Мнай мен мнай німдеріндегі механикалы оспаларды анытау

Мнай жне мнай німдерін талдау зерттеу

Зертханалы жмыс № 1,2

Мнай німіні рамындаы аныпаан кмірсутек млшерін анытау

Жмыс масаты: Мнай німдеріні йодты санын жне кмірсутек млшерін анытау.

рал-жабдытар мен реактивтер:

Приборлар, реактивтер:

1. Тыыз жабылатын бюкстер, сырты диаметрі 10мм, биіктігі 15мм немесе сыйымдылыы 0,5-1 см3 ампулалар, тамшылатыштар;

2. Сыйымдылыы 500 см3 конусты колбалар;

3. Сыйымдылыы 25, 250 см3 лшегіш цилиндрлер;

4. Сыйымдылыы 25, 250 см3 бюреткалар;

5. Сыйымдылыы 5 см3 пипетка;

6. Иод, 95%-ды спирттегі 0,2Н ерітіндісі;

7. Ректификатталан этил спирті немесе ацетон дизель отынын талдаан кезде ;

8. Иодты калий, судаы 20%-ды ерітіндісі;

9. Крахмал, судаы 0,5%-ды ерітіндісі.

10. Натрий тиосульфатыны 0,1 н ерітіндісі.

 

 

Жмысты жасау:Анализденетін мнай німін мата арылы фильтрлейді (арты ылалдан арылу шін), сонан со бос бюксті жне ішіне мнай німіні лшемесі йылан бюксті массасын 0,0004 г длдікпен лшейді.

Конус трізді колбаа бжырланан тыыны бар 5 мл этил спиртін йып, колба ішіне бюкстаы мнай німін яды.

Колбаа бюреткадан 25 мл йодты спирттік ерітіндісін осып, алдын ала калий иодиді ерітіндісімен шыланан тыынмен тыыздап жабады да, колбаны абайлап сілкиді. Колбаа 50 мл дистильденген су осып, колбаны тыынмен жауып, 5 мин. Сілкиді де, 5 минута алдырады, сонан со тыынды жне колба абырасын біраз дистильденген сумен шаяды. Титрлеу алдында 25 мл 20 %-тік калий иодидін жне 25 мл тз ышылын осады. Колбадаы ерітіндіні 0,1 н натрий тиосульфатымен титрлейді. Колбадаы сйы ашы-сары тске бояланда колбаа 1-2 мл крахмал ерітіндісін осып, титрлеуді кгін-кк тс толы тссізденгенше жаластырады.

Йодты санды есептеу шін мнай німінсіз баылау титрлеуді жргізеді.

Мнай німіні йодты санын (ЙС) мына формуламен есептейді:

 

ЙС= (V-V1 ) *T*100

m

мндаы V- баылау тжирибеде титрлеуге жмсалан 0,1 натрий тиосульфатыны клемі, мл;

V1-Мнай німін титрлеуге жмсалан 0,1 н натрий тиосульфатыны клемі, мл:

Т- 0,1 н натрий тиосульфатыны йод бойынша титрі;

m- зерттелетін мнай німіні массасы г.

Мнай німіні йодты санын екі параллель лшемеден анытайды, екі нтижеден арифметикалы орта табады. Зерттелетін мнай німіндегі аныпаан кмірсутектер млшерін массалы процентпен мына формуламен есептейді (Нв):

Нв = ЙС * М

мндаы ЙС –зерттелетін мнай німіні йодты саны;

М – мнай німініндегі аныпаан кмірсутектерді орташа молекулалы массасы; авиациялы бензин шін орташа молекулалы массаны 100–ге те деп алады.

зін зі баылауа арналан сратар:

  1. Мнай німіні йодты саны нені білдіреді?
  2. Мнай німіндегі аныпаан кмірсутектер млшері йодты санмен алай байланысан?
  3. Неліктен йодты саны анытау реакциясын блме температурасында жргізеді?

 

Зертханалы жмыс № 3, 4

Мнай мен мнай німдеріндегі механикалы оспаларды анытау

Жмыс масаты: Мнай мен мнай німдеріндегі механикалы оспаларды анытау.

Вакуумды немесе аымды сулы сорыш

Кептіргіш шкаф немесе термостат, температураны (105+2) °С а дейін стап трады

Су банясы немесе жабы спиральды плитка

Аналитикалы таразы лшеу ателігі 0,0002 г аспайтындай болу керек

Шыны ыдыстар жне ГОСТ 25336-86 сйкес келетін рылылар

Стакандар В-1-600 ТС, В-1-1000 ТС немесе колбалар КН-2-500-34 ТС

Стакандар СВ/4/8, 19/9, 24/10, 34/12

Воронкалар В 56-80ХС, 75-110-ХС

Колбалар 1-500, 1-1000

Эксикаторлар 1-190, 1-250, 2-190, 2-250

- ГОСТ 9147-80 бойынша Бюхнер воронкалары: 1, 2, 3, 4, 5

- ысты фильтрлеуге арналан воронкалар.

