Йрек орадаы микроклимат жйесін автоматтандыру

4.1 Жылыту жйесін есептеу

 

Жылумен амтамсыз ету кзі ретінде йрек орасы алаында орналасан – орталы пеш ажетті жылыту мен желдетуге жылу тасыыш шін 70-150⁰С-а дейін ыздырылан ысты су пайдаланылады.

йректер блмесі жылытуды ажет етпейді, себебі йректі з жылуы жеткілікті.

Суы мерзімдерде технологиялы зіліс кездерінде жылу П1L=13900м³/са айта айналыммен жылынады. Ол шін П1 жйесіні тімділігін жалюздер кмегі арылы реттеу ажет, соратын желдеткішті шіру ажет, герметикалы аландарын жабу ажет, суы блігінде орналасан. Клдене камерасынан жылуды жоалуы ралдар мен трубалардан жылу блінуімен байланысты.

Кмекші блмелерді жылу жйесі клдене аысты бір трубалы реттелетін магистралдар плинтусты тарамдалан. ызуды приборы ретінде М140 радиаторлы жне 2-щі блмедегі таыр трубалар тізбегі олданылан.

ыздыру приборларыны жылу беруі ш жрісті бекіткіштермен реттеледі. рылыса кіре берістегі жылу тізбегіні трубасындаы ажетті ысым 12-ден тмен болмау керек.

осалы блмелерде арты ысымды тмендету шін d-3мм шайбалар орнату арастырылан. Сызбада крсетілгендегі жылу жйесі мен жылумен амтамасыз ететін жылыту - желдеткіш рылыларыны трубаларын 0,002-ге клбеу жан –жаа жргізу керек. Жйеден ауаны трубаны жоары тетін жерлеріне клдене ауа жинаыштар ауаа арналан кранмен іске асады. Бір турбалы жылу жйесінде жылу тез бару шін брылыс арастырылан . Жылу тізбегіні басару кезені, еденге жаын трубалар минералбаталы жартылай цилиндрлі S=40мм² осымша йнекті металмен оралан.

йрек сіру блмелерінде йректерді зі жылуды едуір кп кзі болып табылады. Біра, кей жадайларда жылыту жоалту айта айтарылмайды. Негізгі ндіріс блмелерінде кбіне ауамен аымды желдету осымша олданылады. Жас балапандарды стайтын блімдерде жергілікті жылыту жйесіне ыздыру ондырылары осылып олданылады. Жас йректерді жылыту шін жергілікті ыздыру олданылады (еденді жылыту, брудерлер жне т.б.)

Жылыту жйелеріні жне блмелерді желдетуді уатын анытайтын тедеуді былай жазуа болады:

 

(4.1)

 

мндаы, – жылу аымдары.

Олар блмені сырты оршауы арылы жне суды булануы, келген ауаны ыздыруа, сзілген ауаны ыздыруа кеткен уаыт.

– йректерден блінген жылу

 

Кеткен ауаны ыздыруа кеткен жылы ауа аымы.

 

(4.2)

 

мндаы, Qp– блмені ауа ауысымы, м³/са;

Р – ауаны белгілі бір t⁰ тыыздыы, блме ішінде, кг/м³;

Ауа температурасы ыс кезінде -10⁰С-ден жоары климатты ауматара,баса ауматара есептелген жылыту температурасы;

С– изобаролы ауаны жылу абылдау клемі,

1кДж/(кг·⁰С). те.

 

 

йрек кіні суларыны булануына жне басада ылалдарды булануына кететін жылу аымы былай есептеледі.

 

(4.3)

 

 

Сзілген ауаны ыздыруа кеткен жылу баса блмені абыраларынан жне баса да жерлерінен кеткен жылуды 30% райды.

Сырттан келген желдерді алатын жылуыны аымы.

