Иондану энергиясы,электрона тартышты, электртерістілік. Иондану потенциалы.

Негізгі кйдегі бейтарап атомнан бір электронды бліп алу шін жмсалатын энергияны шамасын иондану энергиясы (І) д.а.Иондану нтижесінде атомдар о зарядталан иона айналады.Иондану энергиясы периотарда солдан оа арай артады.Негізгі кйдегі бейтарапты атома электронды осанда жмсалатын немесе берілетін энергияны электрона тартышты( E) деп атайды.Иондану энергиясымен электрона тартышты ошауланан атомдарды кйін сипаттайды.Атомдарды ошауланбаан кйін электртерістілік шамасы сипаттайды.Электртерістілік-осылыстаы баса атомдармен салыстырандаы электронды тыыздылыты элемент атомдарыны зіне тарта білу абілеттілігі: =1/2 (І+Е) Период бойынша элеметтер электртерістілігіні суі, ал топшаларда оны азаюы байалады.Элементті электртерістілік мні нерлым жоары болса,сорлым атом зарядталан иона оай айналады.Электртерістілік мні е жоар элементті-фтор:_F=4,00

Химиялы байланысты табиаты.Валенттілік теориясы. Тотыу дрежесі туралы тсінік.

Молекулаларды, иондарды, радикалдарды,сондай-а кристалдарды тзілуіне келетін атомдарды рекеттесу былысын химиялы байланыс деп атайды.Мнда- рекеттесуші атомдар жйесіні потенциалды энертиясыны азаюы жреді.Егер электрондарды спиндері антипаралелді болса,онда атомдар жаындаан кездегі жйені потециалды энергиясыны азаюы орын алады жне r=r₀ боланда тартылу кші тербелу кшіне тееледі . Осы тста жйены энергиясы зіні е кіші мнін абылдайды жне тураты химиялы байланыс тзіледі. Егер спиндер паралелді болса, онда зара жаындап келе жатан атомдарды кез келеген араашытыы кзіндегі жйені потенциалды энергиясы жеке-жеке алынан екі атом энергиясыны осындысынан арты болады.Валентілік – атомны химиялы байланыс тзуге абілеттілігі. Бір элементті зі коваленттік не болмаса ионды осылыстар тзеді.Тотыу дрежесі деп молекула урамындаы атомдарды шартты трде электртерістілігіне сай о жне иона айналады деп есептегендегі атомны зарядын айтады. Ол “+”немесе “-” табаларымен алынан рим сандарымен белгіленеді.

КОВАЛЕНТТІК БАЙЛАНЫС

Коваленттік байланыс деп екеуіне орта электронды жптар арылы іске асатын хим/ бай/сты айтады.Коваленттік бай/с асиеттері бір біріне жаын атомдар арасында тзіледі жне бл атомдарды жптаспаан электрондары болу керек. Коваленттік байланысты екі трі болады полюсті жне полюссіз.Ковалентті полюссіз бай/с электртерістігі бірдей атомдарды арасындаы екеуіне орта электрон жбы арылы тзілетін бай/с.Ковалентті полюсті бай/с р трлі екі атом арасында тзіледі сонда электронды блт электр терістілеу атома арай ыысады.Ковалентті бай/старды асиеттері 1 аныа алатындыы-Ковалентті бай/старды шектеулі санын тзуіне атомны атынасуа абілеттілігі2 Баытталандыы--молекуланы кеістіктегі рылымын шарттастырады, электронды блттарды айта жабылуы тек орбитальдарды зара белгілі бір баытталу тсында жреді, бл з кезегінде электрондарды айта жабылуындаы е лкен электронды тыыздылыты амтамасыз етеді Коваленті байланыс,атомды оздыру нтйжесінде пайда болатын,жуптаспаан электрондар есебінен де тзіле алады.бул донорлы-акцепоторлы механизым–ковалентілік байланыс тзілуіні баса да механизымыны бар болуымен байланысты.Бул механизымны мні – атомдарды біреуі блінген электронды жубын, ал басасы бос орбиталды береді. Донорлы-акцепоторлы механизмі аммони ионныны тзілу слбасымен жасы крнектенді.Егер элемент алмасу механзімі бойынша да , донорлы-акцепторлы механизім бойынша да ковалентті байланыс тзетін болса, онда оны валентілігі жпталан электрондар санынан лкен жне электронды абаттаы орбиталдарлды жапы санымен аныталады.Олара енетідер:

- жптаспаан электрондар бар орбиталдар ;

- жптаспаан электрондар жбы бар орбиталдар ;

- бос орбиталдар .