Тжірибелік жмыс
№ 1. тапсырма «С бзылыстары» таырыбы бойынша мультимедиялы крсетілім оыту бадарламасымен жмыс
№№ 2-5 тапсырмаларды аз топтарда орындау
| № 2 тапсырма | Газды ацидозды патогенездік сызбансасын растыру | ||||||||
| № 3 тапсырма | Газды емес ацидозды патогенездік сызбансасын растыру | ||||||||
| №4 тапсырма | Газды алкалозды патогенездік сызбансасын растыру | ||||||||
| №5 тапсырма | Газды емес алкалозды патогенездік сызбансасын растыру | ||||||||
| № 6 тапсырма.Ситуациялы есептер шыару Организм С жадайлары бойынша есептер шыару АЛГОРИТМІ. 1. артериялы анны рН бааланады. 2. сарапталады: I. артериялы анны рСО2; 2. Стандартты гидрокарбонат жне буферлік негіздерді ауытуы. 3. ион алмасу реакциясы сипатталады (андаы К, Na, CI¯ ж.б. катиондар мен аниондар). 4. С крсеткіштері жне несептегі крсеткіштер (бйрек ызметі), оларды андаы С крсеткіштерімен салыстырады. 5. организмдегі С жадайыны ауытуымен абаттасатын бзылыстарды ан мен несепті баса да биохимиялы крсеткіштері сарапталады | |||||||||
| С крсеткіштері, электролиттік рам ж.б. ан мен несепті биохимиялы крсеткіштері | алыпты жадай | Есептер | |||||||
| №1 | №2 | №3 | №4 | №5 | №6 | ||||
| Артериялы анны рН | 7,35-7,45 | 7,27 | 7,28 | 7,30 | 7,29 | 7,48 | 7,42 | ||
| РСО2 (кПА) | 4,8-6,2 | 3,9 | 4,1 | 7,5 | 3,9 | 3,2 | 6,8 | ||
| Стандартты гидрокарбонат (ммоль/л) | 21-25 | 18,0 | 18,5 | 26,0 | 17,0 | 20,0 | 28,0 | ||
| Буферлік негіздерді ауытуы (ммоль/л) | -2,4..2,3 | -5 | -5 | 1,3 | -4 | -3 | |||
| ан плазмасындаы натрий (ммоль/л) | 134-169 | ||||||||
| ан плазмасындаы калий (ммоль/л) | 3,8-5,2 | 5,2 | 5,7 | 5,3 | 5,8 | 4,0 | 3,8 | ||
| ан плазмасындаы хлор (ммоль/л) | 95-100 | ||||||||
| андаы зрнсіл (ммоль/л) | 3,33-8,32 | 4,6 | 2,1 | 5,25 | 22,4 | 4,6 | 6,22 | ||
| ан плазмасындаы аммиак (ммоль/л) | 7,14-21,42 | 16,5 | 14,1 | 25,5 | 15,3 | 16,8 | |||
| Кетонды денелер (ммоль/л) | до 5,2 | 7,2 | 5,6 | 4,0 | 5,2 | 4,2 | 3,5 | ||
| андаы глюкоза (ммоль/л) | 4,44-6,66 | 8,8 | 4,45 | 4,3 | 6,1 | 5,8 | 5,24 | ||
| андаы ст ышылы (ммоль/л) | 0,33-0,78 | 0,8 | 3,0 | 0,85 | 0,62 | 0,42 | 0,34 | ||
| Плазмадаы жалпы билирубин (ммоль/л) | 1,7-20,5 | 1,9 | 10,0 | 16,3 | 1,29 | 12,7 | 16,5 | ||
| Диурез (л/ту) | 0,6-1,6 | 2,6 | 1,6 | 1,5 | 0,3 | 1,8 | 1,8 | ||
| Несепті рН | лсіз ышыл | 4,6 | 5,2 | 5,4 | 7,4 | 7,9 | 8,0 | ||
| Титрлік ышылды (мл 0,1 М NaOH/ту) | 70-100 | ||||||||
| Несептегі аммиак (г/ту) | 0,5-1,0 | 2,4 | 1,1 | 1,0 | 0,03 | 0,22 | 0,25 | ||
| Несептегі ацетон | жо | бар | бар | жо | жо | жо | жо | ||
№ 7 есеп. Науас клиникаа алдын-ала ойылан «миокардты жіті инфаркті» аарымымен тсті.
