Осалы станцияда ебек шартына талдау жасау.

Міртіршілік ауіпсіздігі

Ебек шарттары адамны денсаулыын жне жмыс абiлетiн анытайды. Жмыс шартыны жадайы ндiрiстiк факторларды болуымен аныталады.ндiрiс орындарында кптеген факторлар бар. Физикалык ндiріс факторларына: - озалмалы механизмдер, ндiрiс жабдытарыны озалатын блiктерi, орын ауыстыратын бйымдар, жмыс орныны орналасуыны жерден айтарлытай биiктiктегi ткiр жиектерi, жоары шадылы жне ауаны газдануы; - жабдытар беттерiнi, ауаны температурасыны жоарылауы; - шу дегейiнi жоарылауы, дiрiл жатады. Ебек шартын талдау ндiрiс факторларын зерттеудi барлы кешенiн болжайды.р сер ету параметрiн лшеу дiсi сйкес нормативтi кжаттармен жне р трлi дiстермен, мысалы практикаа пайдалы длдiкпен дерексіз сандарда крсетiлген мдердi олдана отырып, эксперттiк (маманды) дiспен регламенттенедi. Мнда шартты р элементi оны трiне жне жмыс iстеп тран адама сер ету уаытындаы андай да бiр бал санымен бааланады.

осалы станция оршаан ортаа серін тигізеді, оларды негізгілері: электромагниттік ріс, радио кедергі, трансформаторлар шу кздері жне жер асты абірларына майды ауы.

Тіршілік ету рекеті мен ебек кауіпсіздігі - адамзатты ылыми жне тжірибелік мдделеріні басым жатарыны бірі болып табылады. Жарааттану жне ксіби ауруларды болдырмайтын ауіпсіз жне тиімділігі жоары ебек жадайларын жасау ебек німділігін арттыруа негізделген мемлекетті маызды міндеті болып табылады.

Жаа техникалар енгізу жне арнайы рылылар олдану, жмысты технологиялы процестерін жетілдіру жне, ебекті орау, ебек ауіпсіздігі бойынша йымдастыру шараларын ткізу цехте ндірістік жарааттану жне ксіби ауруларды азаюына ммкіндік туызады.

осалы станцияны электр блігіндегі ебек жадайларын талдау объектілері: технологиялы процестер жне электр жабдытар, ебек операциялары жне ндірістік жадай болып табылады. ндірістік жадайларды талдау ндірістік санитария мен ебек гигиенасыны таырыбы. ндірістік жадай ызмет крсетуші персоналды жмыс абілеті мен кіл кйіне серін тигізіп, оны шаршау жне ксіби ауруа шыратып, апатты жадайларды пайда болуына ыпал етуі ммкін.

Ебек шартын талдау ндіріс факторларын зерттеуді барлы кешенін болжайды.Жмыс кезіндегі ндірістік жарааттану мен ксіби аурулар себептерін ш топа блуге болады: техникалы, йымдастыру жне санитарлык техникалы. Жмыс орныны олайлылыы ебек німділігін арттырады, адам денсаулыына да пайдалы. Жмыс кйі озалыс сипатына байланысты. Сондытан, жмыс орнын жоспарлаан кезде, ызметкер олайлы шарттарда минимум жеіл, ндірісті жне ауіпсіз озалыстарды жасау керек. ндірістегі ауіпсіз жне денсаулыа кері сер етпейтін ебек шарттары басшыларды ебекті орауды дрыс йымдастыруына байланыста болады. Басару обьекті ретінде жмыс орнындаы жадайды алыптастыратын техникалы ызметтер мен блімшелер арастырылады.

Электр машиналар, трансформаторлар, светильниктер, аппараттар жне баса да то кзін ткізбейтін блшектер корпуса ыса тйыталу болан кезде, кернеу астында болуы ммкін. Егер корпус жерленген болса, кернеу кіші мнге ие жне адам міріне ауіпсіз. Адам міріне ауіпсіз кернеу -36 В жне 6 А райды.

уе электр беріліс желілерінде жмыс ш категорияа топталады:

– шірілген желіде жмыс баса да жмыс істеп тран желіден алша;

– шірілген желіде жмыс, баса да жмыс істеп тран желіге жаын;

– желідегі кернеу астындаы жмыс.

шірілген желідегі ауіпсіз жмыс жргізу шін баса да оан атысты ЭБЖ сндірлген желі жерге осылан болу керек. Сондытан, сндірілген желідегі жмыс, жерге осып ана оймай осалы станцияны кезекші жалпы ережелерге сйкес, жндеу бригадасы жмыс істеу учаскісінде бір немесе бірнеше осымша жерлендіру керек. Оларды араашытыы бір-бірінен 2 м-ден кем болмауы керек.

