Мемлекеттік баалы ааздар

 

Осы секторда, азастан Республикасы аржы министрлігі жне лтты Банкі, сондай-а билікті жергілікті атарушы органдары шыаран, облигациялары айналады. Барлы муниципалды облигациялар мен аржы министрлігіні облигациялары KASE сауда-сатты жйесінде орналастырылады. лтты Банк з ноталарын дербес трде орналастырады.

Соы жылдары кемінде 200 атаудаы мемлекеттік баалы ааздарыKASE айналымында траты болып, оларды жалпы ны 1,7 млрд. АШ долларын райды.

Лестік баалы ааздар

 

Бгінгі тада осы секторда 70-тен астам эмитенттерді аржы ралдары, негізінен азастанды жне шетелдік компанияларды акциялары, саудаланады. Акциялар нарыыны жалпы капитализациясы 30 млрд. АШ райды. Акциялар нарыыны салалы рылымы негізінен ндіруші, энергетикалы жне аржы секторларыны лесінде.

Корпоративтік борышты баалы ааздар

 

KASE ресми тізіміне, азастанды жне шетелдік занамаа сйкес, 70-тен астам азастанды жне шетелдік компаниялар шыаран, 240 атауа жуы корпоративтік облигацилар енгізілген. Сауда-саттыа шыарылан борышты жалпы ны шамамен 300 млн АШ долларын райды. Ресми тізімде банктерді облигациялары басымыра. Баса секторлардаы компанияларды лесі болар-болмас.

Баалы ааздар нарыындаы есеп айырысулар

 

Баалы ааздарды биржалы сауда-саттыы бойынша барлы есеп айырысуларды "Орталы баалы ааздар депозитарийі" (ОД) мміле жасална кні (толы алдын ала тлеммен Т+0 сызбасы бойынша) "мміледен кейін мміле" тртіптемесінде жзеге асырады (ЦД). Бл ретте, DVP принципі олданылып, ал р ммілені жасалу стіне осы ммілені объекті болып табылатын аша мен баалы ааздар, ОД шоттарында болуы тиіс.

ор нарыыны есептесу инфрарылымыны тиімділігін арттыру масатында жне азастан ор биржасына шетелдік инвесторларды тарту шін KASE бірнеше баыттарда жмыс жргізеді. Соларды арасында баалы ааздар нарыында кптарапты нетто-крлирингін жне ммілелерді жартылай амтылуымен Т+n (0<n<4) сызбасы бойынша есептесу жне туекел-менеджментті замани жйесін енгізу жмысы болып табылады. Аталмыш жйе сауда-саттыа атысушыларды маржалы жарналарын, сондай-а арнайы клирингілік (кепілдік жне саты) орларын пайдалануа негізделеді.

Репо операцияларыны нарыы

 

KASE е ірі нарытарыны бірі – репо операциялары нарыыны лесіне деттегідей биржалы сауда-саттыты жартысына жуыы тиесілі. Ол екі сектора: "тікелей" репо нарыы, мнда операциялар тікелей (келісім-шартты) діспен жзеге асырылады, жне "автоматты" репо нарыы болып блінеді. Соысында здіксіз арсылама аукцион дісімен жргізілетін анонимді сауда-сатты тспалданады, мнда аукциона азастанды тегемен аша шыарылып, оны баасы ретінде репо млшерлемесі белгіленеді. Репо операцияларыны мерзімдері стандартты болып табылады.

Репо операциясыны заты ретінде биржада мемлекеттік жне корпоративтік баалы ааздар бола алады.

"Автоматты" репо нарыындаы туекел-менеджменті жйесі репо операцияларыны мерзімін отыз кнмен шектеу жне репо затыны баасын нарыты бааа байланыстыруа негізделеді. Жабылу ммілесі бойынша дефолт жадайында репо заты операцияны аша берген тарапында алады. Мерзімі 90 кнмен шектелген, "тікелей" репо операциясыны нарыында, 2010 жылдан бастап міндеттемелер мен темаылы тлемдерді траты нарыты айта баалау ("mark-to-market") жйесі олданылады.

Репо операциялары нарыындаы барлы есеп айырысулар ОД арылы, баалы ааздарды сауда-саттыындаы есептесу сызбасына сас сызба бойынша жзеге асырылады.

Деривативтер нарыы

 

2010 жылы KASE, халыаралы стандарттарына сай, замани туекел-менеджмент жйесімен деривативтер нарыын айта іске осуды жзеге асырды. Осы секторда АШ долларыны тегеге баамына жне KASE Индексіне алты айлы фьючерстерімен сауда-саттытар ашылан. Биржа рбір жасалан мміле бойынша орталы контрагент рлін атарады жне, кепілдік жне саты орларыны сомалары шегінде, ммілелерді сзсіз орындалуын амтамасыз етеді. Туекелдерді нерлым азайту масатында, жайасым ашу жне келісімшарт баасыны згеру шектелімдерін орнатылады.

2012 жылды 01 апанына бастап Биржада жаа рылымды блімшесі – Клирингілік палата ызмет ете бастады. Сауда-сатты кніні нтижесі бойынша кптарапты неттингті олданумен клиринг жргізіліп, клирингілік атысушыларды нетто-міндеттемелері/нетто-талаптары туралы есеп растырылады.