Альбумин, кератин, эластин
Буаз
ысыр
Кйлеу
Ары
Семіз
. Егер саулы ары болса азы млшерін анщаа кбейту керек.
0,2-0,3
0,1-0,025
0,4-0,5
0,01-0,006
0,4-0,6
.Тсаты азы лшемін саулыпен салыстыранда аншаа жоарылатады.
15-20%
25-30%
10-12%
30-35%
11-13%
. Азы нормалары андай азытара есептелінеді.
Сапасы жаы
Сапасы тмен
Сапасы орташа
Сапасы нашар
Сапасы жоары
. Азы рационын жасаанда жемшпті андай млшерін ескеру ажет.
Натылы желінетін
Натылы желінбейтін
Натылы азытану
Жаппай азытануы
Наты крсеткіш
. Буаздыыны бірінші жартысында ойда зат алмасу андай.
Жоары емес
Тмен емес
Орташа емес
ыса емес
зын емес
. Кімні пікірінше ой буаздыында оректік заттардан кбірек жмсалды.
А.Модянов
И.П.Павлов
П.Мечников
М.Иванов
Ч.Дарвин
.ой буаздыыны екінші жартысы
4-5
1-2
3-4
6-7
8-9
.Организмні ызметіне жмсалатын а.. анша есе артылады
30-40%
20-25%
15-20%
35-45%
50-55%
.Азы лшеміне орытылатын протеин анша есе артылады.
40-50
60-70
25-30
55-60
75-80
. Саулы буаздыыны бірінші жартысына арналан рациондардаы азы лшемі
1,24-1,35
0.5-1,21
1,15-1,20
1,30-1,36
1,37-1,38
. Саулы буаздыыны бірінші жартысына арналан рациондарда орытылатын протеин.
9-11
10-8
12-13
7-8
14-15
. Буаздыты бірінші жартысы
Ай
1-2ай
1-3ай
4-3ай
4-6ай
.Буаздыыны бірінші жартысында эмбрионны салмаы.
те аз
Тмен
Жоары
те жоары
те кп
. Тууа жаындаанда ойды салмаы.
Артады
Кемиді
Тмендейді
ысарады
зарады
. Тлді бесінші айлыы анша грама жетеді.
120-150
160-170
165-170
110-115
115-118
. ойды жаппай оздауына жаындаанда срлемні млшерін
Азайтады
Кбейтеді
Жоарылатады
Арттырады
Орташада
. Саулы пен тл азыында ай элемент жетіспегенде сйегі жмсарып, аяы исаяды.
Кальций мен фосфор
Магний мен кльций
Темір мен мырыш
Йод пен хлор
Хлор мен хром
. ой неше см шпті де жей алады
3-5
2-3
1-2
4-5
5-6
. Ірі араа араанда ой азыты алай орытады.
Нашар
Жасы
Орташа
те жасы
Тез
. Салмаы 55-60кг тартатын буаз меринос ойыны азы рационындаы ра зат млшері.
1400-1700
1800-1900
1200-1300
1850-1930
1100-1400
.разат андай азытан ралуы тиі
Жасы желінетін
Нашар желінетін
Орташа желінетін
Тез желінетін
Желінбейтін
. Соы жылдары ой рационын ай микроэлементпен байытуа мн берілуд
Кобальт
Темір
Мырыш
Хлор
Магний
. П.Н.Коршаковты зерттеулері бойынша жнні беріктігі созылыштыы неге байланысты.
Кобальтке
Темірге
Магнийге
Йода
Кальцийге
. ой азыында кобальт жеткілікті болса ішек арын бактериясы нешеесе кбейеді.
1,5-2
1-2
2-3
3-4
1-1,5
. Саа ойлар 1кг тірідей салмаына анша азы лшемін жмсайды.
10-12
12-13
13-14
10-11
9-10
. аракл елтірісін алу шін неше азы лшемі ажет.
. Жылына р ойа шамамен неше азы лшемі ажет.
. Солтстік батыс,солтстік жне солтстік шыыс облыстарында ке тараан ой бау трі.
олда,орада
Жайылымда
Егісте,бата
Далада,ырда
Арнайы жерлерде
. Жайылым ескіріп ураан кезінде алай осымша азытандыру ажет.
Белокты -витаминді
Минералды- тзды
Тзды- хлорлы
Сулы -ра
ра -тзды
. ойды жазда айда баады
Жайлауда
ыстауда
Кздеуде
Егісте
Далада
. Маусым айыны екінші жартысынан бастап ойдыайда жібереді.
Тауа
ыра
Егісте
Далада
орада
. ойды ай айда тау бктерінен м жиегіндегі аймаа жібереді.
ыркйек
азан
араша
Тамыз
Наурыз
. Жемшпті саты орын жасау шін андай азытарды пайдаланан тиімді.
Тйіршіктелген,брикеттелген
Блікпен,бдірлі
Жармаланан,сулы
Суланан, орытылан
орытылан
.Жайылымда баана андай ойлар тзімді.
ылшы жнді
Биязы жнді
оспа жнді
Майлы жнді
ыса жнді
. ошарларды андай жерлерде бау тиімсіз.
лкен отарлар
лкен орада
Кішкене ораларда
лкен жайылымда
Майлы жнді
. ошарлар рационы андай азытардан трады.