| pH | 7,32 | |
| pCO2 | 38 мм.с.б.б. | |
| SB | 18 ммоль/л | |
| BB | 36 ммоль/л | |
| BE | - 6 ммоль/л | |
| анны МK | 26 мг% | |
| ТК | 45 ммоль/л |
орытынды:
№ 8 есеп. Науас коматозды жадайда.
| pH | 7,17 | |
| pCO2 | 50 мм.с.б.б. | |
| SB | 15,5 ммоль/л | |
| BB | 38 ммоль/л | |
| BE | - 13 ммоль/л | |
| анны KТ | 58 мг% | |
| ТК | 70 ммоль/л |
орытынды:
№ 9 есеп. Науасты кктамырына натрий бикарбонаты енгізілген. Осы науастаы С бзылысын сипаттаыз. згерістерді патогенезін тсіндірііз.
рН 7,42
рСО2 40,5 мм с.б.
SB 28,0 ммоль/л
АВ 31,0 ммоль/л
ВЕ +6,5 ммоль/л
№ 10 есеп.Науасты мыйы шайалуынан толастамайтын су мен ентік пайда болды. Осы науастаы С бзылысын сипаттаыз. згерістерді патогенезін тсіндірііз.
рН 7,56
рСО2 26 мм с.б.
SB 24,0 ммоль/л
АВ 17,0 ммоль/л
ВЕ +4,0 ммоль/л
№ 11 есеп. Науаста жайылмалы гломерулонефрит. Осы науастаы С бзылысын сипаттаыз. згерістерді патогенезін тсіндірііз.
рН 7,23
рСО2 34 мм с.б.
SB 16,0 ммоль/л
АВ 13,0 ммоль/л
ВЕ - 11,0 ммоль/л
ТК мочи: 8 мл сілті
Зрдегі аммиак : 8 ммоль/л
№ 12 есеп. Осы науастаы С бзылысын сипаттаыз. згерістерді патогенезін тсіндірііз, ммкін болатын себептерін крсетііз.
рН 7,42
рСО2 30 мм с.б.
SB 20,5 ммоль/л
АВ 18,0 ммоль/л
ВЕ -4,0 ммоль/л
№13 есеп. Науаса жасанды кпе желдетілуі арылы отау жасалуда. Осы науастаы С бзылысын сипаттаыз. згерістерді патогенезін тсіндірііз.
рН 7,24
рСО2 69 мм с.б.
SB 18,5 ммоль/л
АВ 28,0 ммоль/л
ВЕ -8,0 ммоль/л
№ 14 есеп.Альпинистер тобы жне тауа шыу тжірибесі жо дрігер - зерттеуші, 6 7000 м. биіктікке ктерілуі тиіс еді. 2 8000 м биіктікке дейін ктерілген со дрігер шаршап, басы айналып, лаы шулаандыын сезінді. Бір саат ктерілген со дрігер зінен (В) жне жолдасынан (А) ан алан со топ рі арай ктерілді. 4 5000 м биіктікке ктерілген со дрігер ауа жетіспегендігін, денесіні барлы блігіні ауырандыын, бас ауыру, круіні жне имыл тепе-тедігіні бзыландыын сезді, рі арай жрмеді. ан алан со 3000 м. биіктікке тсті. Зертханада жасалынан ан талданымы тмендегідей:
| Крсеткіштер | А1 | В1 | А2 | В2 |
| pH | 7,43 | 7,46 | 7,35 | 7,32 |
| pCO2 | ||||
| pO2 | ||||
| SB | 20,5 | 20,5 | 18,5 | 18,5 |
| BE | +2,5 | +1,5 | -3,5 | -5,5 |
Сратар
1. альпинист (А) пен дрігердегі (В) ртрлі биіктіктегі С бзылыстарын сипаттаыз.
2. дрігер-зерттеушіде ктерілуді бірінші жне екінші кезедерінде С згерістеріні тетіктері андай?
3. С бзылыстарыны трін анытау шін осымша андац мліметтер ажет?
4. дрігерде гипоксияны ай трі дамыды?
5. алтпинист пен дрігердегі С бзылыстарыны сипаты мен айырмашылыын тсіндірііз.
