Таырыбы: Эшерихиоз оздырушысы жне эшерихиозды бактериологиялы диагностикасы

 

Сабаты масаты: эшерихиозды биологиялы асиеттерібойынша негізгі материалдар, эшерихиоз диагностикасыны зертханалы дісі.

 

Негізгі сратар:

 

1. Эшерихиоз ауруына сипаттама.

2. E.colі-ді морфологиялы жне биологиялы аситтері

3. E.colі-ді патогенді факторлары;

 

4. Эшерихиозды бактериологиялы диагностикасы.

 

 

Эшерихиоз немесе колибактериоз – бл р трлі жануарларды тлдері, стар ауыратын те жіті тетін індеттік ауру. Диареямен, профузды іш тумен, депрессиямен, организмні рауымен, лсіреумен жне ліммен сипатталады. Ауру туа салысымен тіркеледі.

 

 

Бл ауру ауыл шаруашылы малдарыны тлдерінде (бзау, озы, торай, лындарда) туыланнан кейін 2 – 3 кннен кейін байалатын ауру.

 

Эшерихиозды оздырушысы - Escherichia coli-ді патогенді сероварлары.

 

Морфологиялы жне сінділік асиеттері:

 

Escherichia coli-те жуан,шеттері дгелектенген,ысатаяша. Факультативті аэроб; спора жне да тзбейді. озалмалыы р трлі дегейде крсетілген; озалмайтын штаммдар да кездеседі. Полиморфты, сіресе сйы оректік орталарда. Анилин бояуларымен жасы боялады, Грам бойынша – теріс. Жаындыда бір талдап, жппен немесе ыса шынжыр трінде орналасады.

 

Кез келген оректік орталарда (pH - 7,2 – 7,4) оптимальды температурада 35 – 37⁰С оай сіріледі. ЕПА жіішке сызытар бойынша седі, алашында кгілдір тсті млдір тізбектер, ал содан кейін ср – а тске айналады.

 

Агарда тізбек трі тегістен (S – форма) шеттері бухтатрізді кедір бдыр (R – форма) болады. ЕПС – пробирканы тбінде оай бзылатын шгінді тзіледі. Кейбір кезде сорпа бетінде жіішке ап тзіледі. ЕПЖ- жіп трізді, орта сйылтылмаан. Стте су 1 – 4 туліктен кейін йды, кейде ыздыран кезде, лакмус сті ызарады. йылан ан сары суын сйылтпайды.

 

Микроб биохимиялы атынасы жаынан те белсенді: кмірсуларды жне кп атомды спирттер атарын, сонымен атар лактозаны да ыдыратады, Salmonella тобыны барлы кілдерінен ажыратылады. Индол тзуі барлы тр згешеліктерінде байалмайды. Ккірт сутек жне аммиак, нитраттар нитриттерді редукциялайды. Трлі тсті дифференциялды орталар (Эндо ортасында металл трізді ызыл тізбектер, Левин ортасында кк немесе ара, Плоскирев ортпсында оыр, бромкрезол ортасында

 

– жасыл тізбектер тзіледі).

 

Симмонс ортасы. 1 л цитратты ортаа 2% жуылан агарды осады (сортына байланысты, кейбір жадайда агар пайызын лайтуа тура келеді) жне индикатор (10 мл 1,5% бромтимолблау немесе фенолфталеин спирт ерітіндісін, 10 мл 0,5% спирт ертіндісін pH = 7,9 – 8,0 немесе аныан нейтрольротты су ертіндісі pH – 6,8

 

– 7,0). Ортаны пробиркалара йып оны исайтады жне120⁰ 15 – 20 минут аралыында стерильдейді. Дайын бромтимолблау ортасы ашызйтн жасыл тсті, фенолфталеинді лсіз ызылт тсі болып келеді, нейтральрот – кре ызыл тсті. Симмонс ортасында цитратпозитивті 24 саатта 37⁰С микробтар суі арындап орта тсі (индикатора сйкес) ашы кк, ызыл кре, сары тске згереді.

