Есеп шыару лгілері

№1. Уран-235 жне уран-238 изотоптарыны радиусын аныта.

Берілені:

А₁=235

А₂=238

Табу керек:R₁-? R₂-?

Шешуі:

Ядролы физикада, ядро радиусын массалы сан арылы аныталады да мынадай формуламен рнектеледі.

-траты сан, барлы ядролар шін бірдей.

№2.Торий (Th²³²) ядросыны радиусы, гелий ядросыны радиусынан неше есе лкен?

Берілгені:

А₁=232 (Th)

А₂=2 (He)

Табу керек:

Шешуі:Жоарыда айтыландай: -траты барлы ядролар шін бірдей.

№3.Ядроны шар формалы деп арастырып, индий (In) мен сурьма (Sb)ядроларыны клемдеріні атынастарын анытадар.

Берілгені:

=114,8

Табу керек:

Шешуі:Ядроны шар формалы деп арастырса, онда клемі (1)

Ядро радиусы массалы сана байланысты:

(2)

Осы (2) тедік бойынша индиймен сурьманы радиусын тауып (1) тедікке ойып клем атынастарын анытаймыз.

№4.Бериллий (₄Be⁸)ядросыны массалар аауымен байланыс энергиясын анытадар.

Берілгені:

₄Be⁸

Табу керек:m-? E-?

Шешуі:Атом ядросыны массалар аауы мына формуламен аныталады.

(1)

Таблицадаы масса, ядро массасы емес бейтарап атом массасы. Сондытан (1) формуладаы ядро массасын мынадай трде аламыз.

мндаы береді;

Сан мндерін ойса, онда

Ядроны байланыс энергиясы

энергия лшемімен алынады.

№5.Натрий (₁₁Na²³) изотопыны ядросынан нейтронды зіп (бліп) шыаруа кететін энергияны аныта.

Берілгені:

₁₁Na²³; ₀n¹

Табу керек:Е - ?

Шешуі:Ядродан нейтронды зіп шыаранда ядродаы нуклон саны бір бірлікке азаяды, ал протон саны Zзгермей алады да натрийді₁₁Na²²изотопыны ядросы тзіледі. Онда байланыс энергиясы:

Сан мнін ойанда ядро массасын бейтарап атом массасымен алмастырамыз. Протон мен электронны натрий изотоптарындаы саны бірдей.

№6. Радиоактивті затты 10¹⁰- радиоактивті атомы болса, уаытта анша атомы ыдырайды.

Берілгені:

N₀=10¹⁰

Табу керек:N-?

Шешуі:Радиоактивті ыдырауды негізгі заы:

N=N₀e^-^t(1) -радиоактивті зата байланысты радиоактивті ыдырау тратысы, N₀- бастапы ядро саны.

;

атом.

№7. Радиоактивті магний препаратыны Mg²⁷ массасы 0,2нкг. Препаратты бастапы активтілігін жне оны бір сааттан кейінгі активтілігін аныта. осы препаратты барлы атомдары радиоактивті деп арастырайы.

Берілгені:

m=0,2 мкг=0,210^-9кг

Mg²⁷

T=10мин =600 сек

t=1са =3600c

Табу керек:а₀-? а_t-?

Шешуі:Препаратты бастапы активтілігі

(1)

(2). Бастапы кезде препараттаы атомдар саны:

екінші, шінші -тедіктерді (1)- тедікке апарып ойса:

1ыд/с=1с^-1

1Кu=3,710¹⁰C^-1

1c^-1=2,710^-11Кu

Препаратты активтілігі уаытты туіне байланысты ыдырамаан атомдар задылыы бойынша азаяды:

;

№8. Иридийді радиоактивті изотопынан (Ir¹⁹²) бір секундта анша ядро ыдырайды жне 30 туліктен кейін осы препаратта анша атом алады. Препаратты бастапы массасы 5г.

Берілгені:

t=1c

I¹⁹²-A=192

t₂=30т

m=5г

Т=75ту=6,4810⁶с

Табу керек:N-? N-?

Шешуі:Радиоактивті ыдырау заы:

Сан мндерін ойса, онда

атом

№9. Кейбір препаратты активтілігі 7,0 тулікте 2,5 есе азаяды. Оны жартылай ыдырау аралыын табыдар.

Берілгені:

t=7 тулік

Табу керек:T-?

Шешуі:Затты активтілігі бірлік уаытта ыдыраан ядро санымен лшенеді:

немесе (2) (1) тедікке (2) тедікті ойса, онда ; ; бастапы уаыт моментінде (t=0) препарат активтілігі (3) ;

онда (4)

(5)

;

; (9)

; сан мндерін ойса

тулік.

№10. Полоний (Ро²¹⁰) препаратынан блініп шыан -блшегіні кинетикалы энергиясы 5,3Мэв екендігі белгілі болып, блінген рпаты ядролар негізгі кйде болса, онда оны 1 мг ядросынан орташа мір сру уаыт мерзімінде андай жылу млшері блінеді?

Берілгені:

Е_к=5,3Мэв=8,4810^-13Дж