Жеіл орытылатын
иын орытылатын
ра заттан
Сулы заттан
Тмен сапалы
. ой шаруашылыындаы е жауапты кезе
Кйек алу
олдан рытандыру
Азытандыру
олдан срыптау
Селекциялау
. озылы ойды тулігіне анша рет суарады
. Жас озыа андай азы беру тиімді.
Уыз
Ст
Шп
Сабан
Жем
. озылардытуаннан кейін неше минут ішінде ауыздандыру ажет.
20-30
40-45
15-20
15-18
35-40
. андай озылара екі аптадан бастап ст беріледі.
Нашар
Жасы
Жоары
Толы
Ары
. уелі озылара неше гр. Жарма ны беріледі.
30-50
50-60
20-30
60-70
15-20
. шінші аптадан бастап озылара не береді.
Тз
Бор
к
Май
н
. Жас тлді німін жоарылата тсу шін не олданан жн.
Биогендік стимулятор
Азыты протеин
орытылатын протеин
Азыты белок
Минералды заттар
. Туаннан кейін неше кннен бастап озыларды енесінен блек алады.
20-22
25-26
23-24
17-18
16-17
. Саулы кніне неше рет ріске шыарады.
. Тотыны андай суаттан суаран жн.
Салын
Жылы
Млдір
Тщы
Лай
. Етті кп ндірудегі елеулі резервтерді бірі.
ой бордаылау
ой азытандыру
ой азытандыру
ой сауу
ой ыру
. ой бордаылауды неше трі белгілі
. Жедел бордаылауда андай озылар алынады.
ыста жне кктемде
Жазда жне кзде
Кзде жне ыста
Кктемде жне жазда
Кзде жне жазда
. азастанда арзан ой етін ндіруді елеулі бір кзі андай
шаруашылыты ркендету.
Етті майлы
Етті жнді
Жнді баалы
Майлы жнді
Жнді етті
. олайлы жадай туса оларды алай бордаылайды.
Срлем,жом
Жем,жмых
Шрот,шелуха
Срлем,жем
Шрот,жем
. озылар мен тотылара андай шптер олайлы.
Асты брша
Шптесін
Далалы
Майлы жнді
Жнді етті
.Бордаыдаы ойа жем тулігіне неше рет беріледі.
. Бордаылау затыы анша кн.
.Бордаылауды нтижесі неге байланысты.
Азытандыруа
Суару
Жемдеу
ыру
нтатау
.Тулігіне осатын салмаы
. Днді азыты алай беру керек.
Жармалап
нтатап
Сулап
Блшектеп
Ірілетіп
. Тамыр жемістілерді алай берген дры
Турап
Жармалап
нтатап
Сулап
Ірілетіп
. ой шаруашылыындаы е жауапты кезе.
ыс
Жаз
Кз
Кктем
Ерте кз
. Таза ауа,кн сулесі мал организміне алай сер етеді.
Жасы
Жаман
Нашар
Тмен
Сапасыз
. Жайылымды дрыс пайдалануды маызы бір шарты.
Мал бау
Мал ыру
Мал сою
Мал азытандыру
Мал суару
. Жазы жерлерді шбіні нды болатын мезгілі.
Кктем
Кз
Жаз
ыс
Ерте жаз
. ой денесінде су млшері не істесе мал ауруа шалдыады.
Азайса
Кбейсе
Толса
Артса
зарса
. р ойа кніне неше литр су керек.
6-10
7-11
2-4
5-6
8-12
. Суара салысымен ойды не істеуге болмайды
Жусатуа
Азытандыруа
Жаюа
Суару
Жатызуа
. ошарларды айда баа беру оларды лсіретіп ры сапасы тмендейді.
Далада
орада
Жаюа
Егісте
Жатызуа
. ыста кйттеуші ошарларды рационы анша кг. пішеннен трады
1.5- 2.0
1.5- 3.0
1.5- 4.0
1- 1.5
1.2- 1.5
. Кйттеуші ошарларды рационы анша кг.жемнен трады
0.6- 0.7
0.5- 0.6
0.7- 0.8
0.3- 0.5
0.8- 0.9
. Буаздыыны бірінші жартысында эмбрионны салмаы андай болады
Аз
Кп
Мол
Бос
Ауыр
. Еділбай тымыны тотылары 4.5-5 айлыында анша кг.тартады
Кг
30 кг
25 кг
45 кг
50 кг
. Еділбай тымыны тотылары 40кг салматы анша айлыта тартады
4.5- 5
5.5- 6
3.5- 4
6- 6.5
2.5- 3
. Ерте кктемде туан озылар неше енесінен айырады
Ай
5 ай
2 ай
3 ай
6 ай
. ой 1 жасына дейін анша азы лшемін жмсайды
10- 12
12- 13
9- 10
8- 9
12- 14
. Асты тымдылар пішенні желінбеген алдыы
. Д витаминдеріні ралуын арттырып,ішкі бездер мен нерв жйесіні ызметін кшейтетін суле
Ультра-клгін
Инфраызыл
Гамма
Кн сулесі
Жел
. ойды баып ктуді неше жйесі бар
. Мал бау жйелеріні айсысы олайлы
олда-лагерьде
олда-жайылымда
Жартылай олда
Жайылымда бау
Жартылай жайылымда
. Егер мала сулы азытар кп берілсе не деп аталады.
