Есептік-графикалы жмысты орындауа арналан анытамалы апараттар
Кесте В.1 – Бтін о сандарды бір сана жйесінен баса жйеге ауыстыру алгоритмі
| Ауыстыру алгоритмі | Мысал |
| Онды сана жйесінен екілік сана жйесіне ауыстыру | |
| Алгоритм басы а) берілген санды Алымы деп алайы б) цикл басы егер Алымы >0 болса (цикла шартыны орындалуы), онда келесіні орындаыз: Алымдыжйені негізіне блейік, осы блідіден бтін блікті жне бтін алдыты табу керек; Енді осы бтін блікті жаадан Алымыдеп аламыз; (цикл басына айту) цикл соы в) Табылан алдытарды кері ретпен жазу ажет; Алгоритм соы | 2310 ?2 орындау а) 23 ті Алымы деп алайы; б) цикл басы шарт (Алымы 23 > 0) орындалды, 23:2 = (бтіні =11, алды =1); жаа Алымы = 11; шарт (Алымы 11 > 0) орындалды, 11:2 = (бтіні =5, Остаток =1); жаа Алымы = 5; шарт (Алымы 5 > 0) орындалды, 5:2 = (бтіні =2, Остаток =1); жаа Алымы = 2; шарт (Алымы 2 > 0) орындалды, 2:2 = (бтіні =1, Остаток =0); жаа Алымы = 1; шарт (Алымы 1 > 0) орындалды, 1:2 = (бтіні =0, Остаток =1); жаа Алымы = 0; шарт (Алымы0 > 0) орындалмады; циклды соы в) алдытарды кері ретпен жазамыз, жауабы: 2310 101112 |
В.1 кестесіні жаласы
| Екілік жйесінен онды жйеге ауыстыру | |
| Алгоритм басы а) онан сола арай рбір санны стіне 0-ден басталан реттік нмірін жазыыз; б) рбір санды жйе негізіні сйкес реттік дрежесіне кбейтеміз; в) осындысын табамыз; г) нтижесін жазыыз; Алгоритм соы | 101112 ?10 орындаыз а) реттік нмірін жазайы: 4 3 2 1 0 1 0 1 1 12 б) осындылар атарын растырамыз : 1*24+0*23+1*22+1*21+1*20 в) осындысын табамыз 16+0+4+2+1=23 г) жауабы: 1 0 1 1 12 2310 |
| Екілік жйеден оналтылы жйеге ауыстыру | |
| Алгоритм басы а) екілік санды соынан бастап трт-тртен топтаймыз; б) р топа сйкес оны эквивалентін жазамыз (Г1 кестесі); Алгоритм соы | 1001101101012 ?16орындаыз а) санды трттікке блеміз: 1001 1011 0101 2 б) р тртікке оны эквивалентін жазамыз: 1001=9; 1011=В; 0101=5 жауабы: 10011011010129В516 |
В.1 кестесіні соы
| Екілік жйеден сегіздік жйеге ауыстыру | |
| Алгоритм басы а) екілік санды соынан бастап ш-штен топтаймыз; б) р топа сйкес оны эквивалентін жазамыз (Г1 кестесі); Алгоритм соы | 1001101101012 ?8 орындаыз а) санды штікке блеміз: 100 110 110 101 2 б) р штікке оны эквивалентін жазамыз: 100=4; 110=6; 110=6;101=5 результат: 100110110101246658 |
| Сегіздік жйеден екілік жйеге ауыстыру | |
| Алгоритм басы Сегіздік санны рбір цифрасыны сйкес екілік жйедегі эквивалентін (Г1 кестесі) жазамыз; ажет болса, сол жаынан ш сана дейін толтырамыз. Алгоритм соы | 46658 ?2 орындаыз санны рбір цифрасыны эквивалентін жазамыз: 4=100; 6=110; 6=110; 5=101 жауабы: 466581001101101012 |