ДЕБИЕТТЕР
Негізгі
1. .Нрмхамбетлы. Патофизиология. – Алматы; РПО «Кітап», 2007. – С. 215-227.
2. .Н.Нрмхамбетлы. Клиникалы патофизиология.-Алматы; «Эверо», 2010.-С. 146-172.
3. Патофизиология в схемах и таблицах: Курс лекций: Учебное пособие. Под ред. А.Н.Нурмухамбетова. – Алматы: Кітап, 2004. – С. 60-76.
4. Патологическая физиология: Учебник п/р Н.Н.Зайко и Ю.В.Быця. – 2-е изд. – М.: МЕДпресс-информ, 2004. – С. 288-296.
5. Патологическая физиология п/р А.Д.Адо, М.А.Адо, В.И.Пыцкого, Г.В.Порядина, Ю.А.Владимирова. – М.: Триада-Х, 2002. – С. 262-278.
6. Патологиялы физиология боинша сынамалы тапсырмалар // азак тіліне аударан М.Б.Байбрі, редакциялаан Т.П.Ударцева, Н.Н.Рыспекова – Алматы.: «Эффект», азМУ, 2007.- Б. 205 -214
осымша
1. Патофизиология: Учебник для мед.вузов под/ред В.В. Новицкого и Е.Д. Гольдберга.-Томск: Том.ун-та, 2001, С.349-358
2. Литвицкий П.Ф. Патофизиология: Учебник: в 2 т. – М.: ГЭОТАР-МЕД, 2003. – Т. 1. – С. 405-447.
ТЕСТ ТАПСЫРМАЛАРЫН ОРЫНДАУ
1. С згеруін тегеруді бйректік тетігіне жатады (5)
a) гликогенні ст ышылынан тзілуі (цикл Кори)
b) ышыл жне сілтілік осындыларды шыарылуы
c) ацидогенез
d) фосфаттарды слденісі
e) аммониогенез
f) Na+ - Н+ - алмасу тетігі
2. С згеруін тегеруді кпелік тетігіне жатады (2)
a) ацидоз кезіндегі гипервентиляция
b) ацидоз кезіндегі гиповентиляция
c) алкалоз кезіндегі гиповентиляция
d) ацидоз кезіндегі гиповентиляция
e) ацидогенез
3. С згеруін тегеруде бауырды маызы (4)
a) нруызды буферлік жйеге кіретін ан нруыздарын тзеді
b) аммиак ндіреді жне мочевина тзеді
c) органикалы ышылдарды тотытырады
d) ст ышылын глюкоза жне гликогенге айналдырады (цикл Кори)
e) ацидогенез
4С згеруін тегеруде ішек-арын жолыны маызы (3)
a) ацидоз кезінде асазанны іргелік жасушаларымен тз ышылы слденісі жоарылайды
b) алкалоз кезінде кп млшерде бикарбонаттары бар ішек слі слденісі жоарылайды
c) алкалоз кезінде йы безімен бикарбонаттар слденісіні жоарылауы
d) алкалоз кезінде асазанны іргелік жасушаларымен тз ышылы слденісі жоарылайды
e) ацидоз кезінде йы безімен бикарбонаттар слденісіні жоарылауы
5. Тегерілген ацидоз жне алкалоза сйкес келетін артериялы анны рН (1)
a) 7,35 - 7,45
b) 7,0
c) 7,2 - 7,3
d) 7,45 - 7,50
e) 7,65 - 7,70
6. Артериялы анны 7,25 те рН крсеткіші крсетеді (1)
a) тегерілген алкалозды
b) тегерілмеген алкалозды
c) тегерілген ацидозды
d) тегерілмеген ацидозды
e) С алыпты екенін
7. Артериялы анны 7,49 те рН крсеткіші крсетеді (1)
a) тегерілген алкалозды
b) тегерілмеген алкалозды
c) тегерілген ацидозды
d) тегерілмеген ацидозды
e) С алыпты екенін
8. Тынысты ацидоз пайда болуы ммкін (4)
a) наркозды - тынысты рал бзыланда
b) пневмосклероз кезінде
c) тыныс алу орталыыны озымдылыы тмендегенде
d) кпені созылмалы обструкциялы ауруларында
e) биік тауда боланда
9. Тегерілген газды ацидоз кезіндегі гиперкапния келеді (4)
a) артериолаларды жиырылуына
b) А жоарылауына
c) А тмендеуіне
d) кеірдекшелерді кееюіне