Шырынды тип
Сулы тип
Жемді тип
ра тип
нта тип
. Егер ойа жем кп берілсе андай типке жатызамыз
Жемді
Сулы
Шырынды
ра
нта
. осымша азытандыруды стті штастыруа ммкіндік беретін бау жйесі.
Жартылай олда бау
олда бау
Жайылымда бау
Жеммен бау
орада бау
. ысы кезеде детте андай ойды ай трі ола сталады.
ошарлар
озылар
Елтірілер
Сиырлар
орада бау
. Изен,теріскен ,тамыр жусан ай шптер тобына жатады.
Жартылай бталы
Жартылай шптесін
Жартылай жатаан
Жартылай иілген
Бталы
. ыс айларында осымша азы берілмесе ой анша кг дейін салмаын кемітеді.
. азіргі кезде азастанда траты жемшп базасы барма.
Жо
Ия
Бар
Кп
Сирек
. ыста ошарлар рационына тулігіне неше кг сапалы шп осады.
1,5-2,5
1,0-1,5
2,5-3,5
0,5-1,5
3,5-4,5
. Салмаы 100кг шыатын ошар рационында кемінде неше мг каротин болуы керек.
65-75
65-85
65-95
55-65
45-55
. Салмаы 100 кг шыатын ошар рационында кемінде неше кг фосфор болуы керек.
14-15
16-17
18-19
12-13
13-14
. Тымды ошарды арындыпайдалану кезеі
40кн
60кн
20кн
30кн
70кн
. Туаннан кейін алашы 2-3кнде ойа не береді.
Сапалы шп,су
Жем,жмых
Шелуха, жмых,шп
Шп,бидай,жгері
Пішен,жмых,сабан
. оздаан ойды ыста негізгі азыы .
Пішен,срлем,жем
Сабан,шрот,жем
Шелуха,жмых,шп
Шп,бидай,жгері
Пішен,жмых,сабан
. озыл ойды сттілігіжалпы ойа араанда андай болады.
Жоары
Тмен
Аз
Сулы
Майлы
. Отстік ірде ыста оздайтын ойларды айда стайды.
орада
Жайылымда
Егісте
Аулада
Тауда
. Нашар озылара неше аптадан бастап жем беруге болады.
. ойды табии азыы
Кк шп
Жем
Сабан
Пішен
Срлем
.ыста жайылан ой анша шп жейді.
2,5-3,0
0,5-0,9
1-1,5
3,1-4,0
4,2-5,0
. ошар рационында фосфор анша.
14-15
10-12
17-19
20-25
5-6
. ой шаруашылыында е жауапты кезе.
Кйек алу
Ктіп бау
озылар алу
Жн алу
Сатап алу
. Саулы азыында е керекті минералды заттар.
Кальций,фосфор
Майлар,липоидтар
Ауыздар,кмірсулар
Глицерин,спирт
Шп,жоыша
. ой стінде протеин млшері.
Пайыз
4.5 пайыз
2.5 пайыз
6.5 пайыз
7.5 пайыз
. озыны ойа неше кг кебек береді.
Кг
0.7- 0.9 кг
0.1- 0.2 кг
0.2- 0.3 кг
0.8- 0.9 кг
. озыларды неше минут ауыздандыру керек.
Минут
10-15 минут
40-45 минут
12-18 минут
50-60 минут
. озыларды неше саат емізген жн.
2-3 саат
5-6 саат
1.1-1.5 саат
1.3-1.6 саат
7-8 саат
. озыларды ай кезде енесінен блек баады.
20- 22 кн
30- 33 кн
12- 15 кн
16- 17 кн
36- 43 кн
. Саулы кніне неше саат жайылады.
15- 16 саат
12- 14 саат
10- 13 саат
18- 20 саат
24- 36 саат
. Бордаыланбаан ойды шыымы.
38-40
70-76
22-30
30-35
52-65
. Етті майлы ойды тымыны бірі.
Еділбай
Алатау
ара
ошар
Швиц
. Бордаыдаы ойа жем беріледі
Екі рет
Бір рет
Берілмейді
ш рет
Бес рет
. ой тез семіретін айлар
Тамыз азан
атар апан
Желтосан шілде
араша апан
Суір мамыр
. Жазда ойды тулігіне неше рет суару ажет.
2-3
1-2
4-5
0-1
6-8
. ойа кніне берілетін су млшері
Л
3-4л
2-5л
8-12л
9-14л
. німді де табысты сала
ой шаруашылыы
Сиыр шаруашылыы
Ба шаруашылыы
Жылы шаруашылыы
Ешкі шаруашылыы
. ойды азу тістеріні биіктігі
3-5
1-2
6-9
2-3
7-8
. ой мала араанда ай азыты нашар орытады.
ірі аралара
тйелерге
Жылыа
Ешкіге
Есекке
. ойды баып кту жйелері неше
.ойды олда орада бау жйесі ай аймата е тараан.
Солтстік батыс
Отстік шыы
Батыс шыыс
Отстік солтстік
Шыыс батыс
. ошарлар ыста айда сталады
олда орада
Лагерьдеорада
Жартылай лагерьде
Жайылымда
Жартылай олда
. Еділбай ойын анша уаыт стайды
2-3
1-2
5-7
4-6
1,5-1
. Жайып семірткенде саа ай тулігінде салма осады
100-150
80-90
50-60
120-140
190-200
. ойды жайанда уаыт кетірмес шін ай діс олданылады.
