Геоапараттану жне геоапартты жйе туралы тсінік.
АЗАСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖНЕ ЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Ш. ЕСЕНОВ атындаы КАСПИЙ МЕМЛЕКЕТТІК
ТЕХНОЛОГИЯЛАР ЖНЕ ИНЖИНИРИНГ УНИВЕРСИТЕТІ
«Клік жне рылыс» факультеті
«Информатика жне есептеуіш техника» кафедрасы
5В090700 – «Кадастр», 5В090300- «Жерге орналастыру»
мамандытарыны
«Карталарды безендірудегі компьютерлік графика»»
Пні бойынша
ТЖІРИБЕЛІК САБАТАР ТКІЗУГЕ
АРНАЛАН ДІСТЕМЕЛІК НСАУЛЫ
АКТАУ 2014
ДРІС - 1
Дрісті таырыбы: ГЕОАПАРАТТАНУ ТУРАЛЫ ТСІНІК ЖНЕ БАСА ПНДЕРМЕН, ТЕХНОЛОГИЯЛАРЫ МЕН НДІРІСПЕН БАЙЛАНЫСЫ. ArGISБАДАРЛАМАСЫ ТСІНІГІ
Дрісті масаты:географиялы апаратты жйелер жне геоапараттану тсініктерімен таныстыру. ArGIS –бадарламасына кіріспе.
Тйінді сздер:геоапараттану, геоапарат, топология, абат, т.б.
Дрісте аралатын сратар:
1. Геоапараттану жне геоапартты жйе туралы тсінік
2. Геоапараттыжйелердіерекшеліктері
3. Пнні пн аралы байланысы
олданылатын дебиеттер:
1. Рысбеков .Б., Солтабаева С.Т. Геоапаратты жйе негіздері. Алматы, 2009 ж.
2. Что такое ArсGIS 9. М.: Data+, 2004 г.
3. Редактирование данных в ArcGIS. Лекции и упражнении. М Data+, 2009 г.
4. Варламов А,А., Гальченко С.А. Географические и земельные информационные системы .Том 6, М.: «Колос», 2005.
5. Цветков В.Я. Геоинформационные системы и технологии. М.:Финансы и статистика, 1998.
Геоапараттану жне геоапартты жйе туралы тсінік.
азіргі уаытта апараттар (оамдыызмет салаларына есептеуіш техниканы енгізілуі)олданылмайтын адам ызметініандай да бір саласын атау иын. Апаратты технология кез - келгенылымныажырамас блігі болып келеді, оны трлендіре отырып шексіз жетілдіруге мтылуда. Жер жніндегі ылымда апаратты технологияны арасында геоапараттану жне географиялы апараттыжйелерсияты ымдар пайда болды.
Геоапараттану– бл географиялы апаратты жйелерді ылыми длелдеу, жобалау, ру, пайдалану жне олдану туралы ылым, технология жне ндірістік рекет. Географиялыапараттыжйелер 1960 жылдардыбасында рылды. азір нерксіптік трде дамыан елдерде мыдаан географиялы апараттыжйелер бар: олар геодезия жне картографияда, кадастрда, ресурстарды басаруда, табиат пен экологияны орауда, экономикада, тіпті саясатта олданылады.
Географиялы апаратты жйелер— бл кеістіктік - йлестіруші мліметтерді жинауды, сатауды, деуді, кіруді, бейнелеуді жне таратуды амтамасыз ететін апаратты жйе.
Географиялыапаратты жйелерді мні- апараттарды жинауа, мліметтер орын руа, оларды компьютерлік жйелерге енгізуге, сатауа, деуге, трлендіруге жне пайдаланушы сранысы бойынша кбінесе картографиялы пішінде беруге, сонымен атар кесте, графиктер, мтіндер (текст) трінде шыаруа ммкіндік береді. Геоапараттыжйелердегі мліметтер здеріні географиялыжадайыны негізінде біріктірілген таырыптыабаттарды жинаы трінде саталады.
2. Геоапаратты жйелерді ерекшеліктері
Пайдаланушыа олайлы кеістіктік мліметтеріні бейнеленуі — кеістіктік мліметтерді, сонымен атар абылдауа аса олайлы шлшемді лшеудегі мліметтерді картографиялау (картаа тсіру); ол сраныстардырылымын жне оларды кезекті талдамасын жеілдетеді.
2. Мліметтерді мекеме ішінде интеграциялау — геоапараттыжйелер компанияны р трлі блімдерінде немесе тіпті бір айматаы мекемені р трлі ызмет салаларында жинаталан мліметтерді тбіріктіреді. Жинаталан мліметтермен оларды бірыай апараттымассивке интеграциясын жымды трде пайдалануды едуір бсекелестік артышылыы бар жне ол геоапаратты жйелерді пайдалану тиімділігін жоарылатады.
3. Длелді шешімдерді абылдау — кеістіктік мліметтермен байланысты кез келген былыс туралы есеп беруді талдау жне ру рдісін автоматтандыру шешімді абылдау тртібін жеделдетуге жне тиімділігін жоарылатуа ммкіндік береді.
4. Картаны рудыолайлы ралы — геоапараттыжйелер арыштысжне аэрофототсірімдер мліметтеріні маынасын тсіндіру рдісін тиімді етеді жне белгілі бір жердірылып ойан жоспарларын, сызба нсаларын, сызбаларын пайдаланады. Географиялы апараттыжйелер картамен жмыс істеу процесін автоматтандыра отырып, уаыт ресурстарын немдейді жне жердіш лшемді моделін рады.
Геоапаратты жйелер бірнеше ылымдарды тоысуынан, детте санды картографиялау мен автоматты басару жйелерінен, жоспарлау мен болжау салалары бойынша ылыми зерттеулерден рылады. Географиялы апаратты жйелер жалпы географиялы карталарда, экологиялы, кадастрлы жне географиялы апаратты жйелерді таайындалуына байланысты кптеген баса мліметтерден ралан апараттарды біріктіреді.