 

(4.5)

 

мндаы, m_k – белгілі бір жемні салмаы, кб/са;

c_k –Жемні меншікті жылу абылдаыштыы, кДж/(кг·⁰c), c_к=2,1 2,5

t_k – блмеге келген жемні температурасы шашылмайтын

жемдерге шашылатын жемдерге

жылуды алу жылдамдыы шашылмайтын жемдерге алашы саатта , шашылатын жемдерге , келесі екінші саатта бл коэффициент 0,3 жне 0,25-ке те

 

 

йректен блінген жылу аымы:

 

(4.6)

 

мндаы, n – йректер саны;

m – йректі салмаы, кг

q – 1кг таза салматан блінетін жылу клемі, Вт;

k_t – йректен блінетін жылуды сырты ауа райыны згеруіне байланысты згеруі

 

 

Орташа биіктігі 3м орналасан шамдарды 1м² жылыту клемі (Вт/м²) газды жне ыздыру шамдара мынадай орташа крсеткіштер крсетеді -2,9 (0,7) Электр шамдарыны блетін жылуын тек ана терезесі жо, йрек блмелерінде есептеу керек, себебі оларды шам за уыт олданылады.

Баса жылыту ралдарынан келген жылу сол рылыларды техникалы мінездемесіне сай есептеледі.

Тере орнатылан тсенішті блетін жылуын есептеу те иын, себебі тсенішті саласына жне тріне байланысты. Шамамен тсеніштен келген жылумен шамалас деп есептеуге болады. Сондытан бндай тсеніш бар йрек блмелерінде еденнен кеткен жылу клемі есептелмейді.

4.2 Желдету жйесін есептеу

 

Негізгі пайдасыз блінділер газ, ылал, жылу болып есептеледі. Блмені желдету ауаны аымы (орналасан) арылы істейді “жоарыдан – тмен” деген слбамен орындалады.

Желдету “Климат –3-7-8” рал-жабдытармен іске асады, келген ауаны ыздырып жеткізу, ластанан ауаны атмосфераа шыару автоматты трде жзеге асады.

Ауаны ылалдау жйесі осылмайды, себебі ішкі ауаны ылалдыы сырттан келген ауаны ылалды ылалдамай іске аспайды.

Жыл мезгіліні суы кезедерінде П1, П2 аымды жйелерімен ауаны келуі жзеге асады.

йрек блмелеріне ау перфорилденген ауа жолдары арылы келеді, ол ауа жолдары полиэтиленнен жасалан.

Жаз мезгілінде ауа тбеге орнатылан ауа шахталары арылы келеді.

йректер тран блмелерден ауаны сорып алу ВО-71МУЗ бентияторлары арылы іске асады.

осалы блмелерді ауа айналымы кейде желдетіп алу арылы жмыс істейді.

Ауа алмасуды есептеу.

Келген ауаны клемін кміртегіні еру концентрациясы мен парды ммкіндігінше жеткілікті клемін салыстыра отырып есептейді. Осындай ауа айналымы кезінде баса да керексіз газдар да кетеді,(аммиак, шан, кмірышылы), біра олар блмеде азыра болады. Ауаны бір сааттаы айналымы , йрек блмелерінде кміртегіні концентрациясын азайту ажет:

(4.7)

 

мндаы С – бір йректі бтен СО₂- клемі п/са;

N – блмедегі йректер саны; С₁ – ммкін СО₂ концентрациясы, 1/м³

С₂ – СО₂- ауылды жердегі ауадаы концентрациясы, (С=0,3..0,4л/м³)

 

 

йрек блмесіндегі ылалды блінуі;

 

(4.8)

 

мндаы, W_йрек – –йректен блінетін су буыны массасы;

W_кн – 0,1Р_к/24 – кнен буланан ылал массасы;

W_бул = 0,1 W_йрек – блмені ылалды жерлерінен блінген лал массасы (еден, суарыш, тсеніш)

n – йрек саны, г/са

к_t – температураа байланысты йректерден блінген буды лшейтін коэффициент;

Р_кн – йректі бір кнде шыаратын кні клемі (ол жастаы йректі Р_кн=240г. те)

Z –кні кебуін есептейтін коэффициент (йректерге Z=0,7)

 

 

 

 

 

Керекті ауа айналымы Q (м³/c) йрек фермасында Q_СО2 клемімен байланысты абылданады.

йрек блмелерінде суы кезеде К=10...12

Ауа шахталарыны иылысу ауданы (м²)

 

(4.9)

 

мндаы, U_вш – ауаны озалу жылдамдыы

 

 

Ауа жылдамдыы

 

мндаы, h – тарту шахтасыны биіктігі (м), жеткілікті желдету болу

шін h биіктігі 3м болуы тиіс;

t_B – блме ішіндегі температура, ^оС

t_н.в – сырты ауаны температурасы ^оС

Механикалы желдету центробежді вентиляторлар кйімен жзеге асады.