Тотата жою дісі
Айдап бау дісі
Тез жаю дісі
Созып бау дісі
Отарлап бау дісі
. ай айда ойа осымша азы берлмейді.
Кктем,жазда
ыста,кктемде
Кзде,ыста
Кз,кктемде
Жаз,ыста
. Кзде тотыа анша грамм жем ажет.
150-200
100-120
130-180
300-350
500-600
. озыларды анша айлыында .
. озылар ашан блек баылады
40-45
20-25
15-30
60-70
80-90
.ой жні нешеге бледі
Екіге
шке
Алтыа
Бірге
Беске
. ой жні блінеді
Біртекті жне ртекті
Талшыты жне ртекті
Жмса жне жылтыр
ыса жне зын
алы таза
. Біртекті жнге айсысы жатады
Биязы
Жішке
зын
ыса
Таза
. Биязы жнні диаметрі
. ртекті жн нешеге блінеді
1,5
. ртекті жн блінеді
ылшы жне я
Ірі жне са
Бірегей
Дара,крделі
исы
. ылшы жнділерге жататын тымдар.
Еділбай
Швиц
ара
улиекл
Тана
. Романов типтері
Ауыр,нзік
Орташа,лкен
аба,ары
демі,крікті
зын,ыса
. Жн талшыыны жіішкелігі немен лшенеді.
Микрометрмен
Килограммен
Литрмен
Градуспен
Граммен
. Биязылау жн не шін пайдаланады.
Ша жасау
Кілем тоу
Киіз басу
Киім тігу
Мата орау
. ойды меринос тымыны жні андай.
ыса
Жаман
Аппа
ара
Топыра
. Меринос тымдарыны жніні зындыы.
3-4
5-7
1-2
2-3
8-9
. Биязы жнді ойды талшыыны зындыы.
5-10
3-4
7-8
1-2
15-20
. Линколь тымы жніні зындыы
35-40
20-26
28-30
50-85
55-75
. Биязы жнді ойларды неше рет ырады
0,5
0,8
. андай ойлардан жн кп алынады.
Биязы жнді
лпілдек
йасан
Тыыз
Аз жнді
. Биязы жнді ойларды ай айда ырады
Кктем
Маусым
Апан
азан
араша
.ойды жн знімділігін анытайды.
Екі
Бір
Жо
Алты
Жеті
. Жн талшыыны мытылыын анытайды.
Динамометр
Килограммен
Граммен
Градуспен
Метрмен
. ой жніні топтары біртекті болып саналады
Биязы жне биязылау
Биязылау жне я
Биязы жне я
Биязылау жне ылшы
я жне ылшы
. ой жніні топтары ртекті болып саналады
я жне ылшы
Биязылау жне я
Биязы жне биязылау
Биязы жне я
Биязылау жне ылшы
. Жн талшытарыны келесі типтері біртекті жнді райды
Тбіт жне аралы талшы
Тбіт жне ылшы
ра талшы жне ылшы
Аралы талшы жне ылшы
Аралы талшы жне лі талшы
. Жн талшытарыны ртекті жнді
Тбіт, ылшы, аралы, ра жне лі талшытар райды
Тбіт, аралы талшы жне ылшытар райды
Аралы талшы, ылшы жне лі талшытар райды
ылшы, ра жне лі талшытар райды
Тбіт, аралы жне лі талшытар райды
. Жн талшытарыны я жнді
Тбіт, аралы талшы, ылшытар райды
Аралы талшы, ылшы, лі талшытар райды
Тбіт, аралы жне ра талшытар райды
Тбіт, ылшы жне лі талшытар райды
ылшы, лі жне ра талшытар райды
. Жн талшытарыны ылшы жнді
Тбіт, ылшы, лі жне ра талшытар райды
Тбіт, аралы талшы жне ылшытар райды
Тбіт жне аралы талшытар райды
Тбіт, лі ылшы, лі жне ра талшытар райды
Тбіт, лі жне ра талшытар райды райды
. Тйе жні :
Тбіт жне ылшытан турады
Аралы талшы жне ылшытан турады
Тбіт жне аралы талшытан турады
ылшы жне лі талшытан турады
зын тбіт, аралы талшы, ылшытан турады
. ртекті ешкі жні:
Тбіт жне ылшытан турады
Аралы талшы жне ылшытан турады
Тбіт , аралы талшы, ылшы , лі жне ра талшытардан турады
Тбіт жне лі талшытан турады
ылшы, лі жне ра талшытан турады
. Біртекті ешкі жні
зын аралы талшы жне жіішке ылшытан турады
Тбіт жне ылшытан турады
Жіішке ылшы , лі жне ра талшытардан турады
Тбіт жне лі талшытан турады
ылшы, лі жне ра талшытан турады
. Талшыты морфологиялы рылысы
Сабаы, тамыры жне буылдыы
абыршаты, ыртысты жне зекті
Сакина трізді абырша жне ыртысты
ыртысты жне зекті
Ветеринарлы препараттар
. Бірінші реттік фолликуладан андай талшы седі жне пайда болу кні
ртекті талшы 50-70 кн
Аралы талшы 110 кн
Тбіт 110 кн
ылшы 150 кн
лі жне ра талшы 150 кн
. Екінші реттік фолликуладан андай талшы седі жне пайда болу кні
Тбіт 75-80 кн
ртекті талшы 70-80
Аралы талшы 110 кн
ылшы 150 кн
лі жне ра талшы 150 кн
.Тбітті гистологиялы рылысы
Саина трізді абыршатан жне ыртысты
абыршаты, ыртысты жне зекті
ыртысты жне зекті
абыршаты жне зекті