| Оналтылы жйеден екілік жйеге ауыстыру | |
| Алгоритм басы Оналтылы санны рбір цифрасыны сйкес екілік жйедегі эквивалентін (Г1 кестесі) жазамыз; ажет болса, сол жаынан трт сана дейін толтырамыз. Алгоритм соы | 9В516 ?2 орындаыз санны рбір цифрасыны эквивалентін жазамыз: 9=1001; В=1011; 5=0101 жауабы: 9В516 1001101101012 |
 |
Кесте В.2 – Инженерные категориясыны ПРЕОБР функциясымен трлендірілетін лшем бірліктерді тізімі жне оларды жазылуы
| лшем бірліктер | Аргумент ретінде жазылуы | лшем бірліктер | Аргумент ретінде жазылуы | лшем бірліктер | Аргумент ретінде жазылуы |
| Салма жне масса | Энергия | Сйыты лшемі | |||
| Грамм | "g" | Джоуль | "J" | Шй асы | "tsp" |
| Слаг (slug) | "sg" | Эрг | "e" | Ас асы | "tbs" |
| Масса фунты (аыл.) | "lbm" | Термодинам. калория | "c" | Сйы унция | "oz" |
| U (масса. атом. бірл) | "u" | IT калория | "cal" | Кесе | "cup" |
| Унция (аыл.) | "ozm" | Электрон-вольт | "eV" | Америкалы пинта | "pt" |
| Температура | Ат кші-са | "HPh" | Британды пинта | "uk_pt" | |
| Цельсий градусы | "C" | Ватт-са | "Wh" | Кварта | "qt" |
| Фаренгейт градусы | "F" | Фунт-фут | "flb" | Галлон | "gal" |
| Кельвин градусы | "K" | Британды жылу бірл. | "BTU" | Литр | "l" |
| Уаыт | Сила | Араашыты | |||
| Жыл | "yr" | Ньютон | "N" | Метр | "m" |
| Тулік | "day" | Дина | "dyn" | Уставная миля | "mi" |
| Саат | "hr" | Кш Фунт ы | "lbf" | Теіз милясы | "Nmi" |
| Минут | "mn" | Магнетизм | Дюйм | "in" | |
| Секунд | "sec" | Тесла | "T" | Фут | "ft" |
| ысым | Гаусс | "ga" | Ярд | "yd" | |
| Паскаль | "Pa" | Дрежелік | Ангстрем | "ang" | |
| Атмосфера | "atm" | Ат кші | "HP" | Пика (дюймны 1/72) | "Pica" |
| Сынап ба. мм | "mmHg" | Ватт | "W" |
 |
Кесте В.3 – Метрикалы бірліктерді префикстеріні ысартылуы
| Префикс | Кбейтілуі | ысартылуы |
| экза | 1E+18 | "E" |
| пета | 1E+15 | "P" |
| тера | 1E+12 | "T" |
| гига | 1E+09 | "G" |
| мега | 1E+06 | "M" |
| кило | 1E+03 | "k" |
| гекто | 1E+02 | "h" |
| дека | 1E+01 | "e" |
| деци | 1E-01 | "d" |
| санти | 1E-02 | "c" |
| милли | 1E-03 | "m" |
| микро | 1E-06 | "u" |
| нано | 1E-09 | "n" |
| пико | 1E-12 | "p" |
| фемто | 1E-15 | "f" |
| атто | 1E-18 | "a" |
| Ескерту 1 Егер берілген мндер рсат етілген трде болмаса, онда ПРЕОБР функциясы #ЗНАЧ! ателік мнін крсетеді. 2 Егер трлендіретін лшем бірліктер ртрлі топа жатса, ондай бірлік млдем болмаса немесе ысартылан префикстер ол бірлік шін олданылмаса, онда ПРЕОБР функциясы #Н/Д ателік мнін крсетеді. |
Кесте В.4 – Сандарды ртрлі сана жйесінде алыптасуы
| Онды | Екілік | Сегіздік | Оналтылы |
| A | |||
| В | |||
| С | |||
| D | |||
| E | |||
| F |
Г осымшасы