Жкті жне босанатын йелдерді арау дістемесі.
Жкті жне босанатын йелдерден срау дістемесі.
Масаты-жкті жне босанатын йелдерден срау кезінде студентті тжірибелік ептілігін баалау.
Крсетулері- йелдер консультациясына жне акушерлік стационара жкті жне босанатын йелдерді алашы аралуы кезінде.
арсы крсетулері- жо.
Ммкін болатын асынулары-жо.
Ресурстары – стел, орындытар.
Іс-рекет алгоритмі:
1. зіізді таныстырыыз, азіргі срауды ажеттілігі мен маызын йелге тсіндірііз жне оны ризашылыын алыыз.
2. олыызды гигиеналы дегейде жуыыз.
3. Жкті жне босанатын йелдерден срау дістемесі келесі мліметтерден трады:
а) тлжатты мліметтерін, анытаыз(ата-тегі, аты, кесіні аты, жасы, жмыс орны, мамандыы, мекен жайы, й телефоны, кйеуіні жмыс орны жне оны телефоны). Жасы туралы мселе- те жас ызбала жне жасы лкен бірінші жкті йелдерде жиі жктілікті асынулары болады, ал е соысында балаларыны даму ауытулары жиі кездеседі.
Б) жкті жне босанатын йелдерді барлы шаымдарын мият трде тыдаыз.
Жкті йелдер еттеккірді тотауы жне жктілікке кдікті, жктілікті белгілері жне баса бзылыстар, сонымен атар жыныс жолдарынан анды блінділер (тсік, жатырдан тыс жктілік, кпіршікті тыын, плацентаны жатуы жне басалары) болан кезде аралады. Кейбірде жктілікті токсикоздары, жрек-тамыр жйесі, тыныс алу мшелері, асорыту жне таы баса бзылыстар бар болан кездеде аралады.
в) ебек жне трмыс жадайларын анытаыз. Осы мселелер туралы толы немесе жеткілікті мліметтер алыыз.
г) тым уалаушылы жне басынан ткізген ауруларын анытаыз.Жкті йелді немесе кйеуіні жанясында тым уалаушылы жолымен берілетін психикалы аурулар, анны ауруы, зат алмасу бзылыстары, генетикаа байланысты даму ауытулары жне таы басалары болдыма жопа. Ата-аналарында маскнемдік жне балалы шата ауыран аурулары жне лкейген шата ауыран аурулары, сонымен атар инфекциялы емес, инфекциялы, соны ішінде гинекологиялы аурулармен ауырдыма жопа.
д) етеккірлік функцияны сипатына кіл блііз.Алашы етеккірі (менархе) ай жаста келді, ретті етеккір ашан траталды, етеккірді сипаты мен трі, етеккірді сипаты жынысты атынастан, босананнан, тсіктен кейін згердіме жопа, соы еттеккірі ашан болды жне т.б.
е) секреторлы функцияны сипатына кіл блііз.Жыныс жолдарынан блінділер жопа. Патологиялы блінділер (кп, іріді, жалыты немесе ірі аралас сулы жне т.б.) абыну рдісін крсетеді.
ё) жынысты функцияны сипатын анытаыз.ай жаста жынысты атынаса тсті, нешінші некесі, жынысты атынас кезінде анды блінділер жне ауырсыну болама жопа.
ж) кйеуіні денсаулыы туралы млімет алыыз.Ара, темекі жне есірткелік заттарды олданама жопа, тымуалаушылы аурулары жне баса аурулары барма жопа жне т.б.
з) бала туу функциясыны сипатына кіл блііз. азіргі жктілігі нешінші, ткен жктіліктерді аымы (токсикоздар, гестоздар, жрек-тамыр жйесіні, бйректі, бауырды жне баса мшелерді аурулары), ткен босануды сипаты (з мезгілінде немесе мезгілінен брын, оларды аымы), ертеде босананнан кейінгі аурулары болдыма жне т.б.
и) жыныс атынасынан бастап алашы жктілігіне дейінгі мерзімді анытаыз.Жктілікті 2-3 жылдай жне оданда кп болмауы жне ры байлауа арсы заттарды олдану инфантилизмді длелдейді, ал инфантилизм кезінде босануды аымы босану кштеріні лсіздігімен асынады жне т.б.