e) кеірдекшелерді тарылуына жне кп млшерде ттыр шырышты блінуіне
f) оксигемоглобин ажырау сызыыны оа жылжуына
10. Газды ацидозды тегеруде маызы бар (4)
a) гемоглобинды буферді
b) кпе гипервентиляциясыны
c) бйректе ацидогенез кшеюіні
d) бйректе аммониогенез кшеюіні
e) жасушалара Н+, калий жне кальцийге алмасып, тсуі
11. Газды емес ацидозды себептері (4)
a) организмде зат алмасуы бзыланда органикалы ышылдарды арты ндірілуі
b) бйректі ышыл німдерді шыара алмауы
c) бйрек жне ішек-арын жолы арылы бикарбонаттарды тым арты шыарылуы
d) организмнен шыарылмауына байланысты кмір ышыл газыны жиналып алуы
e) сырттан ышылдар тсуіні жоарылауы
12. Метаболизмдік ацидоза тн (6)
a) гипервентиляция
b) анда рСО2 тмендеуі
c) гипокалиемия
d) гиперкалиемия
e) сйекті клцийсіздеануі
f) ан плазмасында бикарбонаттар млшеріні аз болуы
g) несепті титрленетін ышылдыыны жоарылауы
13. Газды алкалоз дамиды (3)
a) тыныс алу орталыы тежелгенде
b) биіктік ауруы кезінде
c) асазан слін кп жоалтанда
d) тыныс алу орталыыны озымдылыы жоарылаанда
e) анайналымыны созылмалы жеткіліксіздігінде
f) жасанды тыныс алдыру кезіндегі кпе гипервентиляциясында
14. Газды алкалозды тегеру рдісіне атысады (4)
a) нруызды буферлік жйемен Н+ босап шыуы
b) Н+-ны, калий жне клций иондарына алмасып, жасушалардан шыуы
c) бйрекпен органикалы ышылдар жне аммиак шыарылуыны азаюы
d) несеппен бикарбонаттар шыарылуыны жоарылауы
e) кпе гипервентиляциясы
15 Газды алкалоза тн (4)
a) гипоклциемия
b) жйкелік-блшы еттік озымдылыты жоарылауы
c) несепті титрленетін ышылдыыны тмендеуі
d) оксигемоглобинні ажырау сызыыны сола жылжуы
e) артериялы ысымны жоарылауы
16. Газды емес алкалозды себептері (5)
a) организмге бикарбонаттарды кп млшерде тсуі
b) клий тапшылыы
c) бйрек арылы бикарбонаттар шыарылуыны азаюы
d) толастамайтын су кезінде асазан слімен тз ышылын кп млшерде жоалту
e) заа созылан іш ту
f) хлордиарея (хлор жне клийді жоалту)
17.Газды емес алкалозды тегеру рдісіне атысады (5)
a) кпе гиповентиляциясы
b) бйректермен негіздерді сталуы
c) нруызды буферлік жйемен Н+ босатылып шыарылуы
d) Н+-ны, клий жне клций иондарына алмасып, жасушалардан шыуы
e) бйрекпен органикалы ышылдар жне аммиак шыарылуыны азаюы
f) несеппен бикарбонаттар шыарылуыны жоарылауы
18. Метаболизмдік алкалоза тн (4)
a) плазмада бикарбонаттар млшеріні жоарылауы
b) анда СО2 кернеуіні тегерулік азаюы
c) бйректе аммониогенезді лсіреуі
d) несепті титрленетін ышылдыыны тмендеуі
e) жйкелік-блшыеттік озымдылыты жоарылауы
19. С бзылысын кпе гипервентиляциясы тегереді (1)
A) метаболизмдік ацидоз кезінде
B) метаболизмдік алкалоз кезінде
C) газды ацидозда
D) газды алкалозда
20. кпе яшытарыны гиповентиляциясы, дамуына келуі ммкін (1)
A) аралас газды жне метаболизмдік алкалоза
B) аралас газды ацидоз жне метаболизмдік алкалоза
C) аралас газды жне метаболизмдік алкалоза
D) аралас газды жне метаболизмдік ацидоза
E) аралас газды алкалоз жне метаболизмдік ацидоза