ЖОЛ ТСЕМЕСІН ЖОБАЛАУ

Жол тсемесі абатын рылымдау

Жол тсемесі – автоклік озалысы шін жол рылысыны р трлі абатты жол рылыс материалдардан тратын инженерлік рылым.

Жол тсемесін жер тсемесіні ныыздалан жне тегістелген абатыны стіне трызады. Жол тсемесі есептік жылдамдытаы берілген жктемеге траты болу керек, жне климатты факторларды серіне траты болу керек.

Жол тсемесіні беріктігі суараарлар кезіндегі ныыздалан жер тсемесіні беріктігін амтамассыз ету керек. Жол тсемесі тиімді жне траты болу керек.

Жол тсемесі озалыс арындылыы, озалыс рамы, жк ктерімділігі, есептік жылдамдыа атысты тозуа арсы берік, озалыс жылдамдыы жоары боландаы кру араашытыын амтамассыз ететін жол бетіні тегістігін, автомобиль дгелегіні жамылыны бетімен ілігісуін амтамассыз ететін жамылыны кедір бдырлыын амтамассыз ету керек.

Клік ралыны жктемеге арсыласуы мен деформацияны сипаты бойынша жол тсемесі екі топа атыл жне атыл емес деп блінеді.

атыл емес жол тсемесі р трлі асфальт бетон трлері, битум мен цемент, к таспен, кешенді жне баса да ттырыштармен, лсіз байланысан тйіршікті материалдардан (шаыл тас, иыршы тас, м жне т.б.) трызылан абатты тсеме.

атыл жол тсемесіне созуа жне негізге жмыс істейтін негіз бен жамылы жатады, ал оларды беріктігі мен атадыы температура, ылалдылыа, жктемені сер ету уаытына байланысты емес, сонымен атар барлы ызмет ету уаыты аралыында бірттастыын сатайды:

- цемент бетонды монолитті жамылы;

- ксіпорынды жне рылыс материалынан делген материалдарды осандаы негіздегі асфальт бетонды жне цемент бетонды жамылы

- темір бетонды жне армабетонды жамылыдан ралан рама жамылы.

Жол жамылысы бірнеше рылымды абаттан трады. :

Жамлыы– автомобиль дгелегiнi серiн абылдап, оны тменгi жатан абаттара беретiн, сондай-а, атмосфералы (табии-климатты) серлердi де абылдайтын жол тсемесiнi е жоары абаты. Жамылы берiк, тегiс, кедiр-бдыр болуы керек. Ол, сондай-а, жоары о температураларда пластикалы деформациялара, жарылуа траты, ажеттi пайдалану сапасын амтамасыз етуi тиiс. Тозуа тратылы та оан ойылатын ата талаптарды бiрi болып табылады жне ол барынша су ткiзбегенi дрыс. Жамылыны рамына кейде осымша абаттар кiредi. Мысалы, ораныс абаты, тозу абаты.

Негiз– жамылымен бiрге тскен кштi кемiтiп, оны осымша абаттара немесе жер тсемесiнi топыраына беретiн жол тсемесiнi берiк блiгi. Негiз з алдына бiрнеше абаттан труы ммкн. Оны бiрттас (монолит) абаттары иiлудегi созылуа байланыспаан абаттары ыысуа жеткiлiктi шамада арсыласа алу керек. Негiздi жоары абаттарын томенгi абаттарындаылара араанда берiктiгi жоары материалдардан жасайды. Ол материалдар, сондай-а барынша аяза тзiмдi (траты), су ткiзбейтiн болуы керек.

Негiздi осымша абаттары – табии-климатты жне топыраты-гидрологиялы жадайлары олайсыз жол блiктерiндегi негiз бен жер тсемесiнi топыраыны арасында орналастырылатын жол тсемесiнi осымша абаттары.

Негiздi осымша абаттары негiз бен жамылымен бiрге рылымны аяза тзiмдiлiгiн, ратуын амтамасыз етiп, ымбат материалдардан тратын жол тсемесiнi жалпы алыдыын азайтуа ммкiндiк беруге тиiс. Басты атаратын маыздарына арай негiздi осымша абаттары аяздан ораушы, жылу-изоляциялы жне ратушы абаттар деп аталады. осымша абаттара, сондай-а, су жне бу-изоляциялы, капиллярды зетiн, кептелуге арсы абаттар да жатызылады.

Жол тсемесіні дреналы абатын ш жадайда трызады:

Дреналы абаттаы суды оны кеуегіне орналасу жадайындаы кеуекке сіуіі принципіне байланысты;

Толы жер тсемесіні еніндегі суды шыуы;

Дреналы абаттар мен оларды быр трізді дрендеріні кебуі немесе шырлармен

Дреналы абаттар шін фильтрация коэффициенті 3 м/ту жоары ірі кесекті материалдар: м, иыршы тас, кл, шаыл тас пайдаланылады. Суды дреналы абаттан жіберуді асбоцементті жне гончарлы диаметрі 80-100мм быр амтамассыз етеді.

Сурет 3.1 Жол тсемесіні рылымды абаты

1-беттік кедір бдырлы (тозу абаты), 2-жамылыны жоары абаты, 3-жамылыны тменгі абаты, 4-негізді жоары абаты, 5-негізді тменгі абаты,6-негізді осымша абаты, 7-тселнген топыра абаты (жер тсемесіні жмыс істеу абаты)

 

3.2 Жол тсемесіні негізгі типтері.

 

Автоклік ралы мен жктемені арсыласуы бойынша жне клматты факторлара сер етуі бойынша жол тсемесі: атыл жне атыл емес болып екіге блінеді. Жол категориясына жне жамылыны тріне байланысты жол тсемесіні типі 3.1. кестеде крсетілген.

Жол категориясы мен кліктік пайдалану талаптарына байланысты жол тсемесі: крделі, жеілдетілген, тпелі, жне тменгі тип болып блінеді.

Крделі жне жеілдетілген типті жол тсемесін пайдалану кезінде жеткіліксіз беріктікті крсететін жол тсемесіндегі бзылулар мен деформацияларды болдырмау шін жобалайды.

Жеілдетілген типті жол тсемесін крделі типті жол тсемесіне араанда за мерзімді ызмет етуге есептейді. Сондытан да жол тсемесіні бл тріні рылысына за мерзімді ызмет ететін ымбат материалдарды олданады.

тпелі типтегі жол тсемесін клік ралдарынан болатын кейбір деформацияларды ескерумен есептейді.

Крделі жне жеілдетілген типтегі жол тсемесіні негізін талапты беріктікке жне жол рылыс материалдарына байланысты шаыл тастан, клден, тау руднасыны ндірістік алдыынан ттырыштармен делген тас материалдардан трызады.

тпелі жне тменгі типтегі жол тсемесін топырата тсейді, шаыл тасты жамылына есептегенде оны негізі ттырлы жне бекітілген материалдардан, клдер жне баса рылыс материалдардан болады.