Таырыбы: «Генні молекулалы биологиясы» таырыбы бойынша кеес
7.2. Масаты:- студенттерге генні рылысы, ызметі туралы, оны медицинадаы маызын молекулалы дегейдегі заманауи кзарасты алыптастыру.
7.3. Оытуды міндеттері:
- студенттерге про- жне эукариотты гендерді молекулалы рылымы туралы заманауи білімді алыптастыру;
- про- жне эукариотты гендерді рылымындаы айырмашылыын оыту;
- студенттерге генні кодтаушы жне реттеуші блігіні рылымды-функциональды айырмашылыы жайлы тсінікті жне білімді алыптастыру.
7.4. Жргізілу формасы: кесте толтыру, сызбалар сызу, таырып бойынша бейнефильм кру.
7.5. Таырып бойынша тапсырмалар:
7.5.1. Прокариот жне эукариот геніні рылысыны сызбасын сызу жне ызметтерін тсіндіру.
7.5.2. Про- жне эукариотты гендеріні реттеуші атарлар жйесіні ызметіне кесте толтыру.
.
№ | Трлері | ызметі | Эукариоттар | Прокариоттар |
1. | Промоторлар | |||
-35 атарлар | ||||
Прибнов-бокс | ||||
Голдберга-Хогнесс боксы немесе ТАТА-бокс | ||||
ЦААТ-бокс | ||||
ГЦ-бокс | ||||
2. | Операторлар | |||
3. | Транскрипцияны басталу нктесі немесе «О» сайты | |||
4. | Энхансерлер | |||
5. | Сайленсерлер | |||
6. | Аттенуаторлар |
7.6. лестірілетін материал:жо.
7.7. дебиеттер:
Негізгі:
7.7.1. Генетика. Под ред. Иванова В.И. М.: Академкнига, 2006. 3-10, 40-52, 74-81 б.
7.7.2. Жимулев И.Ф. Общая и молекулярная генетика. Новосибирск: Сиб.унив. изд-во, 2007. С. 9-30, 107-110.
7.7.3. Мушкамбаров Н.Н., Кузнецов С.Л. Молекулярная биология.М., 2003. 2-3, 6-8 ,117-125 б.
7.7.4. уандыов Е.., Аманжолова Л.Е. Молекулалы биология негіздері (дрістер жинаы). Алматы: Эверо, 2008. 4-11 б.
7.7.5. азымбет П.., Аманжолова Л.Е., Нртаева .С. Медициналы биология. Алматы, 2002. 3-28, 68-82 б.
7.7.6. Медициналы биология жне генетика. Е.. уандыов ред. Алматы, 2004. 30-33 б.
7.7.7. Аманжолова Л.Е. Жалпы жне медициналы генетиканы биологиялы негіздері. Алматы, 2006. 23-28 б.
7.7.8. уандыов Е.., білаев С.А. Медициналы биология жне генетика. Алматы, 2006. 3-17, 54-56.б.
7.7.9. уандыов Е.., Нралиева .. Негізгі молекулалы-генетикалы терминдерді орысша – азаша сздігі. Алматы: Эверо, 2012. 112 б.
осымша:
7.7.10. Фаллер Д.М., Шилдс Д. Молекулярная биология клетки. М., 2003. 11-14 б.
7.7.11. Щипков В.П., Кривошеина Г.Н. Общая и медицинская генетика. М., 2003. 7-11 б.
7.7.12. Медицинская генетика: учеб. пособие/ Роберт Л. Ньюссбаум, Родерик Р, Мак-Иннес, Хантингтон Ф. Виллард: пер. с англ. А. Ш. Латыпова; под. ред. акад. РАМН Н. П. Бочкова.- М.: ГЭОТАР-Медиа, 2010. 19-20 б.
7.7.13. Коничев А.С., Севастьянова Г.А. Молекулярная биология. М., 2005. 73-114 б.
7.7.14. Наследственные болезни: национальное руководство /под ред. акад. РАМН Н.П. Бочкова, акад. РАМН Е.К.Гинтера, акад. РАМН В.П. Пузырева. – М.: ГЭОТАР-Медиа, 2012. 69-72 б.
7.8. Баылау:
7.8.1. Тапсырмаларды орындалуын альбомда тексеру.
7.8.2. Баылау сратары:
7.8.2.1. Прокариоттар жне эукариоттар ген рылысыны ерекшеліктері.
7.8.2.2. Кодтаушы жне реттеуші атарлар, анытамасы, ызметтері.
ш тілдегі тсіндірме сздер:
аза тілінде | Орыс тілінде | Аылшын тілінде |
Ген –бір белгіні дамуын баылайтын, тымуалаушылыты рылымды-функциональды бірлігі; бір полипептидтік тізбекті (ауыз молекуласы) синтезін баылайтын ДН молекуласыны кесіндісі. | Ген -структурно-функциональная единица наследственности, контролирующая развитие одного признака; отрезок молекулы ДНК, контролирующий синтез одной полипептидной цепи (молекулы белка). | Gene – structural and functional unit of heredity, which controls the development of one of trait; segment of DNA that controls the synthesis of a single polypeptide chain (protein molecules). |
Промотор –РНК-полимеразамен байланысып, генні транскрипциясын бастайтын генні (ДНК молекуласыны) рамындаы реттеуші генні ( нуклеотидтерді) арнайы атары. | Промоторы – специфическая регуляторная последовательность (нуклеотидов) гена (молекулы ДНК) с которой связывается РНК – полимераза для его последующей транскрипции. | Promoters – specific regulatory sequence (nucleotides) of gene (DNA molecule) which binds to RNA-polymerase for subsequent transcription. |
Оператор –генні реттеуші блігінде орналасан, генні белсенділігін (транскрипциясын) реттейтін арнайы нуклеотидтер атары. | Оператор – специфическая последовательность нуклеотидов в регуляторной части гена, регулирующая активность (транскрипцию) гена. | Operator– specific sequence of nucleotides in the regulatory part of gene that regulates the activity (transcription ) of gene. |
Энхансерлер –арнайы транскрипциялы факторларымен байланысу арылы гендер транскрипциясыны дерісін жылдамдататын реттеуші атарлары. | Энхансеры -регуляторные последовательности, ускоряющие процесс транскрипции генов путем взаимодействия со специфическими факторами транскрипции. | Enhancers – regulatory sequence accelerating process of gene transcription by interacting with specific transcription factors. |
рылымды гендер –рылымды ауыздар мен ферменттер синтезін баылайтын гендер. | Структурные гены – гены,контролирующие синтез структурных белков и ферментов. | Structural genes – genes controlling synthesis of structural proteins and enzymes. |
растырушы: Аа оыт. И.К. Нурпеисова
2-саба (СОЖЖ)