Бактериологиялы зерттеу

Зерттеу шін материалдар: жаа лген лексе ттасымен (мал лгеннен кейін 12 саат кем емес). Жаа лген лекседен бауыр т жолымен, тала, бйрек, заымдалан кпе бліктерін,он екі иелі ішек жне то ішек бліктерін (лигатурамен байланан), кіндігін, лимфа тйіндерін, жрек анын, жілік сйегін, заымдалан буындарды ттасымен жібереді. Зерттеуге арналан буындарды балауса трінде немесе 30% стерилді глецирин ерітіндісіне консервілеп жібереді. Жіберген уаытта патологиялы материалдарды паренхиматозды органдармен бір банкіге салуа

болмайды; соыларын блек ыдыса салу ажет. Серологиялы зерттеулерге ан немесе ан сарысуларын жібереді. Мерзімі – жеті кнге дейін.

Зерттеу реті:

1. ЕПА жне ЕПС (рН=7,4) жрек анынан, паренхиматозды органдардан, ттен, ішектен, лимфа тйіндерден (мезентериалдыдан міндетті трде) жне жілік сйегінен (сіресе балауса емес материалдан) егінділер жасайды. Одан баса петри аяшасына трлі – тсті дифференциал ортасына (Эндо, висмут сульфит агара жне т.б.) жрек анынан, талатан, ттен жне ішектен егінді жасайды. ажет болан жадайда жиынты орталарын (Мюллер, селенитті жне магний жне т.б.) олданады. Екі кндік бзаулардан осымша ЕПБА жне ЕПБС шажырай лимфа тйіндерінен, талатан, бауырдан жне транссудаттардан (бруцеллезге) егінділер жасайды. Диплококк індеттерін, пастереллез жне пиогенді індеттерді ерекшелігі шін себіндіні йыан ан сарысуына лимфа тйіндерінен, талатан, ішектен жне заымдалан мшелерден жасайды.

2. Жаындыны жрек анынан, паренхиматозды мшелерден жне баса торшалардан (Грам, Романовский – Гимза жне т.б. бойынша бояйды); микроскопия (сол кні) дайындалады.

3. Блінген сінділерді арау жне зерттеу (озалмалыы, Грам бойынша бойалуы, морфология, шыны айнекшеге згеше сальмонеллез ан сарысуы белгілі агглютинация реакциясына); ажет боланда – аяшаа блшек егінділер, кмірсулар мен кп атомды спирттерді ала – ла атара егінділер (лактоза, глюкоза, сахароза, дульцит, маннит, арабиноза жне басалары); ккіртті сутегі, индол, Штерна сорпасына, Биттер ортасына рамнозамен, стке, желатин мен лакмус стіне егу; сальмонеллезді агглютиндеуші сарысуды пробиркалы діспен агглютинация реакциясын ою (бір титрге дейін); блінген сінділерді серологиялы типтеу шін - О- жне Н- монорецепторлы агглютиндеуші сарысулы реакциясын ою; ажетті жадайда згеше бактериофаг сынамасын – зертханалы жануарлара биологиялы сынама; типтік емес штамдар блінген кезде - т орталарынан бірнеше пассаждау арылы; ал ажет боланда а тышан организмдері арылы.

4. ортынды есебін морфологиялы, сінді – биохимиялы, серологиялы жне биологиялы зерттеулер арылы.

Зерттеуге алынан патологиялы материалдарды сол кні залалсыздандырады; ал ыс айларында лексе (материалдар) толыымен ерігеннен кейін ана толы делу жргізеді.

Диагностиканы тездету шін келесі зерттеу схеманы олдануа болады:

1. Жіберілген материалдарды трлі – тсті дифференциалды ортаа егу.

2. Келесі кні ЕПС жне Рессел ортасында кдікті тізбектер блінеді.