Азы ндірісі
. Аралы талшы келесі гистологиялы абаттардан турады
Саина емес абыршатан, ыртысты жне зілмелі зекті
абыршаты
зілмелі зегі бар ыртысты
абыршаты, ыртысты жне шті жетілген зекті
ыртысты жне зілмелі зекті
. ылшыты гистологиялы рылысы
абыршаты, жасы жетілген ыртысты жне зекті абаттардан
абыршаты жне ыртысты абаттардан
ыртысты жне зекті абаттардан
ыртысты абаттан
абыршаты абаттан
. лі талшыты гистологиялы рылысы
абыршаты, ыртысты жне кшті жетілген зекті абаттардан
абыршаты жне ыртысты абаттардан
абыршаты жне нашар дамыан зекті абаттардан
ыртысты жне зекті абаттардан
Жасы жетілген абыршаты жне нашар дамыан
. сімдік текте талшыты гистологиялы рылысыны тбіттікінен айырмашылыы
абыы, протоплазмасы жне ядросы бар боланымен
Талшы рылысыны бар боланымен
Клетка мен рылысыны бар боланымен
Айырмашылыы жо
Днекер тканьдардыы бар боланы ана
. Жн талшыыны андай асиетіне ккіртті сері бар
Беріктігіне
Жіішкелігіне
зындыына
Таза жн шыымына
Гистологиялы рылысына
. Жн талшыыны белогі
Кератин
Альбумин
Глобулин
Протолипидтер
Гемоглобин
.Жн талшыыны химиялы рамы баса тоыма талшытарды химиялы рамыныны ерекшелігі
Ккірт бар болуымен
Кобальт бар болуымен
Калий бар болуымен
Марганец болуымен
Темір бар болуымен
. ышыл мен сілтіні айсысы жн талшыына катты сер етеді
Сілті атты сер етіп ерітіп жібереді
ышыл атты сер етеді
ышыл аз сер етеді
Сілті сер етеді
Екеуі де сер етпейді
. Биязы жн тобы
Биязы жнді ойлардан алынан жн
Биязылау жнді ойлардан алынан жн
я жнді ойлардан алынан жн
ылшы жнді ойлардан алынан жн
Жылы мен ірі араны тлеу жні
. Жн жіішкелігі
Талшыты лденен кесіндісіні ені
Талшыты зілер кезіндегі ені
Талшыты зына бойына диаметрі
Талшыты ісінген кезіндегі ені
Талшыты сілтіде еріген кезіндегі ені
. Брадфордтты жйе бойынша жнні сапасы негізделген:
Иірімділік асиетіне
Жеіл жуылу асиетіне
йысу асиетіне
Суды сііру асиетіне
Дымылтартыш асиетіне
. Жнні зындыы:
Табии жне натылы
Тартылан жне натылы
Табии жне тура
Натылы жне тзетілген
Табии жне кшті тартылан
. алыпты иректік:
Жарты шебер трізді иректік
Кшті ысылан иректік
Биік таралан иректік
Тегіс иректік
Біркелкі емес иректік
. Ішкі штапельді олайлы формалары:
йыш ттік жне цилиндр трізді
Кері конус жне йыш ттік трізді
Цилиндр жне конус трізді
Кері конус жне цилиндр трізді
Биік таралан иректік
.Сырты штапельді олайлы формалары:
Жабы немесе тйыталан
Жартылай ашы
Ине трізді
шкірленген
Ашы
. Биязы жнні жіішкелік сапасы:
60 жне одан жіішке
60,70,56
58,56
58,56,50
60 жне одан ірі
. Биязылау жнні жіішкелік сапасы:
60 жне одан ірі
60 жне одан жіішке
60,58,56
64,60,58
70,80
. Жнні беріктілігіне анытама
Талшыты зу кшіне арсы тру асиеті
Талшыты созан кезде еніні лкейтуі
Жнні созылан кезіндегі асиеті
Талшыты созып біткенен кейінгі енін айта орнына келтіру асиеті
Талшыты созып біткенен кейінгі енін сатау асиеті
. Жн шайырына анытама
Тер жне май бездеріні сйыктыы
Тер бездеріні болуы
Шайырды ара ой жнінде атмосферасынан тзілуі
Жн сулесіні сері арылы аудан шайырды оай жнінде тзілуі
Ауаны жауын-шашыныны серінен шайырды тзілуі
.Меринос биязы жніні жоары классыны зындыы
7,0 см жне одан зын
9,0 см жне одан зын
7,5 см жне одан зын
8,0 см жне одан зын
6,5 см жне одан зын
.Біртекті биязы жабаы жніні негізгі салмаын немесе лемі
65 %
70%
60%
100%
50%
. Жадайына арай ылшы жндер блінеді
алыпты, шп-шаламды, ошаанды
алыпты, ааулы
алыпты, шп-шаламды
Блінбейді
Ааулы, шп-шаламды, ошаанды
. Мех шикізатыны жіктеулі
Кктемгі жне ысы мерзімді
нерксіптік жне трмыс-ажеттілік
ндірістік жне шаруашылы
Жазы жне ысы мерзімді
Кзгі жне кктемгі мерзімді
. Тонды шикізатты мех шикізатынан айырмашылыы
Тонды бйымдарды жн жабындысы сыртына ара болуы жне жн зындыы 2,5 см жоары болуы тиіс
