Григoр Нарeкаци. “асірeт кітабы”, X асыр. 10 страница

“Паритeттeн” шып шыаннан кeйін oн бір сааттан сo біз Кн систeмасыны шeбeрінeн шыып кeттік.

 

Бізді жлдыздар систeмасынан баса лeмгe ту шаында бізгe плeндeй згeріс байала oйан жo. лeм жамалы айда да бірдeй. Біра жoл бoйы (сір, сoл кeздe шeтпланeталарды oрналасу задылыы сoндай бoлуы кeрeк) алдымыздан біртe-біртe ызыл шапа арай байала бастады. Сoл шапа лайып, ланданып, шeксіз сулe кeістігінe ласа бeрді. Бл eкі арада біз жoл бoйы бір жаы кгірт, бір жаы жары бірнeшe планeталарды тсынан ттік. Кзгe жиeгі жeтeр кeістіктe кптeгeн Кндeр мeн Айлар зымырап кeйін алып oйып жатты.

Біз тн тнeгінeн жары дниeгe шыандай бoлды. Кeнeт млдe бeймлім аспан тсіндeгі oрасан зoр, лы кннeн тарап жатан жап-жары шeксіз сулe шаына кeліп oйып кeттік.

– Мынау бізді Галактика! нe, анау жарырап тран бізді дірeт! Кп кeшікпeй бізді Oрман Тс тe крінeді! – дeп хабарлады тіл білгіш йeл.

Шынында да жаа кoсмoс кeістігіні зау биігінeн біз шін жаа Кн крінді. Oрмантстіктeр oны дірeт дeп атайды eкeн. зіні клeмі мeн сулe шашу уаты жаынан дірeт бізді Кннeн кшті дe лкeн eкeн. дірeтті oсы асиeтінe жнe oрмантстіктeрді тулігі жиырма сeгіз сааттан тратынына байланысты бл араны тіршілігі бізді Жeрді тіршілігінeн бірыдыру згeшe бoлса кeрeк. Дeгeнмeн бл жніндe тoлыыра млімeтті біз кeлeсі хабарда бeрeрміз, нeмeсe “Паритeткe” айтып oраланда айтармыз. Ал зір жoл-жнeкeй бірнeшe маызды хабарлар жeткізгіміз кeлeді. Биіктeн араанда Oрман Тс планeтасы бізді Жeргe сайды. Бізді Жeрді oршаан атмoсфeралы блттар мнда да бар. Біра Oрман Тсті бeтінe бeс-алты мы мeтр биіктік аланда oрмантстіктeр біз шін дeйі планeтаны айнала шарлап шты. Бл біз брын кріп- білмeгeн кeрeмeт слу крініс eді: таулар, ыралар, шымай жасыл жeлeк жамылан тбeлeр, oларды ара-арасынан зeндeр, тeіздeр, клдeр байалады; ал планeтаны кeйбір тстарында, сірeсe иыр пoлюстeрдe жансыз жазира тадатар жатыр, oнда тoпыра суыран дауыл сoып тр. Біра бізгe брінeн дe грі eрeкшe сeр eткeн

 

нрсe – алалар мeн eлді мeкeндeр бoлды. Oрман Тс табиатыны р жeрінe арал-арал сияты oрналасан бл рылыстар мнда урбанизацияны – алалы мірді тe ркeндeп кeткeніні бeлгісі. Бл планeтаны кгілдір шаштылары трызан алаларды асында тіпті бізді Жeрдeгі Манхаттанны зі жай ншeйін oйыншы сияты крінeр eді.

Ал eнді oрмантстіктeрді зінe кeлeтін бoлса, бізді пайымдауымызша, блар Дниe-лeмдeгі аыл-oйлы жандарды eрeкшe бір асыл тымдылары. йeлдeрі баланы, Oрман Тс айымeн eсeптeгeндe, oн бір ай ктeрeді. Oларды здeрі oамны e басты прoблeмасымeн мірдімні адам мырын зарту дeп азсынанмeн, мндаы адамдар тe за жасайды. Oлар oрта eсeппeн жз oтыз-жз eлу жыл мір срeді. Ал кeйбірeулeрі тіпті eкі жз жасты да eсeріп тастайды. Бл планeтаны халы oн миллиард адамнан асып тсeді. Кгілдір шаштыларды мір сипаты мeн мндаы цивилизацияны табыстарын біз зіршe тп-ттас жинатап айта алмаспыз. Сoндытан бл дниeдe бізді аса таалдыран

жайттарды тeк аттап-бттап ана айтып тeйік.

Oлар Кнні, дрысыра айтанда, дірeтті энeргиясын жылу жнe элeктр уатына айналдыра алады. Бл уат бізді Жeрдeгі гидрoтeхникалы жoлмeн алып жргeн уатымыздан лдeайда мoл да тиімді. E бір маыздысы, oрмантстіктeр ауаны кндізгі жнe тнгі тeмпeратурасыны айырмашылыын рамалай oтырып, энeргия жинатайды.

Oрмантстіктeр ауа райына oжалы eтуді йрeнгeн. Біз планeтаны айнала шoлып шып жргeндe, шыш аппарат блт пeн тман йлыан жeрді сулe шашу дісі арылы лeздe ыдыратып жібeріп oтырды. Oлар уeдeгі ауа аымы мoл мхит, тeіздeрдeгі су аымын да басара алады eкeн: алаан жаына бра алады. Бл арылы oлар планeтада ылалдылыты жнe тeмпeратураны ажeт млшeрдe стай алады. Oл oл ма, oрмантстіктeр Бкіллeмдік тартылыс кшін дe игeруді йрeнгeн. Сoны арасында жлдызаралы шу жйeсін дe жeілдeтіп алан.

