіл жне рдайым кмек беруге дайын трады. Оны ауыр ой мен ебегі тез шаршатады.

Меланхолик темпераменті кілсіз адама тн. Ондай адамны детте, ішкі мірі крделі жне ауыр болып келеді. Ол зіне атыстыларыны бріне лкен мн береді, тынымсыз жне нзік жанды болып келеді. Ол кбінесе жне уде берер кезде зін ерекше баылай алады, зі орындай алмайтын нрсе шін ешашан уде бермейді.

Холерик темпераменті ызба адама тн. Мндай адамды «ол те ызба, шыдамсыз» дейді. Алайда, оны айтанын жн санап, дрыс деп абылдаса ол мінезінен тез айтады. Оны озалысы шалт келеді.

Флегматик темпераменті салынанды адама тн. Ол ауыр жне белсенді жмыстан грі рекетсізддікке бейім. Мндай адам серлене бермейді, алайда, серленсе сол кйде за болады.

Мінез - рбір адамны жеке басына тн зіндік психологиялы асиеттер мен ерекшеліктерді жиынтыы.

Психология ылымында мінез топтастырылып , оны асиеттері мынадай трт трлі жйеге блініп арастырылады:

- мінезді ебекке байланысты асиеттері: ебексйгіштік, адалды , ебекке жауапкешілікпен арау , жалаулы , немрайдылы т.б.

- жыма , адамдара атысты асиеттер: айырымдылы , сергектік , талап оюшылы , асаты , менсінбеушілік.

- зіне - зіні атынасы : рккректік , даойлы , ткппарлы , матаншаты , зімшілдік , арапайымдылы , кішіпейілділік;

- заттара атынасы : ыптылы , салдыр – салаты , заттарды стап – ттуы мен ыпсыздыы.

Темпераментпен салыстыранда мінез жйке жйесіні асиеттеріне ана байланысты емес, ол адам мдениеті, оны трбиесіне де туелді.

 

Айтылым

3-тапсырма.лгіні негізге алып, мтіннен алан апаратпен блісііз.

апарат	+ (білемін)	- (білмедім) Бл – мен шін жаа апарат.	(білгім келеді)
Ежелгі Грецияны белгілі алымы, дрігер Гиппократты (б.э.д. 460–356) ебектерінде бл жнінде біраз пікірлер айтылан.	Ежелгі Грецияны белгілі алымы, дрігер Гиппократты (б.э.д. 460–356) ебектерінде темперамент жнінде алашы пікірлер айтыланын білемін.	Бл - мен шін жаа апарат.	Бл туралы толы +ыра білгім келеді.

Айтылым

4-тапсырма. Мтінні маыналы бліктеріні таырыбын анытаыз.

 

Сйлесім

5-тапсырма. Темперамент трлеріні ерекшеліктерін салыстырыыз.

 

Жазылым

6-тапсырма.«Сздік картасын» толтырыыз.

Сздік картасы

 

Жаа сз
Жаа сзді мтіндегі олданысы
Ассоциация
Синоним
Антоним
Анытама
Сйлем

7-тапсырма.Сіз орындыта отырсыз, сізді асыызда бас киімііз жатыр. Сізді асыыза таныс емес адам келіп, бас киіміізге отырды. Сізді рекетііз?

 

БЖ:Темперамент типі мен мінез трлері (SWOT - талдау)

 

8-9 саба