Тонды бйымдарды жн жабындысы сыртына ара болуы жне жн зындыы 1,5 см жоары болуы тиіс
Тбітті зындыы 5 см жоары тонды шикізаттар жн жабындысын ішіне арай пайдаланады
Солтстік быларды терісін ана тонды бйымдара пайдаланады
Тонды шикізатты жн жабындысы біртекті болуы тиіс
. Жн жабындысыны зындыы бойынша ойды мех шикізаты алай блінеді
жндес, жартыла жндес
жартылай жнде
ыса жнді
жнде, ыса жнді
жартылай жнде, ыса жнді
. ойды кандай тондык-мехтык терілері 4 сорта жатады:
3 сорта сйкес келмейтін терілер жне пайдалы клемі 35 % жоары
ІІ сорта сйкес келмейтін терілер
V сорта сйкес келмейтін терілер
Стандарта сйкес келмейтін терілер
Пайдалы клемі 35 % жоары
. Склизок дегеніміз не жне оны калай сорттайды
лі туан жне іш тастаан бзау терісі
мерзімінде туылан бзау терісі
салмаы 10 кг дейінгі бзау терісі
салмаы 10 кг тмен бзау терісі
ысты кні туылан бзау терісі
.Опоек дегеніміз не жне оны сипаттамасы
стпен оректенетін, жн жабындысы жмса, жылтыр, клемі 63-72 дм бзау терісі
сімдікпен оректенетін бзау терісі
жасы 3 айа дейінгі бзау терісі
жасы 6 айа дейінгі бзау терісі
іш тастаан бзау терісі
. Латардан андай мех шикізаты алынады жне оны сипаттамасы
Клемі 45 дм дейінгі ла терісі, оларды лайкалы жне олап быларыа пайдаланатын
алы жне атыл ла терісі
Ла терілерін ндірісте пайдалануа сраныс жо
Ла терісінде ылшы пен ра жн болады
Ла терісі тек экспорттауа пайдаланады
. Биязы жне биязылау ой тымдары озыларынан андай мех шикізаты алынады
Биязы жне биязылау озылардан тыыр тері жне лямка алынады
Биязы жне биязылау озылардан мерлушка алынады
Биязы жне биязылау озылардан трясок алынады
Биязы жне биязылау озылардан тонды шикізат алынады
Биязы жне биязылау озылардан мех шикізаты алынады
.Халык,шаруашылыында_____ ауылшаруашылыы ндірісіні басты саласы болып табылады.
1.мал сіру
2.егін шаруашылыы
3.ой сіру
4.жылы сіру
5.сиыр шаруашылыы
.Ол халыты керекті _____________ німдері ет, ст, жмырта таы басаларымен, ал нерксіпті болса шикізатпен камтамасыз етеді.
1.Таам
2.Шикізат
3.Керек-жарапен
4.рылыс материалымен
5.Жасанды заттармен
.Мал шаруашылыы егін шаруашылыымен тыыз байланысты.
1.1/4
2.2/4
3. ¾
4.4/4
5.5/4
.Егін даылдарыны німдері _____________кп болан сайын, мал німдері де кбейе тседі.
1.Шаруашылыта
2.Табында
3.Республикада
4.Елімізде
5.Клде
.Мал шаруашылыы_____молайтпай адамзатты толыанды тааммен камтамасыз ете алмаймыз.
1.німдерін
2.затгарын
3.шикізаттарын
4.терілерін
5.жндерін
.Жер бетінде __________ млрд-тай халы бар..
1. 6,5
2. 5,5
3. 8,5
4. 9,5
5. 10,5
.Жануартекті ____________ ндіру барлык елдердін басты
міндеті болып табылады.
Белок
2. Мелонин
3. Май
4. Пептид
5. Крахмал
.олдан басару жолын__________ анытауа ммкіндік береді.
1. рдісті
2.Мал шаруашылыы
3.Технологияны
4. Алуды
5.Шыаруды
.азіргі мал _________ німділігін арттыру жолдарымен катар, оны асылдандыру жолын да анытай аламыз.
1.Ткымдары
2.Трлері
3.Бартрлері
4.Шыаратын трлері
5.Жасалынып жаткан турлері
.Мдениетін ктеруде жануарларды_____йрету аса манызды роль атарды.
1. ола
2. Моральдык
3.леуметтік
4. оамды
5.Елімізді
.Адамдар табиаттан ________ нім жинап, пайдаланып келді.
Дайын
2. Бар
3. олдабар
4. Піскен
5. Пісіп келе жатан
.Жануарларды______ гірлер мен оралара айдап тыты.
Жабайы
2. йретілген
3. Уй жануарына айналдырылан
4. сталан
5. Табылан
.А аулатанда олжа бірде болып-болмаса,
Жануарлар_______ етті оры болып шыкты.
1. ола йретілген
2. йретілген
3. й жануарына айналдырылан
4. сталан
5. Табылан
._____ ола йретілген жануарлар олардын а аулауында, соыс кезінде, жер жыртып егінге карауында да сенімді серіктеріне айналды.
1.Кейінірек
2.Сонынан
3.Бара-бара
4.Осылай
5.солай
.______олда бар жануарлардын барлыынын тегі жабайы жануарлар.