Рессел ортасы. 1– 1,25%агара(трипсинмен айнатылыпдайындалан, 1:5 араласан), 50°С ерітілген жне салындатылан, 4% Андредэ индикаторын осады. рН = 7,4 аныталаннан кейін 0,1% глюкоза жне 1% лактоза осады. Ортаны 10 – 15 мл пробиркалара ып 30 минут бойы ш кн атарымен стерилдейді.

сіндіні суін тездету шін 37°С термостата салады (микроб детте 4 – 6 саат аралыында суін бастайды).

3. 4 – 6 сааттан кейін Рассел агарыны бетіндегі иаштан жаынды жасайды, айта егу, агглютинация реакциясын (шыны айнекшеге жне пробиркаа) жне лактоза мен глюкоза ферментациясыны есебімен жргізеді. Лактоза ыдыраан кезде ортаны иаш беті ызыл тске боялады. Глюкоза ыдыраан кезде тек ана ортаны баанасы ана боялады, ал газ тбінде жиналады. Сорпа сіндісінен «ала - ла» атарына айта егеді. 20 – 24 сааттан кейін «ала - ла» атарыны жне агглютинация реакциясыны нтиже есебі. Соы жауабы. Атиптік штамдар болса онда оларды рі арай зерттейді.

Сальмонеллезді бактериологиялы диагностикасыны ерекшелігі:

1. Байыту ортасын (селенитті, магний) жне висмут сульфит

агарын олдану.

2. Висмутсульфитті агардан ара тізбектерді бліп алып жне Олькеницкийді жартылай кміртек ортасына егеді.

3. Кауфман – Уайт кестесі бойынша сальмонелланы сероварын жне серотоптарын анытау шін Гисса жне АР адсорбияланан О- сарысуына, содан кейін монорецепторлы Н-сарысуын ояды.

4. А тышандара биологиялы сынама.

Сальмонеллезды ажырату кезінде колибактериоза кіл блуажет, ол да энтеритті пайда болуымен теді. Мнда

ауырандарды жасына кіл блу ажет: сальмонеллезбен 10 кннен бір айа дейінгі; ал колибактериозбен алашы 3 – 5, рі кетсе 8 кндік бзаулар ауырады. Жіті сальмонеллезге жоары температура, тыныс іш сзегі, ауру аымы аырын жне ішегіні бзылуымен сипатталады. Керісінше колибактериоз кезінде, энтеритті басында температура алыпты, ауру аымы те жіті. Профузды, сулы, медикаментозды емге жатпайтын, алжыратып іш тетін тек ана колибактериоза тн. Патологоанатомиялы зерттеулерде сальмонеллез кезінде тала крт лайан, ал колибактериоз кезінде шамалы ісінген. Бауыр, тала, бйректегі аздаан ошатар апеляциясыз сальмонеллезге жатызуа болады. Диплококкты індет кезінде жоары ызбамен, сттен бас тартады жне ішек – арын жолдарыны бзылуымен сипатталады. Сол себепті, сальмонеллезді жіті формасы мен диплококкты індетті клиникалы белгілері те сас, ал тірі кезінде , сіресе ауруды басында оларды ажырату ммкін емес. Біра та, сойып зерттегенде кейбір мліметтер дрыс диагноз оюа ммкіндік береді. Ауруды бірінші кндері ауру бзаудан оректі ортаа аннан егінді жасайды немесе лексені бактериологиялы зерттегенде дрыс диагноз оюа болады.

Баылау сратар:

1. Сальмонеллез оздырыштары андай биологиялы асиеттерге ие?

2. Сальмонеллалар андай патогенді факторлара ие?

3. Кауфман – Уайт кестесі бойынша сальмонелла типтігі неге негізделген?

4. Сальмонелланы эшерихиоздан андай биологиялы тестер арылы ажыратуа болады?

5. Сальмонеллалар андай патогенді факторлара ие?

6. Сальмонеллезді зертханалы диагностикасы алай жргізіледі?