 

(4.10)

 

 

Вентиляторлар санын бір вентиляторды ауа беретін уатын 8000 м³/с деп есептеп алады.

Вентиляторлар кші желдету жолдарындаы кедергілерге байланысты.

 

(4.11)

 

мндаы, И_ж – желдету жолдарындаы кшті жоалуы;

h_м.с – кериті ішкі кедергілерден жоалуы.

Желдету жолдарындаы кшті жоалуын былай есептейді.

 

(4.12)

 

мндаы, – ауаны желдету жолдарындаы йкелісі ол 0,02...0,3 те

е жне d – бырды ауа жылдамдыы, м/с;

V – бырдаы ауа жылдамдыы, м/с;

– ауаны температурасына арай тыыздыы, кг/м³

 

 

Жергілікті кедергі

мндаы, – келетін ауа жйесіні р блігіні жергілікті кедергілер

Коэффициенттеріні осындысы;

 

 

Берілген ауа Q₃ жне желдеткіш нмірі Р_а-ны біле отырып номограммалар арылы керекті желдеткішті тадайды.

Желдеткішті айналу жиілігін (айн/мин) келесі формуламен есептеледі.

 

 

мндаы, – желдеткіш нмірі п=4000/4=1000 айн/мин.

Электр озалтышты балын керекті уатын келесі формула анытайды:

 

(4.13)

 

мндаы, – желдеткішті ПК-і,

– желдеткіш дгелегі электр озалтышты балын орналастыранда 1-ге те берілу ПК-і

0,98 – муфталы байланыстар,

0,9 – клиноременді беріліс шін,

0,9 – жазыбелдеулі беріліс шін.

Электр озалтышты аныталан уаты

 

(4.14)

 

мндаы, – уат орыны коэффициенті

Каталог бойынша тадалып алынан рылы электр озалтышыны уаты мен айналу жиілігі желдеткішке электр озалтыштан берілетін шкив диаметріне сйкес тадалады [12,13].

Желдетілетін блмені зыны бойына біркелкі ауа таралуын амтамсыз ететіндей р учаскедегі бырлар диаметрі, ауа шыаратын магистралды бырларды ауданы ескеріле шыарылатын желдету жйесіні есебі:

 

 

 

 

4.3 Микроклимат жйесін автоматтандыру

 

Малшаруашылы жне йрек сіру рылыстарын желдету шін “Климатика–4” рылысы пайдаланылады, блме температурасына байланысты олмен басару, немесе автоматты трде осьті тарту желдеткіштері арылы іске асады. Іске осылу желдеткіштер саны згеруіне байланысты жне сатылы жолмен электр озалтыштарды ш сатылы кенеуі ысышты айсысы істегеніне байланысты желдеткіштен анша ауа берілетіні реттеледі. Желдеткіштер ш топа блінген. шфазалы автотрансформаторда 2 сатылы кернеуге орын арастырылан, ол электр озалтыштарды айналу жиілігін амтамсыз етеді, ол желдеткішті ауа беруіні 30% жне 60% номиналды мніне сйкес. шінші саты 100% ауа беру 380В кернеумен амтамсыз етеді.

Зерттеулер бойынша желдеткіштер ауа беруін автомтты реттеу йрек орасында браберлер сіргенде микроклимат крсеткіштеріне реттеу сапасын жасартады, тулігіне йректер суі 3,5% кабелді, электр энергиясы 15% немделеді, бл сатылы реттеуден грі тиімді.

Малшаруашылы, йрек сіру, баса да ндіріс блімдеріндегі микро- климатты крсеткіштеріні тотаусыз згеруі микроклиматты басару жне адаалаудан здіксіз болуын талап етеді. Желдеткіш рылыларын крсеткіштер, реттегіштер арылы басару тиімді, ыайлы.

1995 жылдан микроклиматты МК-ВА-УЗ байланыссыз тристорлы жйемен басаруды “Климатика–1” байланыссыз рылысымен алмастырылан. Ол ндіріс блмелерінде белгіленген температураны тарату желдеткіштеріні электр озалтыштарыны асинхронды айналу жиілігін еппен згерту арылы стайды. Блмедегі ауа температурасы мен белгіленген ауа температурасына сйкес ысыштардаы кернеуді згерту арылы тиристоры кмегімен, тиристорды фазаа байланысты брышы блме температурасына сйкес ашылуына арай реттеледі.