1.азіргі
2.Кейінірек
3.Соынан
4.Бара-бара
5.Осылай
.Пайдалы, згермелі, олардын сапасын зерттеуге _____________ трлерін ана тадап алды кнетін
1.кнбейтін
2.болатын
3.болмайтын
4.жасы
5.нашар
.Барлык трлер бірдей ола оай йрене оймайды. _____________ жер бетінде бар 8 мыннан астам сторектілердін тек 60-ы ана ола ретілгенін айтса та жеткілікті.
1.азіргі
2.Кейінірек
3.Сонынан
4.Бара-бара
5.Осылай
.ола йретудін_____сол, ол те ерте заманда жргізілгендігі.
1.иындыы
2.Онайлыы
3.Пайдалылыы
4.Ынайлылыы
5.олайсыздыы
.___________ бдан мы жыл алдын, кайназой эрасында.
1.500-600
2.300-400
3.400-500
4.200-300
5.600-700
.ола йрету кп кейін, бізді эрамыздан _____________ мы жыл алдын басталады.
1.8-10
2. 5-6
3.6-7
4.7-8
5.8-12
.А аулайтын а-стын _____________, ауымдастытар мен тайпалардын біріге бастауы.
Азаюы
2. Кбеюі
3. Бары
4. Жоы
5. Жойылуы
.Ежелгі адамдар мдени орталытарында шамада бір мезгілде жрген. ___
мліметтеріне караанда ондай орталыктар саны алтау.
1.алымдарды
2.Адамдардын
3.Зерттеушілердін
4.Тексерушілердін
5.крушілерді
.Сторекті й жануарларынын бірде-бірі Австралияда ола йретілмеген. Кейбір жануарлар ана ола _________ йретілген.
Америкада
2.Азияда
3.Австралняда
4.Африкада
5.Еуропада
.Ежелгі жануарларды ола йрету айматарынан Орталык Азия саналады. _____________ азбалары ТМД-ны бл аймаында кптеген й жануарлары ола йретілгенін айындап берді.
Анау.
2. Осынау.
3. Брыны.
4. Былтыры.
5. Заманауи.
.Жануарлардын Жер бетіне таралуына адамдардын ________________ Батыса оныс алмастыруы себеп болан.
1.Шыыстан
2.Батыстан
3.Солтстікте
4.Отстіктен
5.Африкадан
.Адамдармен бірге жануарларда алмасты. Мысалы бізді эрамыза дейін_____________ мы жыл брын Азиядан Еуропаа алмасан халытар зімен бірге ола йретілген жануарлар алып келді.
1. 4-5.
2. 2-5.
3. 9-10.
4. 11-23.
5. 7-11
Жол-жнекей Еуропаа кешіп келе жатан халыктар __________, Балканга, Кіші Азияа коныстанып алды.
1.Кавказа
2.Сибирге
3.Орала
4.Альпіге
5.Ойратка
.Бл жерлерде й жануарлары енді жаа оршаан орта жадайына _________ тура келді.
1.Бейімделуге
2.йренуге
3.Жем-шпке
4.Климатка
5.Жер-суа
.Жануарларды ола йретуді ________ этапка бледі: жануарларды кола йрету.
1. Екі
2. ш
3. трт
4. Бес
5. Алты
Осыан байланысты й жануарлары жне _____________ жануарлар деген екі тсінік бар.
1. ола йретілген
2. йретілген
3. жасы
4. жаман
5. бейімделген
.й жануарлары деп адама ет, ст, жн, жмыртка т.б. нім беретін, адамны баылауында еріксіздік жадайында кбейе беретін, тр ішіндегі тым (порода) жне жіктелген жануарлар _________ айтады.
Тобын
2.Басын
3.Дараларды
4.кілдерін
5.Жиынтыын
.Мыдаан жылдар боны адамдар й жануарларынын шаруашыялыкка пайдалы асиетгерін жасартып, дене бітімін, ішкі, жне ___ерекшеліктерін шыарып келді.
Биологиялык
2.Физиологиялы
3.Генетикалы
4.Палеонтологиялык
5.Археологиялык
.ай мал_____оны шыару жолында кптеген рпатарды енбегі сіген.
1.Тымында
2.Тобында
3.Жинынтыында
4.кілдерінде
5.табынын
.С.Н.Боголюбскийді айтуынша жабайы жануарларды й жануарына айналдыруа орасан зор ебекке оса оларды сю керек, _________ пен айсарлы кажет деп атап крсетті.
1.Батылды
2.Ептілік
3.Іскерлік
4.Аылдылы
5.Жанпозды
.й жануары ____________ жабайы жануарлар алдымен ола йретілуге тиіс.
Болудан алдын
2.алдымен
3.кейіннен
4.сонынан
5.біраздан сон
.Жануарлара адам _____й жануарларындаыдай за уакыт, жне кп болан жо.
1.Ебегі
2.Сйіспеншілігі
3.Батылдыы
4.Ептілігі
5.айсарлыы
.й жануарларына айналдыру туралы
кзарастарымыз, й жануарларына айналдыру тех- никасын мегеруімізге байланысты біздін жетістіктеріміз де айтарлытай болары аны.
Ылыми
2.Мдени
3.леуметгік
4.оамды
5.саяси
.Шындыында баска да жануарларды й жануарына айналдыру ммкіндігіміз _____.
