Ауадаы зиянды алдытарды таралуын есептеу жне санитарлы-орау аумаыны класын тадау
Мір тіршілік ауіпсіздігі блімі
Атбе аласындаы электр энергиясын осымша ктеру ажет боландытан ЖЭО-ын жаарту кзделген болатын. Сол масатта, бизнес-жоспар бойынша, №3 Р-14-29\10 типті шыыр ондырыны ПТ-29/35-3,0/1,0 типті шыыр ондырыа ауыстыру жола ойылды. Соны кмегімен электр уатын 30-35 МВт-а ктеру кзделген. Бл жоспарды іске асырумен ала халыны энергияа ажеттілігін амтамасыз етеді. Сондытан осы жобаны ішінде экологиялы жаын да арастыруды жн крдім.
Дипломды жмысты таырыбы негізінде, яни Атбе ЖЭО-ын жаартуды жоспарына сйкес мір тіршілік ауіпсіздігі блімінде:
1. шыыр цехындаы шу кздері жне оны адам азасына сері
2. жаылатын отыннан ауаа тасталатын шыарындылар жайында сз болады.
ЖЭО-да бірнеше дірілдеткіш кздері мен арынды шу кздері бар. Шу жне дірілдеткіш адамды шаршатады, жмыс абілеттілігін тмендетеді жне ебек німділігін тмендетеді, ал за уаыттылыы адам организміні ауруына кеп соады, сондытан шу мен дірілдеткішті тмендету жмыс орындарда е бір басты мселе болып табылады.
Шуды тмендету шін келесі шаралар олданылады:
а) шуды пайда болу себептерін анытау;
б) шу кздерін тмендету, машиналардаы жне жабдыты аауларын шестерндерде тмендету, жмыс істеу беттерін майлау;
в) дыбысты ошаулау кмегімен шуды тмендету, нтатау жне сырты тазалауды резинамен аптау;
г) санитарлы-орау аймаын жасылдандыру жне рационалды жобаны деу;
д) жмыс орнын дыбысжту материалдар кмегімен акустикалы деу (минералды мата кмегімен);
е) цехтарда шудан сатану шін арнайы дыбыс жиілігін тмендететін ралдарды олданады.
Мндай дірілдеткіш серлері адамны жйке жйелеріне, блшыеттеріне, сйектеріне, кздеріне, ла естуіне де кері серін тигізеді. за уаытты сер емдеуге келмейтін діріл ауруына келіп соуы ммкін, онда адам азасыны физиологиялы ызметтері зардап шегеді. сіресе зиянды дірілдегіштер дене жиілігіндегі жне азасында (6-9 Гц), олында (30-80 Гц) болады. Дірілдеткіш алыпты нормалары 120-102 дб орнатылан. Бл нормалар 4-8 саат сер ету уаытына орнатылан, егер 4 сааттан кем сер етсе 1,4 есе кбейеді. Дірілден сатау сері оны орау немесе техникалы себептермен белгілі бір дегейге дейін тмендету. Дірілге арсы келесі дістер олданылады: айналмалы алыпты жне динамикалы салматарды азайту, жйедегі белгілі нктелерге осымша енгізу, сенімді тіректер мен байланыс аралытарын олдану; машинадаы барлы байланысты жне ткізгіштік тйіндерді майлау; инерциялы жне сенімділік кедергілеу тербелмелі айратты дірілжту ондырысымен жзеге асыру.
Ауадаы зиянды алдытарды таралуын есептеу жне санитарлы-орау аумаыны класын тадау
Зиянды заттарды жердегі концентрациясыны максималды мні мына формуламен табылады:
Т = Tгв – Тос =175-23 =152 0С
m –ді табамыз (f<100 боландаы):
n=1, себебі 
.