“Климатика–1” жйесі МК-ВА-УЗ-дан лшеу слбасымен, импулсті- фазалы басарумен жне оранысымен ерекшеленеді. “Климатика–1” –де жаа сенімді слбалар аналогты жне шифрі микрослбаларды пайдалану, фазаларды кері тізбектеуінен орау, керек кернеуіні тмендеуі олданылан “Климатика–1” рылысыны келесі крсеткіштері бар:

Тізбек кернеуі, В	380±7,5%
оректендіруші тізбекті жиілігі
оректендіруші тізбекті жиілігі	50±1,25%
Номиналды ток, А
Шыыстаы кернеуді реттеу диапазоны, В	1:6 кп есе
Басару жйесіні ттанатын уаты, Вт	100 кп есе
ПК, % тмен емес
Блмедегі ауа температурасыны згеруіні шыыстаы кернеуді е аздан е кп мнге 0С згеруін тудырды

Басару панелінде блмеге керекті 0⁰–40⁰С-а дейін температуралар крсетіледі. рылы 0⁰–40⁰С-де млшері ылал –80% 20⁰С жадайында – 92% 25⁰С жадайда боланына арналан [14,15].

“Климатика–1” метал корпустан, кш блогы мен ауыстырыш блогы бар.

Ол электр озалтышты басару панеліне онсыз осу ммкіндігін туызады.

Басару станциясыны кш блогына QF автоматты топты салындатышымен, 6 тиристорлар жне тиристорларды ораныс элементтері баристор RU-p тізбекті ызып кетуінен сатайтын, R-C тізбегі коммутациялы ызып кетуден сатайтын С_н...С_в конденсаторлар рылыны орек тізбегіне осанда кернеуді су жылдамдыын тежейді. (бл элементтер А фазасында)

БУ басару станциясыны блогында екі баспа платасов, екі коректендіретін трансформатор, орау тіні жне басару панелі бар. Басару алалатарында тиристорды брышыны ашылуын фазалы реттейтін жйе ондырылан. Транзисторлы кшейіткіштері жне импульсті трансформаторлар, тиристорлар басару тізбегіні ашылуын, кернеуді ыса мерзімді импульстарымен амтамасыз етеді.

орау тйіні басару блогын фазаларды кері алмасуынан орайды. рылыны осан кезде толы емес фазалы режим жне орек кернеуіні тсуп кетуінен орайды. орау тйініні іске осылуы сбетодиодта орнатылан жары сигналымен абат жреді.

“Климатика–1” – рылысында трт жылу згерткіштерден тратын комплекті ТСМ типті кедергі термометрді параллель жаланан жне блмені зына бойына таратылан.

БУ басару жйесіні жмысы былай жріледі. R₁₀…. R₁₂ температура крсеткіштері арылы блме температурасы басару панелінде блмеге керекті температураны біралыпты стап отырады. Сол уаытта жылу реттегішті крсеткішінде осылан крсеткіштер санына арай кпірлі лшеуіш слбасы пайда болады. лшеуіш кпірді жеке тесіздігі бзыландаы берілген температурадан ауыту болан жадайда пропорционалды згереді, сол кезде кіріске кшейткіш жне импульсті – фазалы басару жйесіне тиристорларды оректі брыша ашылуына алып келеді. Ауа температурасы ктерілгенде ашылу брышы азаяды, желдеткіш электр озалтыштарыны ысыштар -ындаы кернеу седі, желдеткіштерді айналымы седі, блмеден ауа жарыы кбейеді. Айналу жиілігі крсеткіш температураа кеткенге байланысты. Температура азайанда ашылу брышыны суі басару блогыны БУ блогінен кейін болады. Электр озалтыштарыны ысыштарындаы кернеу тмендейді, ауа айналымы алпына келеді.

“Климатика–1” рылысы абыраа орналасады, еденнен 1,5 биіктікте йрек орасы мен мал орасыны арнайы орындарында. Жылу крсеткіштері кедергісі 10 м экранды сым арылы басару блогына жаланады. Кш клеммині мен корпус изоляциясыны кедергісі 5 мОм тмен болмауы керек.