Жедел ан тамыр жетіспеушілігі.

ан айналым жетіспеушілігі кезінде ішкі мшелер мен лпаларды ажетті

коректік заттармен амтамасыз ету жне метоболизмні заттарын сырта

шыару функциясы тмендеуі. ан айналым жетіспеушілігі миокардты

жиырылуы кшіні тмендеуі мен тамырды блшы ет абатыны то-

нусыны тмендеуіне байланысты болады.

Жрек жне тамыр компоненттері р ауруда р трлі трде бзылады.

Кей науаста тамыр компоненті басым болады. Кейде жрек тамыр жетіспеушілігі атар кездесуі ммкін .

Тамыр жетіспеушілігі жедел жне созылмалы болады.

Созылмалы тамыр жетіспеушілігі гипотониямен байалады.

Жедел тамыр жетіспеушілігін клиникада алатын орны зор .

Жедел тамыр жетіспеушілігі :

1.Естен тану.

2. Коллапс.

3. Шок

Оны себептері:

Депоа немесе баса тамыр саласына анны ауысуы салдарынан айналымдаы ан млшеріні азаюы

Сйыты немесе анны азаюы .

анны сйы блігіні лпалара туі.

Осы себептерді серінен жедел тамыр жетіспеушілігі дамиды. Ол кп ауруларда кездеседі. Мысалы:

инфекциялы ауруларда , кшті ан кетуде,заымдануларда, анафилактикалы шокта, таматармен улануда, те кшті ауруларда, орыанда .

Естен тану - бл миды ан айналымыны бірден азаюынан дамитын тамыр жетіспеушілігіні бір формасы. Бл кезде ан бірден рса артерияларына ауысып кетеді.

Себептеріне арай трлері:

1. Вазоматорлы трі- ткір тамыр жетіспеушілігі трінде теді.

2. Вагусты трі- жрек ритміні сиреуімен кейде жрек жмысыны тотауымен теді.

3. Гомеостазды трі-гомеостаз бзылысымен байланысты трі.

4. Жректік трі- жрек жмысыны бзылысымен байланысты трі.

Естен тануды вазоматорлы жне вагусты трі тамырларды жйкелік басарылуыны бзылуы салдарынан дамиды. Естен тану лсіз жйелі адамдар орыанда, адам з алпын бірден згерткенде (жатан жерінен бірден ктерілсе ), за уаыт аята тік транда,атты кшенгенде,кеуде ішілік ысым жоарылаанда (м:жтелгенде,несеп блгенде,физикалы жктеме кезінде,жктілікті соы уаыттарында) стрестерде,инъекция жасаанда,ан кргенде,ауру сезгенде дамиды.М:бйрек,бауыр шаншуы.

Жректік естен тану-жректі систолалы жне минутты клеміні тмендеуінен дамиды жне бл трі толы атриовентрикулярлы блокадаларда, экстрасистолияларда, арыншалы пароксизмдік тахикардия стамасында,миокард инфарктында, ола стенозында байалады.

Естен тануды дамуына келетін факторлар:

1.Астениялы констиуция.

2.йыны дрыс болмауы.

3.Психоэмоционалды кйзелістер.Ждететін аурулар,инфекциялар.

4.ан азды.

5.нарлы таматанбау.

6.Цереброваскулярлы бзылыстар-йы артерияларыны стенозы,са артерияларды спазмы.

7.Эпилепсия,истерия.

8.Гипогликемия.

Бл кезде науаста тмендегі белгілер байалады: кенеттен болатын жалпы лсіздік,бас айналуы,латаы ызы шу, кз алдыны араюы, ая-олдарыны мздап жне жаны кетіп аландай сезінуі,жрек айну, терісі бозарады, суы тер басып науас уаытша есінен танады.

араанда:

1.Терісіні тсі бозылт.

2.Терісін мздай тер басан.

3.Ая-олдары мздай.

4.Пульс лсіз,сирек-брадикардия.

5.ан ысымы тмен.

6.Тыныс алуы стіртін,брадипноэ

7.Кз арашыы тарылан.

8.Тері сезімталдыы тмендеген.

9.Конъюнктивальды рефлекс жо.

Жедел кмек:

-Дрігерді шаыру.

-Ыайлы етіп жатызу, ая жаын бас дегейінен сл жоары етіп орналастыру керек. Ол миа ан ауын кшейтеді.

-Тар киімнен босату керек.

-Таза ауамен амтамасыз ету.

-Вазомоторлы орталыты тітіркендіру шін аммиак ерітіндісіне малынан мата шаригін иіскету керек,сонымен самайларын срту.

-Есіне келгенде шай,кофе ішкізу.

-Кмектеспесе тері астына 10% кофеиннен 1-2 мл ,1% мезатоннан 1 мл немесе 25 % кордиаминнен 1 мл егу керек.

Коллапс-тамыр тонусыны регуляциясы бзыландытан дамитын тамыр жетіспеушілігі.

Коллапс ауыр инфекциялы ауруларда,кшті ан кетулерде, су, іш тулерде жне басада кп млшерлі сйытыты азаюымен атар жретін жадайларда кездеседі.

Коллапс кезінде те лсіздік байалады, біра естен танбауы да ммкін. Клиникалы белгілері те сас келеді. Терілері боз, суы тер, пульсі жиі лсіз. ан ысымы тмен, демі стіртін, жиі. Ая- олы суы.

Коллапс трт дрежелі болады:

I дрежелі- А 90 мм. С. б.б.

ІІ дрежелі А 90 – 70 мм.с.б.б.

ІІІ дрежелі А 50 – ге дейін

ІV дрежелі А 50 мм.с.б.б.

 

Емі :

І Алашы дрігерге дейінгі кмек.

1 Е бірінші коллапсты тудыран себептерін жою.

Ауыз уысын шырыштан ,сы массаларынан резеке балон немесе дкелік салфеткамен тазарту.

йы артерияларындаы пульсті, тыныс алуын тексеру,егер олар аныталмаса жасанды дем алу жне жрекке жабы массаж жасау жргізіледі.

Егер коллапс ан кетуде дамыса онда іс шаралар ан кетуді тотатуа баытталады, тыныс алуы жне ан тамырды соуы байалса пациентті бйіріне жатызу керек басына мзды мйы ою , таза ауа енуін амтамасыз ету.

 

ІІ этап

1 Плазма орнына олданылатын ерітінділер –полиглюкин 200-500 мл,реополиглюкин 400-800 мл кктамыра тамшылатып.

2 Кортикостероидтарды енгізу-преднизолон 90- 120мг.Гидрокортизон 125-250 мг кктамыра.

3 Инфузиялы терапия 0,9%-200 мл натрий хлор ерітіндісін 10 минут бойы кктамыра енгізу.ан ысымы алыпты дегейіне жеткенде осы млшерде айта енгізу.

сер етпеген жагдайда:

-дофамин 4% -5 мл(200 мг)

-400 мл реополиглюкин немесе 5%глюкоза ерітіндісін кктамыра минутына 80-100 тамшы жылдамдыпен тамшылатып систолалы ан ысымы ктерілгенше (90-100 мм.с.б) енгізу.

-норадреналин 0,2%-2 мл (2мг) 5%-400 мл глюкоза немесе изотоникалы ерітіндімен кктамыра тамшылатып енгізу, алашыда минутына 10-15 тамшы жылдамдыпен,кейін біртіндеп минутына 20-60 тамшыа дейін кбейтіледі.Систолалы ан ысымыны дегейі 100-115 мм.с.б. стау керек.

 

 

Шок .

Шок дегеніміз азалара мірге ауіпті анаымыны тмендеуінен, гипоксия жне метаболизмдік бзылыстар нтижесінде жасушалар ызметіні бзылуымен айындалатын патологиялы жадай.Шок – тамыр жетіспеушілігіні ауыр формасы.

Себептеріне байланысты шок трлері :

1 Гиповолемиялы шок: себептері-ішкі жне сырты ан

кетулер, плазма жоалту ( кйіктер, дегидратация, су, диарея, ішекті тйілуі, панкреатит, ант диабеті.

2.Кардиогендік шок : себептері миокард инфаркты, жрек ыраыны бзылысы, кпе артериясыны эмболиясы .

3.Септикалы шок : себептері – бактериялар , вирустар.

саыраулатар т,б оздырыштар дамытатын инфекциялы процесстерде, эндотоксиндерді блінуі.

4.Нейрогендік шок : себептері бас ми жарааты, параплегия, вазовагальды естен тану.

5. Анафилактикалы шок-дрілік препараттара немесе бгде белоктара организмні те жоары сезімталдыы.

6.Гемотрансфузиялы шок-топ жне резус факторы бойынша сйкес емес анды ю.

7. Кю шогы-денені кп клемді кюі.

8.Жараатты шок-жараат, жаралар.

Клиникалы белгілері:

Шок симптомдары р трлі ауруа байланысты болады. Науас бозарады, ан ысымы тмендейді, систолалы пульс 80 – нен тмен, пульстік ысым 20 мм.с.б. Науас терісі мрмр тске ауысуы ммкін. Ая- олдары суып, кейде акроцианоз дамиды. Кз арашытары кеейген, суы тер аптайды. Тілі ра, пульсі жиі, лсіз. Науас есі згеріп, селос болады. Кейде олигурия, тіпті анурия дамуы ммкін.

Алашы дрігерге дейінгі кмек.

1. Науасты ая жаын ктерікі етіп бйіріне жатызу.

2. Мрын маскасы арылы оттегі беру.

3. мірге маызды азалар ызметін баылау.

4. ажет жадайда интубация , жасанды кпе вентиляциясы ЖР . Жрек кпелік реанимация.

Науасты тоуыны алдын алу .

ан ысымын, пульсті траты баылау.

ажет жагдайда ан кетуді тотату.

Бдан кейінгі іс шаралар шок тріне байланысты.