- шы балытылан зындыы 150-200мл шыны таяша.

- резина грушамен шайыш

- А лентанемесе ызыл лентамаркалы беззольды ааз фильтр.

- механикалы оспада затты сапасын анытау шін А лентамаркалы ааз фильтрді олданады.

- ГОСТ 8505-80 бойынша Нефрас-С 50/170 немесе ГОСТ 443-76 бойынша резина ндірісі шін бензин ерітіндісі.

- ГОСТ 18300-72 бойынша техникалы ректификацияланан этил спирті.

- техникалы этил спиртті.

- ГОСТ 14710-78 бойынша толуол мнайы (нефтяной)

- этил спиртіні жне толуолды 1:4 (клемі бойынша) оспасы.

- этил спиртіні жне этил эфиріні 4:1 (клемі бойынша) оспасы.

- ГОСТ 1277-75 бойынша 1, 0 моль/дм кмісті азотышылды ерітіндісі.

- ГОСТ 6709-72 бойынша дистилденген су.

- барлы ерітінділер олданар алдында фильтрленуі керек.

 

Жмысты жасау:Ыдысты3/4 блігіне толтырылан мнай німіні сынамасын 5 мин араластырып, сілкілейді.

ааз немесе шыны фильтрді тжірибеде олданылан еріткішпен жуады. ааз фильтрді таза бюкске салады. Шыны фильтрді немесе фильтрі бар бюксті, апаын ашып кептіргіш шкафта (105±2)0С температурада 45 минута ояды. Содан кейін бюксті апаымен жауып, эксикаторда 30 минуттай суытып, массаны лшеу ателігі 0,0002 г-нан аспаанша лшейді.

Бюксті кептіріп, лшейді. Екі лшеуді айырмашылыы 0,0004 г-нан аспау керек.

Клемі 600 немесе 1000 мл стакана зерттелетін німні дайындалан сынамасын енгізіп, оны кестеге сйкес ыздырылан еріткішпен (бензинмен) сйылтады.

 

Кесте 1

лгі сипаттамасы Сынама массасы, г лшеу ателігі Еріткіш клеміні сынама массасына атынасы
Мнай німі,1000 С кезіндегі ттырлыы 20мм2/с-тан кп емес 20мм2/с-тан жоары 0,05 0,01 2-ден аса 4-ке дейін
Мнай, рамындаы механикалы оспаларды массалы лесі 1 %-тен кп емес     0,01   5-10
Жаныш отын, рамындаы механикалы оспаларды массалы лесі 1 %-тен кп емес 1 %-тен жоары     0,01 0,01   5-10 15-ке дейін
Присадкалар 0,01 15-ке дейін

 

Мнай, тазартылмаан ара мнай німдерінде, жоары сілтілік санымен смазкалы майларда жне присадкалардаы механикалы оспаларды анытау кезінде еріткіш ретінде толуолды олдануа рсат. Зерттелетін німдерді сынамаларын еріту шін олданатын бензинді жне толуолды су моншасында ыздырады. Стакандаы ерітіндіні штативке бекітілген шыны воронкаа салынан ааз немесе шыны фильтр арылы фильтрлейді. Ерітіндіні шыны таяшаны кмегімен фильтрге яды. Ерітіндіні шыны таяшаны кмегімен фильтрге йып, воронканын ¾ блігін ерітіндімен толтырады. Стакандаы алдыты таза бензин (немесе толуол) ерітіндісімен шаяды. Шаюды фильтр аазына тамызылан фильтрат тамшысы кебу кезінде майлы да алдырмаан кезде, тотатады.

Стакан абыраларында трып алан мнай німіні алдытарын немесе атты оспаларды шыны таяшамен алып, оны фильтрде ысты таза бензинмен жуады.

Фильтрлеуден кейін тнбаны жуыш арылы ыздырылан бензинмен жуады. Жууды фильтрде мнай німдеріні ізі алмаанда жне еріткіш тссіз жне млдір боланда тотатады.

Жууды аятаан со тнбаны фильтрмен таза фильтр кептірілген, апаы ашы бюкске ауыстырып, кептіргіш шкафта (105±2)0С температурада 45 минуттай кептіреді. Бюксті апапен жауып, эксикаторда 30 мин кептіріп, массаны лшеу ателігі 0,0002 г-нан аспаанша лшейді.

Жмыс нтижесін ндеу

Механикалы оспаларды массалы лесін (Х) келесі формула арылы есептейді:

Х= m1 –m2 * 100

m3

мндаы, m1 – ааз фильтрі жне механикалы оспалары бар бюкс массасы немесе механикалы оспалары бар шыны фильтр массасы, г;

m2 – дайындалан а ааз фильтрі бар бюкс массасы немесе дайындалан шыны фильтр массасы, г;

m3– сынама массасы, г.

Зерттеу нтижесі ретінде екі параллель анытауды орташа арифметикалы мнін алады.

зін зі баылауа арналан сратар: