Тапсырма. Ситуациялы есептерді шешу
№ 1.Екі егеуйрыа келесі тжірибе жасалды: № 1 егеуйры су температурасы 10 °С аквариума салынды. 5 минуттан со егеуйрыты шыарып баылау жануарымен (№ 2 егеуйры) жне 10 минут брын 2,5 мг/кг психостимулятор фенамин салынан егеуйрыпен (№ 3 егеуйры) бірге барокамераа отырызылды. Сосын барокамерадаы ауа 180 мм с.б. дейін сорылды. мір затыы (барометрлік ысымны дегейі 180 мм с.б. боланнан тынысты тотаанына дейінгі кезе) № 1 егеуйрыта 15 минут, № 2 егеуйрыта – 7 минут, № 3 егеуйрыта – 4 минут болды.
1. Гипотермия мен психостимулятор фенамин гипоксияа тзіділікке сер етеді ме?
2. Гипотермия мен фенамин жануарларды гипоксияа тзімділігіне алай сер етеді?
3. Организмні гипобариялы гипоксияа тзімділігін арттыратын жне тмендететін баса жайттардан мысал келтірііз.
№ 2.Н атты йел баласында ора-трізді анемия даму ауіптігі туралы мазасызданып гендік кееске келді. Ол аасыны ора трізді жасушалы анемияны ауыр трімен ауыратындыын хабалады. зі жне оны жолдасы ауырмайды. Нв-ді зерттегенде йелді эритроциттерінде 65% HbА жне 35% HbS бар, ал жолдасыны эритроциттерінде 98% HbА жне HbS жо..
1. Ора трізді жасушалы анемияны тым уалау трі андай?
2. йелді балаларыны ора трізді жасушалы анемиямен ауру болып туатындыыны ммкіндігі андай? Фенотиптік сау, ал геномында HbS аллелі бар бала туу ммкіндігі андай?
3. Аталан дертте андай нруыз ааулы генмен кшіріліп отыр?
4. йелді болаша балаларында ауруды пайда болуы жынысына байланысты ма?
5. андай жадайда бл ауруды аымыны ауырлыы мірге ауіпті болма?
№3 кесі гемофилиямен науастанатын, шешесі сау, Н атты сау йел тектік кееске гемофилия А ауруыны немерелерінде дамуы ауіптігі туралы срапен келді. Жбайы Н жне ш балалары – лы жне екі ыздары сау.
1. Гемофилия А мра алдыруды ай трімен тасмалданады жне оны даму жолы?
2. Баласы мен немересінде осы ауруды даму ауіптілігі андай?
№4 есеп С атты жкті йел тектік кесеге келіп, аналары бір (келері баса) пкесі фенилкетонуриямен ауыратыны тралы айтты. Жбайы С жаынан жаын туыстары арасында неке киюлар болыпты, біра ешкім фенилкетонуриямен ауырмаан. йелді жне жбайын зерттегенде денсаулытарында ааулы табылмады.
1. С-ны ер балаларында фенилкетонурия ауруыны даму ауіптілігі андай?
2. Фенилкетонурия дамуыны негізгі тетігін айындаыз.
3. Бл ауруды кріністеріні патогенезі андай? Жаа туылан нрестелерде ауруды алашы белгілерін анытау жолдары?
4. Балалардаы фенилпирожзімдік ессіздікті алдын алу жолдары бар ма?
№ 5. Балалар блімшесіне 3 жастаы ер бала келіп тсті. арап тексергенде: бала атарластарымен салыстыранда бойы кіші, беті жалпа, ауызы жартылай ашы, тменгі ерінінен сілекей аып тр, кз ойыы тар, бет сйегі шыыы, алааныны ортасында терісі ыржымдалан. Кариотип: 46,XY, t(14, 21).
1. Бала андай аурумен ауырады?
2. Кариотип формуласын шешіп, сипаттаыз. Оны алыптыдан айырмашылыы неде?
3. Бл ауруды ммкіндік себептері андай? Аталан ауруа таы андай белгілер тн?
№ 6. Трындарды жаппай тексеру кезінде жынысты хромосомаларында згерістері бар адамдар аныталды. Геномындаы ауытуларына байланысты келесі топтар блінді: 1топ — XXY; 2топ — XXXY; 3топ — 0X; 4топ — XXX; 5топ — XXXX.
1. Тексерілген адамдарды геномындаы згерістер андай синдромдарды дамыандыын крсетеді?
2. рбір топ науастарыны жынысты хроматинінде анша денешіктер бар?
3. Жынысты хроматин нені крсетеді, ол организмні ай асиетін анытайды?
4. Геномдаы бндай згерістерді ммкіндік себептері мен даму тетіктері андай?
ДЕБИЕТТЕР:
Негізгі
1. .Нрмхамбетлы. Патофизиология. – Алматы; РПО «Кітап», 2007. – С. 80-115.
2. .Н.Нрмхамбетлы. Клиникалы патофизиология.-Алматы; «Эверо», 2010.-С. 8-27.
3. Патофизиология в схемах и таблицах: Курс лекций: Учебное пособие. Под ред. А.Н.Нурмухамбетова. – Алматы: Кітап, 2004. – С. 23-33.
4. Патологическая физиология: Учебник п/р Н.Н.Зайко и Ю.В.Быця. – 2-е изд. – М.: МЕДпресс-информ, 2004. – С. 81-90.
5. Патологическая физиология п/р А.Д.Адо, М.А.Адо, В.И.Пыцкого, Г.В.Порядина, Ю.А.Владимирова. – М.: Триада-Х, 2002. – С. 73-89.
6. Патологиялы физиология боинша сынамалы тапсырмалар // азак тіліне аударан М.Б.Байбрі, редакциялаан Т.П.Ударцева, Н.Н.Рыспекова – Алматы.: «Эффект», азМУ, 2007.- Б. 57-63
осымша
7. Литвицкий П.Ф. Патофизиология: Учебник: в 2 т. – М.: ГЭОТАР-МЕД, 2003. – Т. 1. – С. 41-44.
8. Патофизиология: Учебник для мед.вузов под/ред В.В. Новицкого и Е.Д. Гольдберга.-Томск: Том.ун-та, 2001, С.133-149
9. Назаренко Н.М. Патофизиология раннего онтогенеза., Алматы, 1998.– 175с.
10. . Нрмхамбетов. ры даму мен балалы ша ауруларыны патофизиологиясы., Алматы, 2004. – 162б.
11. Н.В. Жуйко. Особенности реактивности детского организма, Алматы, 2006.- 68с.
БАЫЛАУ
(сынамалы тапсырмаларды орындау)
1. Реактивтілік – бл (1)
A) ауру пайда болуыны себептік байланыстары туралы ілім
B) бірттас организмні оршаан ортаны серіне тіршілігін згертуімен
жауап беру асиеті
C) дерттуындататын тітіркендіргішті серіне организмні оранысты
серленісі
D) ауру туындататын ыпалдара организмні тратылыы
E) организмні бейнаты тзімділігі
2. Реактивтілікті трлері (3)
A) тектік, топты, даралы
B) белсенді, енжар
C) физиологиялы, дерттік
D) арнайы, бейнаты
E) алашы, кейінгі
3. Тектік реактивтілік туелді (1)
A) конституцияа
B) тым уалаушылыа
C) жыныса
D) жаса
E) организмні даралы ерекшеліктеріне
4. Топты реактивтілікті анытайды (5)
A) жыныс
B) жас
C) жрек-ан тамыр жйесіні ызметі
D) конституция
E) ан тобы
F) леуметтік тиістілігі
5. рбір тланы бірегейлігі аныталады (1)
A) тектік реактивтілікпен
B) топты реактивтілікпен
C) даралы реактивтілікпен
D) жыныспен
E) конституциялы ерекшеліктермен
6. Арнайы реактивтілік деп организмні жауап айтару асиеті (2)
A) антигенге
B) оршаан ортаны барлы ыпалдарына
C) антиген емес жайттарды серіне
D) иммунды жйені атысуымен
E) иммунды жйені атысуынсыз
7. Арнайы физиологиялы реактивтілікке, кезіндегі реактивтілік мысал болады (1)
A) аллергия
B) иммунды тапшылыты жадайлар
C) сілейме
D) аутоиммунды рдістер
E) иммунитет
8.Баалар, тышандара араанда, гипоксияа тзімді. Бл мысал бола алады (2)
A) тектік реактивтілікке
B) топты реактивтілікке
C) даралы реактивтілікке
D) бейнаты реактивтілікке
E) дерттік реактивтілікке
9. Жаатуыландар, ересектерге араанда, гипоксияны жеіл ктереді. Бл мысал бола алады (2)
А) тектік реактивтілікке
B) топты реактивтілікке
C) даралы реактивтілікке
D) бейнаты реактивтілікке
E) арнайы реактивтілікке
10. Организмні тзімділігі– бл (1)
A) бірттас организмні оршаан ортаны серіне тіршілігін згертуімен
жауап беру асиеті
B) тітіркендіргішке организмні жауабы
C) тітіркендіргішке организмні лсіз жауабы
D) ауру туындататын ыпалдара организмні тратылыы
E) организмні оршаан ортаны жайттары серіне сезімталдыы
11.Сйкестікті тап:
1)енжар тзімділік (4)
2) белсенді тзімділік (5)
A) уды бейтараптандыру рдісі 2
B) абыну кезіндегі лейкоцитоз 2
C) гистогемдік тосауылдар 1
D) тері жне шырышты абытар 1
E) антиденелер тзілуі 2
F) «жауапты жедел кезеі» 2
G) асазан слінде НCl млшері 1
H) фагоцитоз 2
I) рт-мырсалар, тасбааларды атты жабындылары 1
12.Сйкестікті тап:
1)арнайы тзімділік (3)
2) бейнаты тзімділік (5)
A) тектік иммунитет
B) гистогемдік тосауылдар
C) тері жне шырышты абытар
D) ауруды бастан ткізгеннен соы иммунитет
E) «жауапты жедел кезеі»
F) гипоксияа икемделу
G) шартсыз оранысты рефлекстер
H) екпе егу
13. Акулаларды жарааттары ешашан ірідемейді. Бл мысал (2)
A) тектік реактивтілікке
B) топты реактивтілікке
C) даралы реактивтілікке
D) туа біткен тзімділікке
Е) жре пайда болан тзімділікке
14. Сйкестікті тап:
Конституциялы трлерді жіктелуі
1- М.В. Черноруцкий бойынша (1)
2- С.Д. Сиго бойынша (2)
3- И.П. Павлов бойынша (1)
A) нормостеник
B) сангвиник
C) атлеттік
D) блшыеттік
E) кшті, стамды, жігерлі
15. Сйкестікті тап:
1. Гиперстениктер бейім (5)
2. Астениктер бейім (4)
A) т-тас ауруына
B) кпе туберкулезіні ауыр туіне
C) антты диабетті 2-тріне
D) семіздікке
E) ойы -жаралы колитке 2
F) артериялы гипотензияа
G) ЖИА – а
H) гипертониялы ауруа
I) асазанны ойы-жара ауруына
16.Сйкестікті тап:
1.Балалы ша дерттеріні ерекшеліктері (5)
2. артты ша дерттеріні ерекшеліктері (5)