Термопараны бос штарыны температурасын тзету

Техникалы термометрлермен – термоэлектр трлендіргіштермен (ТЭТ) – температураны лшеу 1821 жылы Зеебекпен ашылан термоэлектр эффектті олдануда негізделген.

Термоэлектр трлендіргіш – екі немесе бірнеше зара осылан р текті ткізгіштерді тізбегі (6.2 суретті араыз).

Зеебек эффекті: егер де екі зара осылан р текті ткізгіштерді алып, днекерлеушілерін t t_o болатындай ыздырса, бекітілген тізбекте электр ток теді.

А, В – термоэлектродтар;

1, 2 – днекерлеушілер.

Егер де t > t_o болса, ток баыты 6.2

суреттегідей (1 днекерлеушісінде В-дан

А-а арай) болады.

Осындай тізбекті ажыратып жіберсек

оны штарында термоЭК пайда болады.

 

t температураны лшеу объектіде орнатылатын днекерленуші жмыс днекерленуші (1днекерленуші), ал объекттен тыс днекерленуші бос днекерленуші (шы)деп аталады (2 днекерленуші).

Келесідей белгілерді енгіземіз:

е_АВ(t) –t=t боланда 1 днекерленушідегі А мен В термоэлектродтар арасындаы термоЭК;

е_АВ(t_о) - боланда 2 днекерленушідегі А мен В термоэлектродтар арасындаы термоЭК;

Е_АВ(t, t_о) – жмыс днекерленушіні температурасы t жне бос днекерленушіні температурасы боланда А жне В термоэлектродтардан тратын контурды термоЭК;

е_АВ(t) = - е_ВА(t); е_АВ(t_о) = - е_ВА(t_о) абылдаймыз. Онда бекітілген тізбек шін (6.1 суретті араыз):

Е_АВ(t, t_о) = е_АВ(t) + е_ВА(t_о)

немесе

Е_АВ(t, t_о) = е_АВ(t) - е_АВ(t_о) . (6.1)

 

 

6.1 к е с т е – Техникалы термопараны тексеруді хаттамасы

 

Нса____ Кні _______________ АЭжБУ-ы ______аудиториясындаы Виртуалды зертханалы стендте крсетілген Жмыс _________________ термометрді тексеруді _____ бліктендіруді ХАТТАМАСЫ Тексеру келесідей лгілі аспатармен ткізілді: лгілі термометр________________________ бліктендіруі ______________ жне лгілі цифрлы милливольтметр. Сырты арауды ескертулері: ___________________________________________ Тексеру шарттары: бос штарды температурасы - _______ºС. Термометрлерді крсетулері, мВ Термометр лгілі Тескерілетін Температуралы (тексерілетін) нктелер, °С                     ТермоЭК мндері., мВ                                                                                                       ТермоЭК орта арифме-тикалы мні, мВ                     Бос штарды температурасын тзетуді термоЭК, мВ     Бос штарды темпера-турасы = 0°С боландаы термоЭК                     Температура, °С                     Тексерілетін термометрді ателігі, °С             Тексеру туралы орытынды

(6.1) тедеуі ТЭТ-і негізгі тедеуі деп аталады. ТЭТ-ті бліктендіргенде (сипаттама кестені аланда) бос штарыны температурасы t_о = const, детте t_о = 0 ^оС.

Ізделінген t температураны анытаанда сйкес ТЭТ (термопараны) бліктендіру кестесімен олдану болуы шін ТЭТ-і бос штарына тзету t_o 0 болан кезде орнатылады. Егер де бос шеттерді температурасы нлге те емес жне t те болса, жмыс штарыны температурасы t болан кезде ТЭТ-і негізгі тедеуіне сйкес лшеу аспабыны крсетуі осы жадайдаы генерацияланатын термоЭК-не те болады

 

Е_АВ = е_АВ(t) - е_АВ(t ) . (6.2)

 

Бліктендіру кесте t_o = 0 шартына сйкес

 

Е_АВ(t, t_о) = е_АВ(t) - е_АВ(t_о) . (6.3)

 

(6.3) тедеуден (6.2) тедеуін аламыз, сонда

, (6.4)

мндаы - жне лшенетін температура боландаы АВ термопараны термоЭК-і;

- жне лшенетін температура боландаы АВ термопараны термоЭК-і;

- згеше температураа тзету.

Есеп беру мазмны

Есеп беруде келесілер болуы керек:

- жмыс масаты;

- тапсырма;

- техникалы термометрді тексеру шін зертханалы стендті слбасы;

- тадалынан лшеу ралдарыны техникалы сипаттамалары;

- техникалы термометрді тексеруді ХАТТАМАСЫ;

- тексерілетін термопараны номиналды жне наты бліктендіру сипаттамаларыны графиктері;

- жмыс бойынша орытынды.