4. Барлы алынан мліметтерді жкті йелді картасына немесе босану тарихына енгізііз.
Ескерту. Жкті жне босанатын йелдерден срау белгілі бір жоспармен жргізіледі.
Жкті жне босанатын йелдерді арау дістемесі.
Масаты - жкті жне босанатын йелдерді арау кезінде студентті тжірибелік ептілігін баалау.
Крсетулері -йелдер консультациясына жне акушерлік стационара жкті жне босанатын йелдерді алашы аралуы.
арсы крсетулері- жо.
Ммкін болатын асынулары- жо.
Ресурстары-акушерлік фантом, татай тсек (кушетка), жеке жаялы,волонтер-йел
(егерде бл ммкін болса), бір рет киетін стерилді резеке олаптар, сабын,орамал.
Іс-рекет алгоритмі:
1. зіізді таныстырыыз,арауды маызын жне оны жргізу кезараларын йелге тсіндірііз жне оны ризашылыын алыыз.
2. олдарыызды гигеналы дегейде жуыыз
3. олдарыыза бір рет киетін стерилді резеке олаптарды киііз.
4. Жкті жне босанатын йелдерді бойына мн берііз. йелді бойын лшеіз. Бойы аласа кезінде (150 см жне оданда тмен) инфантилизм белгілері (жамбасты тарылуы, жатырды дамымааны жне т.б.) байалады , ал бойы зын йелдерде-жамбасы ке, еркек тстес болып келеді.
5. Дене бітіміне зейін ойыыз. Омырта баанасыны жне аятарыны згерістері (деформациясы), буындарды анкилоздары жне сйек жйесіндегі баса згерістер жамбасты тріні жне оны тарылуыны (мешелді, полиомиелитті, туберкулезді салдарынан) згерістерін крсетуі ммкін. Инфантилизмні белгілері (ст бездеріні дамымауы, сарпай аймаындаы жндерді дрыс спеуі), жынысты саралануды (ке иы, тар жамбас, жнні суі еркектріздес) жеткіліксіздігі жне т.б.
6. Семіздігіне зейін ойыыз. Аны арытау немесе семіздік жиі алмасу бзылыстарыны, эндокриндік жне баса ауруларды белгісі болып есептеледі.
7. Тері жабындысыны жадайына зейін ойыыз. Бетті, а сызыты, емізікті жне емізік айналасыны, жктілікті жолатары жктілікті барлыын длелдейді. Теріні жне крінетін шырышты абытарды бозылттыы, еріндерді кгергені, теріні жне а абыты (кз алманы абыы) сараюы, ісінулер кейбір маызды ауруларды белгілері болып табылады.
8. Ст бездерін арауды жргізііз.Жктілік кезінде ст бездерінде ст шыаруа оларды дайындайтын згерістер жреді. Жктілікті соында емізікті басып крген кезде, одан уыз шыа бастайды. Ст бездеріні анмен амтамасыз етілуі кшейе тседі, емізіктер лаяды, емізік маымен бірге пигментацияа шырайды, ст бездеріні массасы 150-250г-нан (жктілікке дейін) 400-500г-а (жктілікті соында) дейін седі. араан кезде ст бездеріні дамымааны білінеді, бл инфантилизм белгісі болып табылады.
9. Ішті тріне жне млшеріне зейін ойыыз. алыпты жктілік кезінде жне нрестені дрыс орналасуы кезіндеіш овоид (жмырта трізді) трінде болады; кпсулы кезінде ол шар трізді; нрестені орналасуы клдене кезінде іш клдене овал трінде болады. Ішті трі тар жамбас кезінде згеруі ммкін.
10. Бел-сегізкз ромбысын (Михаэлис ромбысы) араыз, оны трі баса мліметтерді жиынтыымен бірге жамбас рылысы туралы білуге болады.
11. Бір рет киетін резеке олаптарды шешііз жне оларды салыыз.
12. олдарыызды сабынмен жуыыз жне орамалмен ратыыз.
13. Барлы алынан мліметтерді жкті йелді картасына немесе босану тарихына енгізііз.
Ескерту. олдар жылы болуы керек, арайтын жерде бтен адамдар болмауы ажет.