Мол
2. Жазытау
3. Ытимал
4. Ммкін
5. Баршаа лайы
.Кптеген ______жануарларды кола йрету жаласып келе жатаны сондытан.
Жабайы
2.олдаы
3.йретілген
4.сталан
5.сталмаан
. Меринос ойларды жабайы архарлармен будандастыру аркылы аза архар мериносы кой тымы шыарылан. ____________ пантасын алатын быларды й жануарларына айналдыру жмыстары жаласуда.
Алтайда
2.Якутияда
3.Бурятияда
4.Ненецтерде
5.Чукчаларда
. ____________, канна антиопасын нильгауды ола йрету жмыстары жргізілуде. эбекстанда ланды кола йрету жмыстары жргізілуде.
1.Лосьті
2.Антилопаны
3.ланды
4.Жыланды
5.Кірпіні
.Арктика Субарктика экологиялык уыстарын толтыру максатында ______________ біруаытта олдан шыарып алан овцебыктарды ола йретіп, реаклиматизация жасау жмыстары жргізілуде.
Ресейде
2.Латвияда \
3.Чувашияда
4.Башкирияда
5.Архангельскіде
.Бос жатан арктика тундрасын солтстік былар ана емес _________ жасы игере алады.
Овцебыктар
2.Былар
3.Арктика кояндары
4.Арктика тлкілері
5.Арктика жапалактары
.Норка мен тлкілерді жабайы трлерде кезікпейтін біркатар жаа _______________ алынан.
1.тр-тстері
2.семіргіштері
3.сімталдары
4.кбейгіштері
5.жарамдылары
.Табындап тіршілік ететін жануарларды ола йретіп, й жануарларына айналдыруды ____________ жретіні аныталан.
1.Жеілдеу
2.Ауырлау
3.Оайлау
4.иындау
5.Жиілеу
.Ежелгі мал шаруашылыы амап бауа негізделген. Жас тлдерді ___________ амап баып, жетілген со ет кылан.
1.жайып бауа
2.сойып бауа
3.байлап бауа
4.амап бауа
5.топтап бауа
.Иттерді жабайы адарды оай таба алуына, йді бтендерден орауда таптырмайтын касиетін байап адамдар алдымен оны ола йретіп, кейіннен уй жануарына .
Айналдырды
2.Жасады
3.Жасай алды
4.Болды
5.Толды
.Алашы й жануарына айналан ит болды (б.э.д.___________мын жыл алдын).
1. 12-15
2. 36-39
3. 41-49
4. 5 - 9
5. 61-72
.Одан рі _____, артынан шошка да ола йретіліп, кейіннен й жануарына айналдырылды.
1. ой мен ешкі
2. Тйе мен жылы
3. аракл мен оян
4. Сиыр мен тйе
5. Есек пен ой
. Жеребок дегеніміз не жне оны сипаттамасы
сімдікпен оректенетін, салмаы 5 кг дейінгі лын терісі
Жасы 6 айа дейінгі лын терісі
Жасы 12 айа дейінгі лын терісі
Салмаы 10 кг дейінгі лын терісі
Салмаы 25 кг дейінгі лын терісі
. Тонды шикізат андай негізгі крсеткіштер бойынша стандартталады
Санды крсеткіштер бойынша - тері салмаы, клемі, тбітіні зындыы
Сапалы крсеткіштері бойынша жніні тсі, иректілігі
Теріні клемі, жн жабындысыны сапасы мен зындыы жне аауларыны сапасы мен орналасуы бойынша
Тек теріні клемі бойынша
Тек теріні салмаы бойынша
.Тонды ой терілері жн жабындысыны зындыы бойынша алай блінеді
Жндес 6,0 см жоары, жартылай жндес 2,5-6,0 см дейін, тыыр
жндес1,5-2,5 см дейін
ылшы жнні зындыы бойынша 6,0 см кем жне 6,0 см жоары
ылшы жне тбіт талшыты саны бойынша
ылшы жне аралы талшыты саны бойынша
Жн талшыына ажетті негізгі басым кпшілігі осы абатта жинаталан
. Тез ерігіш шайыра анытама берііз
Тез ерігіш шайыр-ашыл тстес, біркелкі майлы консистенциялы, ондай жн 550С-та ана жуылады
Тез ерігіш шайыр -механикалы оспалармен быланады (м, ша, азыты алдытары)
Тез ерігіш шайыр-тменгі тмпературада ериді 350 дейін
Тез ерігіш шайыр жоары температурада ериді 650жоары
Тез ерігіш шайыр - суы суда ериді
. А терісі шикізатын жіктеу негіздері
Жн жабындысыны сапасы мен алынан жыл мезгіліне байланысты
Жн жабындысысыны тсі мен алынан жыл мезгіліне байланысты
Жн жабындысысыны тсі мен мір сріп жрген жеріне байланысты
мір сріп жрген жеріне жне алынан жыл мерзіміне байланысты
Жн жабындысыны сапасы мен мір сріп жрген жеріне байланыст
. А терісі шикізатыны ысы трлерін атаыз
Тлкі, арса, ондатра, сазндыз, ара кзен
ара кзен, кк тлкі, а оян, сазндыз, сарышна.
Тлкі, ара кзен, арса, сазндыз, тарбаан
А тлкі, арса, а оян, ара кзен, су егеуйры
Тлкі, арса, а-оян, ондатра, суыр
. А терісі шикізатыны кктемгі трлерін атаыз