 

Метилротпен сынама. Глюкозадан ышыл тзілуінні белсенділігін анытау шін олданады. Реакция шін Кларка ортасын дайындайды. 800 мл дистилденген суа 5г пептон, 5г глюкоза жне 5г екі негізді калий фосфор ышылын осады. оспаны 20 минут аралыында су моншасында ыздырады. Содан кейін ерітіндіні ааз сзгіштен сзеді, оны 20⁰С салындатып жне 1 л дистилденген су клеміне жеткізеді, 10 мл пробиркалара йып оны 20 минут сайын ш кн бойы парда стерилдейді.

 

Индикатор ертіндісін дайындау: 0,01г метилротты 30 мл спиртке араластырып оан 50 мл дистилденген су осады. Ертінді за саталады.

 

Реакция техникасы. Реакцияны ндіру шін Кларка ортасында 37⁰С сірілген ш туліктік сіндіні олданылады. Реакцияны ояр алдында сіндісі бар пробиркалардан 5 мл дейін Фогес – Проскауера реакциясы шін пробиркалара яды (тменнен араныз). Метилрот реакциясы шін 5 мл олданылатын сіндіге 5 тамшы индикатор ертіндісін осады.

 

Реакция есебі. атты ышыл тзілген кезде ызыл тс (pH 5,0 тмен), ал сары тс - лсіз кезінде (pH 5,0 жоары) пайда болады.

 

Глюкозадан ацетилметилкарбинол тзілгенде.

 

Фогес – Проскауера реакциясы (1896). Кларка ортасына 5 мл трт тулікті сіндіге 5 мл 10% кйдіргіш калий сулы ертіндісін осады, оспаны – 37⁰С термостата ояды. Реакция есебін 18 – 24 сааттан кейін жгізеді. сіндіде ацетилметилкарбинол бар болан кезде флюоресценция сары эозин спирт ертінділеріне тн ортада ызылт тске боялады. Теріс реакция кезінде орта згермейді, тссіз болып алады.

 

Антиген рлымы:

 

E.coli сторектілерді ішек жолдарында мекендейді. Сондытан да эшерихиозды андай варианттарын жне нелікті шаырылатынын, антигендік рлымын зерттеу ажет жне серологиялы жіктелуін жне андай патогенді факторларына ие екенін, неліктен олар эшерихиозды р трлі формаларын шаыруа абілеттілігін анытау сраты шешу шін ажет.

 

О-антиген бір серотопа, ал Н-антиген оны серовариантына жататынын білдіреді.

 

E.coli О-антигендерінде 171 варианты, ал Н-антигенінде 57 варианты жне К-антигендерде 90 варианты табылан.

 

E.coli патогенді факторлары:

 

1. Адгезия жне тізбектер факторларыарылы мембранаторшаларыны рецепторларын танып, олара жабысып жне торшаларды тізбектейді. Плазма гендерімен кодталады. Олара жататын:

- фимбриялар; - энтеропатогенді жне энтерогеморрагиялы эшерихиоз

трлерінде табылан сырты мембрананы белогі - интимин; -Липополисахаридтер.

2. Инвазия факторларыарылыE.coliішекті эпителийторшаларына еніп, кбейіп жне оларды ыдыратады. Бл фактор E.coli энтероинвазивті трлеріне тн.

- сырты мембрана белогі.

3. ЭкзотоксиндердіE.coliсырты ортаа(індеттелген

организм) секрециялайды.Блара жататын:

- цитотониндер ішек торшаларындаы рамында иондар Na⁺, К⁺, Cl, бикорбонаттар бар сйытарды гиперсекрециясына себепші болып, , диареяны дамуына жне су – тз алмасуынны бзылуына кеп соады.

- цитотоксиндер эндотелий капилярларыны жне ішек абыраларыны торшаларын ыдыратуа себепші болады.

4. Эндотоксиндер,ол бактерия торшалары ыдырааннан кейінбосатылады, липополисахаридтер деп аталады. Олар антигендік ерекшелігін анытайды жне эндотоксикозды себебі болып табылады.

Патогенді факторлар тек ана хромосомалы гендермен ана тексерілмейді, осылан плазмид гендермен немесе айырбасталынатын біркелкі фагтармен тексеріледі. E.coli р трлі категориядаы плазмидтер табылан. Col, R, F, Hly-, Ent-плазмидтер (энтеротоксиндер синтезін тексереді), адгезия факторларыны синтезін тексеретін. Осыны барлыы ішек таяшаны патогенді варианттары біркелкі фагтармен жне плазмидтерді таралу нтижесінде пайда болуы ммкін.