Азастанды ипотекалы несиелерді кепілдендіру оры: ызмет ету ерекшеліктері
Ипотекалы несиелеу– жылжымайтын млік объектілерін сатып алуа жне салуа (айта руа) несиелер беру. Сонымен атар, кптеген нары субъектілеріні зара рекетін білдіретін маызды экономикалы жне леуметтік функцияларды орындайтын несиелік атынастарды нысаны болып табылады. Жылжымайтын млікті несиелеудегі е ірі баыттар – трын йді сатып алу жне салуа, жер учаскелерін игеруге, коммерциялы жне нерксіптік масаттаы рылыса берілетін ссудалар. Сонымен атар, ипотекалы несие берілген жылжымайтын млікті сатып алу (салу) масатында жылжымайтын млік объектісіні кепіліне ашалай немесе ипотекалы облигациялар нысанында берілетін несие.
"Ипотекалы несиеге кепілдік беру оры" А 2003 жылы 27 азанда орды дербес рылтайшысы лтты банкіні бастамасы бойынша рылды.
Ипотекалы несиеге кепілдік беру орын ру масаты ипотекалы несиелер жйесіне халыты ммкіншілігін кеейтіп, халыты трын ймен амтамасыз етуін арттыру, оны функциялау сапасын жасарту болып табылады.
орды негізгі мселесі ипотекалы несие бойынша сыйаылар мерзімін зарту шін олайлы жадайлар ру, оларды пайызды ставкаларын (млшерлемелерін) тмендету, несие млшерін кбейту жне ипотекалы несие беруде бастапы жарналар млшерін азайту, сонымен атар ипотекалы несиеге кепілдік беру жйесін жне сатандыру рыногыны тиісті сегментін алыптастыру болып табылады.
ор ипотекалы несиелерді кепілдікке беру кезінде зіне андай жауапкершіліктерді жктейді?Кепілге ойылан млікті сатудан тскен сома Несие берушіні талаптарын теуге жеткіліксіз болуы ммкін. Олай болса, ипотекалы несие бойынша з міндеттемесін орындамаан жадайда, кепілдік міндеттемесінде крсетілген клемдегі ипотекалы трын й арыздарыны рбір шарты бойынша арыз алушыны міндеттемелерін орындау шін ор Несие берушіні алдында жауап береді.
Ипотекалы несие бойынша з міндеттемесін орындамаан жадайда кепілдік сомасыны млшері андай?Несиені барлы мерзімінде банктерді несие туекелдерін 30 пайыздан (%) 50 пайыза (%) дейін блу болжанып отыр. ормен берілетін кепілдік млшері несие берушімен тадап алынан модельге байланысты. Мысалы, бірінші модель бойынша – кепілдікке беруді е лкен млшері ипотекалы несиені бастапы сомасынан 30 пайыз (%), екінші модель бойынша – кепілдікке беруді е лкен млшері несие беруші талабыны сомасынан 30 пайыз (%), шінші модель бойынша – кепілдікке беруді е лкен млшері несие берушіні таза шыындарыны сомасынан 50 пайызды (%) райды.
Ипотекалы несиеге кепілдік беру жарналарын кім тлейді?Халыаралы тжірибеде абылданандай, несиеге кепілдік беру бойынша сыйаы арыз алушымен тленеді. арыз алушымен жргізілетін сыйаы тлемі – ормен Несие берушіге берілетін кепілдік тлеміне араанда, ипотекалы несиені алу ммкіндігіні тлемі жне несие беруді "жеіл" жадайын сыну лдеайда оай. азіргі уаытта арыз алушымен ора тленетін жыл сайыны немесе р кездегі сыйаы (жарна) млшері несие сомасы мен мерзіміне жне несие сомасы мен енгізілген млік баасыны атынасына байланысты 0,12-ден 3,73-ке дейінгі пайызды (%) райды.
ор арыз алушымен тікелей жмыс жасайды ма?ор арыз алушымен тікелей жмыс жасамайды. ор несие берушілермен берілетін ипотекалы несиеге ойылатын талаптарды, жылжымайтын млікті алдын ала біліктілігін, арыз алушыны тлеуге абілеттілігі бойынша іс-шаралар кешенін бекітеді.
Егер арыз алушы несие сомасын мерзімнен брын айтарып жатса, оан несиені кепілдендіру бойынша жарналар айтарыла ма?азір жоспарлар бойынша айтарылмайтын жарналар ана арастырылан.
Болашата ормен кепілдендірілген ипотекалы несиені мерзімнен брын айтарып жатса, арыз алушыа жарна белгіленген млшерде айтарылуы ммкін. Бнда айтарылатын жарналарды (мезгілді) млшерлемесі айтарылмайтын жарналарды млшерлемесінен жоары болады.
ормен кепілдендірілетін несие сомасы шектелген бе?Талаптара сйкес, ор кредиторлара 300 мы тегеден 23 млн. тегеге дейін млшердегі ипотекалы несиелерді кепілдендіруді сына алады, бл жадайда ипотекалы несиелерді минималды жне максималды млшерлері ор шешімімен рынок жадаятына байланысты рбір аймаа жеке белгіленеді.