Зиянды заттарды жердегі концентрациясыны максималды мнін табамыз:
SO2 шін:
Кздерден шыарылан заттарды аралыы ХМ(м) жердегі концентрациясы С (мг/м3) жаымсыз жадай кезде метрологиялы шарттагы мні СМ:
мнда лшемсіз коэффициент d келесі формуламен аныталады:
Кл шін:
NOX шін:
Желді ауіпті жылдамдыында UM зиянды оспаларды жердегі концентрациясы С, (мг/м3) атмосферада факел осі бойынша шыарылым кздерінен р трлі аралытаы оспасы келесідей аныталады
С = Si CM
, кезде 
1
, кезде 1 
8
, кезде 8 F 1.5
1 Кесте – SO2 жерлік концентрациясы:
| Х | Хm | Х/Xm | S1 | Cso2 (ккірт) |
| 1845,0 | 0,027 | 0,004249 | 0,003760 | |
| 1845,0 | 0,054 | 0,016378 | 0,014495 | |
| 1845,0 | 0,108 | 0,060729 | 0,053745 | |
| 1845,0 | 0,217 | 0,207124 | 0,183305 | |
| 1845,0 | 0,542 | 0,747723 | 0,661734 | |
| 1845,0 | 1,626 | 0,840955 | 0,744245 | |
| 1845,0 | 2,710 | 0,578078 | 0,511599 |
2 Кесте – NOX жерлік концентрациясы:
| X | Xm | X/Xm | S1 | CNo (азот тотыы) |
| 2952,0 | 0,016938 | 0,001683 | 0,000073 | |
| 2952,0 | 0,033875 | 0,006578 | 0,000287 | |
| 2952,0 | 0,067751 | 0,025116 | 0,001095 | |
| 2952,0 | 0,135501 | 0,091272 | 0,003979 | |
| 2952,0 | 0,338753 | 0,417042 | 0,018183 | |
| 2952,0 | 1,01626 | 0,996242 | 0,043436 | |
| 2952,0 | 1,693767 | 0,823045 | 0,035885 |
3 Кесте – Клді жерлік концентрациясы:
| X | Xm | X/Xm | S1 | Ck (кл) |
| 1777,5 | 0,028129 | 0,004571 | 0,006350 | |
| 1777,5 | 0,056259 | 0,017596 | 0,024441 | |
| 1777,5 | 0,112518 | 0,065046 | 0,090349 | |
| 1777,5 | 0,225035 | 0,220371 | 0,306095 | |
| 1777,5 | 0,562588 | 1,085343 | 1,507541 | |
| 1777,5 | 1,687764 | 0,82463 | 1,145411 | |
| 1777,5 | 2,81294 | 0,557023 | 0,773705 |
C = f(X):
Ксіпорындаы санитарлы – ораныс зона (СЗ) шекарасын мына формуламен анытайды: L=L0*P/P0
Мндаы LM СЗ есептік лшемі;
L0(м) – берілген жердегі жергілікті айматы есептейтін лшем, мнда зиянды заттарды концентрациясы ШРК – дан асады.
Р () – бл арастырылан румбтаы орташа жылдаы жел баытыны айталануы;
Р0()- Роза желдеріні шеберіндегі бір румбтаы жел баытыны айталануы.
L(SO2)=1000 L(NOx)=1000 L(кл)=953.5
Кл шін
LС =953.5*12/12.5= 9,15
LСШ=953.5*16/12.5= 12,2
LШ=953.5*10/12.5= 7,6
LОШ=953.5*8/12.5= 6,1
LО=953.5*7/12.5= 5,33
LОБ=953.5*8/12.5= 6,1
LБ=953.5*14/12.5= 10,67
LСБ=953.5*25/12.5= 19,07
SO2 шін:
LС =1000*12/12.5=9,6
LСШ=1000*16/12.5=12,8
LШ=1000*10/12.5=8
LОШ=1000*8/12.5=6,4
LО=1000*7/12.5=5,6
LОБ=1000*8/12.5=6,4
LБ=1000*14/12.5= 11,2
NOX шін:
LС =1000*12/12.5=9,6
LСШ=1000*16/12.5=12,8
LШ=1000*10/12.5=8
LОШ=1000*8/12.5=6,4
LО=1000*7/12.5=5,6
LОБ=1000*8/12.5=6,4
LБ=1000*14/12.5= 11,2
LСБ=1000*25/12.5= 20
4 Кесте – Желдер розасы
| Кл | SO2 | NO | |
| С | 9,15 | 9,6 | 9,6 |
| СШ | 12,2 | 12,8 | 12,8 |
| Ш | 7,6 | ||
| ОШ | 6,1 | 6,4 | 6,4 |
| О | 5,33 | 5,6 | 5,6 |
| ОБ | 6,1 | 6,4 | 6,4 |
| Б | 10,7 | 11,2 | 11,2 |
| СБ | 19,1 |
5 Кесте – Санитарлы ораныс зонасы
| Кл | SO2 | NO | |
| С | 5,33 | 5,6 | 5,6 |
| СШ | 6,1 | 6,4 | 6,4 |
| Ш | 10,7 | 11,2 | 11,2 |
| ОШ | 19,1 | ||
| О | 9,15 | 9,6 | 9,6 |
| ОБ | 12,2 | 12,8 | 12,8 |
| Б | 7,6 | ||
| СБ | 6,1 | 6,4 | 6,4 |
орытынды: Бл блімде ауаа таралатын зиянды алдытарды концентрацияларын есептеп, график бойынша тйіндедім. Жне де шуды алдын алу жолдарын сз еттім.