Жарыты жтылуы мен сейілуі.Жары дисперсиясы. Ньютон спектрі.

Жарыты жтылуы – жары энергиясыны зата енуіне байланысты кемуі. Жары бір ортадан ткенде оны интенсивтілігі кемиді, йткені жарыты электр рісі зат атомдарыны рамындаы электрондарды еріксіз тербету шін энергиясын жмсайды, ол энергияны баса тріне айналады. Зат атомдарыны бір-бірімен сотыысу нтижесінде электронны тербеліс энергиясыны біраз блігі атомны ретсіз озалыс энергиясына айналады. Жары интенсивтілігіні кему дрежесі жары тетін затты табиатына ж/е оны алындыына байланысты. Жтатын ортада жары интенсивтілігі экспоненциал заымен кемиді, ол Бугер-Ламберт заы деп аталады мндаы ткен ж/е тскен жарыты интенсивтілігі, -жтылу коэффициенті, х-затты алыдыы. Мндаы ткен жарыты интенсивтілігі, тскен жарыты интенсивтілігі, жтылу коэффициенті, затты алыдыы. Жарыты шашырауы – жарыты ортадан ткенде ортаны атомдармен серлесу салдарынан зіні бастапы баытын згертуі. Жары оптикалы біртекті емес ортада шашырайды, мндай ортаны сыну крсеткіші ортаны бір нктесінен екіншіге кшкенде згеріп отырады. Мысал ретінде млдір емес орта: эмульсия, ттін, тман, ша.

Дисперсия – ортада тараан жарыты фазалы жылдамдыыны жиілікке байланыстылыы. Фазалы жылдамды олай болса дисперсия деп затты сыну крсеткіші егер ортаны магнит тімділігін десек . Ортаны диэлектрлі тімділігі , бдан мндаы - ортаны диэлектрлік абылдаышы. Ортаны сыну крсеткішіні жиілікке байланыстылыын арылы орытып шыарайы. Зата тскен жары атомдаы электрондарды поляризациялайды, екінші сзбен айтанда дипольдер жйесі пайда болады. Ортаны поляризациясы мндаы n электрондарды концентрациясы мен бір атомны поляризациясы, ал е мен r электронны заряды мен айналу радиусы. Атомны поляризациясы мндаы сырты тскен жарыты электр кернеулігі. бдан байланысын табуымыз керек. Сырты тскен жарыты серінен атомдаы атомдаы электрон еріксіз тербеліс жасайды. Егер сырты ріс кернеулігі косинус заымен згеріп, ал ортаны шу коэффициенті болса, еріксіз тербелісті тедеуі трінде жазылады. Тербеліс теориясынан электронны орныан еріксіз тербелісі онда Затты электр абылдаыштыы сондытан формуласынан n- жиілікке байланысын аламыз , мны дисперсия формуласы д.а. Берілген формуладан жиілік –ден дейін згергенде сыну крсеткіші n(0) – ден монотонды дейін седі, резонанс кезінде табасы секірмелі трде згереді. Жиілікті ары арай сірсек -тен 1-ге дейін монотонды седі.

Ньютон саиналары:Жазы шыны пластинканы стіне жазы-дес линза ойылса, онда оларды арасында ауа абаты пайда болады.Пластинка бетіне перпендикуляр баытта, монохромат жары тссе, онда жары толындары ауа абатыны стіндегі ж/е тменгі шекараларында шаылады да, зара интенференцияланады, нтижесінде линза мен пластинка тиісіп тран нктесінде кгірт да пайда болып, оны концентрлі жары ж/е кнгірт шеберлер оршап трады.

Олар центрден ашытаан сайын жиілей береді, оны Ньютон саиналары деп атайды.Жолды оптикалы айырмасы . Егер жары нормальді тссе sin(i)=0 ж/е сыну крсеткіші n=1 болса Екі пластинканы иылысан штарынада d=0 болып, интенференция жолатары кгірт болады. Бірінші а жола k=1, ауаны алыдыы , екінші а жолата ткінші жарыта Ньютон жары саиналарыны радиустары , (k-0,1,2,3…), араы саиналарыны радиустары Мндаы R- линзаны исытыыны радиусы.Шаылан жарыты Ньютонны жары саиналарыны радиустары