Фазалы роторлы асинхронды озалтышты ротор кедергілері бойынша механикалы сипаттамалары

Асинхронды озалтыш деп айнымалы ток электрлік энергияны механикалы энергияа трлендіретін, роторыны айналу жылдамдыы жктемеге туелді болатын машинаны айтады. Асинхронды озалтыштар ш фазалы, екі фазалы, бір фазалы болады жне екі негізгі бліктен трады: статор жне ротор.

Статор озалтышты озалмайтын блігі (5.27, а-сурет). Оны ішкі жаынан паздар жасалан, олара фазалы орамалар орнатылады.

ш фазалы асинхронды озалтышта ш орама болады. Олар бірдей жасалан жне 120°-пен орналасан. Орамалар арылы

 

, (5.57)

 

жиілігімен айналатын магниттік рісті тудыратын ш фазалы ток теді, мндаы n— айналу жиілігі, мин ^-1; f- айнымалы ток жиілігі, Гц; р- полюстер жбыны саны.

 

Ротор - озалтышты айнымалы блігі. Ол ысаша тйыталан жне фазалы бола алады. ысаша тйыталан роторлы озалтыштарда орама шеттерінен тйыталан мыс немесе йылан алюминий стерженьдер трінде жасалан (5.27, б, в-сурет).

 

а - статор; б – роторды ысаша тйыталан орамы (тиінні торы);

в - жиналан трдегі ротор; 1- клеммалы алан; 2- станина;

3 - орама; 4 - зекше; 5 – табан.

 

Егер озалтышты статорлы орамаларын ш фазалы айнымалы ток желісіне осса, онда статорды ішінде айналатын магниттік рісі пайда болады. Бл ріс бір уаытта статор мен роторды орамаларын иып теді. Статорлы орамаларда орамны ток кшін анытайтын теріс ЭК-тері индукцияланады.

Роторлы орамаларда ЭК индукцияланады, оны серінен орамалардан токтар теді. Ол токтар статорды айналатын магниттік рісімен серлесіп айналу моментін тудырады, осыны нтижесінде ротор статорды рісіні айналу жаына арай айнала бастайды.

Демек, ротор айналанда оны айналу жиілігі статор рісіні айналу жиілігінен аз болу керек. Осыдан озалтыш асинхронды деген (бір уаыттылы емес) деген ата ие болды. Статорды рісіні айналу жиілігі n мен роторды айналу жиілігіні n₁ айырмашылыы s сыранау деп аталатын шамамен сипатталады:

. (5.58)

 

Асинхронды озалтыш шін сыранау бірден нольге жаын шамаа дейін згереді.

озалтышты іске осанда, ротор озалмай транда (s=1), ротор орамасыны айналатын магниттік ріспен иылысу жиілігі е лкен болады. Роторды орамаларында лкен ток кшін келетін е лкен ЭК-тері индукцияланады. Ротор орамаларыны токтары зіні айналатын магниттік рісін тудырады, ол ріс статор айналатын магниттік рісіне арсы баытталады жне оны азайтады. Нтижесінде теріс ЭК-і азаяды, ал статор орамаларындаы ток артады. Іске осу тогы номиналдыдан 4-7 есе арты болады.

ысаша тйыталан роторлы озалтыштарды роторыны айналу жиілігі полюстар жбын ауыстырып осу арылы немесе кернеуді шамасын згерту арылы реттейді.

Фазалы роторлы озалтышты айналу жиілігі роторды орамасына осылан реостатпен реттеледі. Реостатты кедергісін згерте бере, ротордаы ток кшін згертеді, бл кезде роторды рісі згереді, сйкесінше роторды жне статорды рістеріні серлесу кші згереді. Демек, сыранауды шамасы згереді.