Кернеу астында жмыс істегенде, ауіпсіз жадай болуы ммкін егер, адам денесінен то ткізгіш арасындаы потенциал жо болан кезде. Сондытан, адам жерден де то ткізгіштерден де ошаулану керек.

Электр ауіпсіздігі – бл адамдарды электр тоыны, электр доасыны, электромагнитті рісті, статикалы электрлікті зиянды жне ауіпті серінен орауды амтамасыз ететін йымдастырылан жне техникалы шараларды жйесі.

Адам денесі арылы тетін электр тоы жылулы, биологиялы жне электролиттік сер етуі ммкін. Тоты жылулы сері электр энергиясыны жылулыа ауысуы кезінде байалынылады жне теріні, блшыеттерді, ан тамырларыны ызуын тудырады. Тоты биологиялы сері блшыеттерді тартылуынан байалынады. Электромагниттік сер ету электр тоы анны йыуын тудырады жне оны рамын згертеді.

Электрлік кйулер электр тоымен жылулы сер ету кезінде пайда болады. Е ауіпті болып электрлік соыны серінен пайда болан кйулер табылады, себебі оны температурасы 3000 ⁰С – дан жоары болуы ммкін.

Адам денесі арылы тетін то электр ондырыны кернеуінен, адамны осылу слбасынан, нейтрал режимінен, жерге атысты электр торабыны сыйымдылыынан жне кедергісінен туелді.

Электр ондырыны кернеу тіп жатан жеріне адамны жанасуын екі жне бір полюсті деп бледі. Екі полюсті жанасу дегеніміз кернеу тіп жатан ондырыны екі полюсіне бір уаытта жанасу. Бір полюсті жанасу деп бір полюскежанасуды айтамыз.

Егер электр ондыры айнымалы тота жмыс істесе, онда мндай жанасулар сйкесінше екі жне бір фазалы деп аталынады. Сымны жерге тйыталу кедергісі кп болан сайын, адам денесі арылы аатын то сорлым аз.

Осылайша талдау, нейтралы ошауланан ш фазалы тораптарда алыпты жмыс кезінде бір фазалы жанасу нейтралы жерге тере тйыталан тораптар-а араанда азыра ауіпті, ал апатты жадайда – керісінше екенін крсетті. Сондытан ошаулама кедергісін жеткілікті жоары дегейде стап тру ммкіндігі болса, онда нейтралы ошауланан тораптарды пайдаланан дрыс, егер мндай ммкіндік болмаса, онда нейтралы жерге тере тйыталан торап-тарды олданады.

азастандаы электрлендіруді шапшадыы электр жеткізу (ЭЖЖ) желілеріні зындытарыны тез суі мен оларды номиналды кернеуіні жоарлауына байланысты. Желімен жылына 40 млрд.кВт·са энергия таратылуы ммкін, ал тоты экономикалы тыыздыы j, А/мм² бойынша фазаны имасы – 2400-3000 мм².

Одан баса аса жоары кернеулі ЭЖЖ оршаан кеістікте электр магнит рісін, ал жерде – кезбе тотарын тудырады. Электр магнит рісі (ЭМ) жаымсыз (кедергі жасайтын жне кейде адамдар мен аппараттара ауіпті) тотар мен байланыс желілерінде, радио-телекоммуникацияда, жерлендіру рылыларында, клік ралдарында, бырларда жне т. б. кернеулерді индукциялайды. Адамны ЭЖЖ мен осалы станциясыны асында за уаыт болуы денсаулыына кері серін тигізеді.

ЭБЖ электр магнит рісіні биологиялы рекетін экспериментті зерттеу, оны организмге жаымсыз рекеті электр рісті кернеулігі 5 кВ/м жоары боланда туатынын крсетті. Одан жоары кернеуліктер, мысалы, 20кВ/м организмде физиологиялы ауытулар мен бзылулара кеп соады. рісті кернеулігіні лгілік максималды мндрі кестеде крсетілген.

Жерді магнит рісі – оршаан ортаны толы тімді, толы амтитын факторы. Оны аясында планетамыздаы организмдерді кпасырлы эволюциясы ткен. Геомагниттік рістегі згерістер негізінен кнні активтілігіне байланысты. Жерді магниттік рісі барлы тірі организмдерге, соны ішінде адамдара да серін тигізеді. Сонымен магниттік боран кездерінде жрек аурулары кбейеді, ан ысымы жоары адамдарды жадайы нашарлайды.