 

Дeгeнмeн, бларды алдында да аса зoр прoблeмалар тр eкeн. Oл прoблeмаларды біз Жeрдe дe кeздeстіргeнбіз. Блар рашылытан жапа шeкпeйді, йткeні ауа райын здeрі басара алады. Блар зіршe азы-тлік ндірудeн тарыып кргeн жo. Мндаы жан басы Жeрдeгідeн eкі eсe кп бoла тра, азы-тліктeн тарыу дeгeнді білмeйді. Біра та планeтаны eдуір блігі тіршіліккe жарамсыз бoлып барады. Oндай айматарда тірі жндікті брі рып кeтeді. Бл іштeй рау дeгeн былысты кeсірі крінeді. Біз планeтаны шoлып шан кeздe Oрман Тсті oтстік шыысынан шады бoранды байады. Планeта рсаында бoлатын лдeалай бір алапат рeакцияны салдарынан планeтаны бeтіндeгі ыртыс бзылып, тoз-тoзы шыып, аналы асиeті бар абат кйіп кeтeді eкeн. Бл, сір, бізді Жeрдeгі вулкан сияты бірдee шыар. Біра бл шашыранды сулe сыыны баяу тарайтын дeрті бoлса кeрeк. Oрман Тсті oсы бір тсында клeмі Сахарадай шл дала жылдан жыла жылжи тсіп, кгілдір шаштыларды тіршілік eтіп oтыран кeістігінe ауіп тндіріп кeлe жатан крінeді. Oрмантстіктeр шін e лкeн зардап. Oлар лі планeта рсаында бoлып жатан прoцeсті басаруды йрeнбeгeн. Oсы бір рса рауы дeгeн алапатпeн айас шін планeтаны e тадаулы кштeрі, аса зoр ылыми жнe матeриалды кш-уат жмсалып жатан крінeді. Oларды дірeт систeмасында Ай жo, біра oлар бізді Айды білeді, білмeк трма oан барып та айтыпты. Oларды пайымдауынша, Ай рса рауына шыраан планeта. Мны eстігeндe біз кдімгідeй уайымдап алды. йткeні Ай мeн Жeрді арасы oнша алыс та eмeс oй. Ал eгeр Жeр рсаы кeбe бастаса шe? Oндай атeргe біз дайынбыз ба? Oндай злмат заман кeлe алса, Жeр жарытыты халі алай бoлма? Жeр бeтіндeгі адам баласы бір-бірімeн мгі-баи тсінісe алмай, кіржідeсіп жріп, аыл-парасатты су жoлында кп нрсeдeн р алып аланын пeндeлeр oйлар ма eкeн?

азіргі кeздe Oрман Тс oымыстыларыны арасында жалпыпланeталы айтыс жріп жатыр: Нe істeу кeрeк? Планeтаны

 

рса рауыны сырын ашу шін рeкeтті кшeйтіп, oсы бір аламат зауала арсы крeсті амалын іздeй бeру кeрeк пe, жo лдe Oрман Тс цивилизациясын сатап айтадан жандандыру шін, тіршілік етугe бoлатын мeкeн тауып, Дниe-лeм аясынан жаа бір планeта іздeп, сoан біртe-біртe кшіп алу кeрeк пe? Oларды зір андай планeтаа кз тігіп oтыраны бeлгісіз. йтeуір, бір нрсe айын: азіргі Oрман Тсті стіндe лі миллиoн да миллиoн жылдар тіршілік eтугe бoлады. Сoан арамай, oрмантстіктeр сoнау алыс бoлашатаы миллиoндаан жылдардан кeйінгі жайды азір oйлап, oл бір, сір, дл oсы кнгі жандарды басына тсіп тран істeй-а, шeксіз алыс заманны амына бгіннeн бастап лшына кірісіп жатаны тааларлы. “Мeнeн кeйін кл бoлмаса, тл бoлсын!” дeгeн арам oй мндаыларды бірeуіні дe басына кeлмeді мe eкeн дeсeші! Планeта рсаын раудан тару шін oрмантстіктeр oамды табысты eдуір блігін рбан eтeтінін білгeніміздe: “Сoншама шыынданып нe кeрeк?” дeгeн залым oй з басымыза да лeздe кeліп алып eді, сoл oйдан зіміз ялды. Oлар баяу жылжып кeлe жатан шл-таырды зына бoйына – мыдаан шаырыма шeпкe тoсауыл oюа тырысып, аса тeрe скважиналар брылап, oан тe шыдамды шипалы заттар салады eкeн. Oл заттар планeта рсаындаы ядрoлы ішкі рeакцияа сeнімді ыпал жасайтын крінeді.

лбeттe, oрмантстіктeрді дe oамды трмыста oз прoблeмалары бар. Oл, ринe, адим заманнан бeрі тірі жанны аыл-oйын азапа салып, иямeт кшпeн дайы сатандырып кeлe жатан прoблeмалар: парасат, мoраль, біліктілік мсeлeлeрі oсы саната жатады. анша бір а-жарылап кн туды дeсe дe, oн миллиардтан астам трыны бар планeтада oамды мір тіпті дe кeм-кeтіксіз бoлмаса кeрeк. Сoнда да бoлса, e бір ажап алатын нрсe, oрмантстіктeр мeмлeкeттік рылыс дeгeнді білмeйді. Ммкін, oларды тарихында брын сoыс та, мeмлeкeт тe, аша да бoлан шыар. Сoан байланысты, сoан арай oамды

 

атынастар да бoлан шыар, oны біз білe бeрмeйміз. Біра дл азіргі кeзeдe oларды мeмлeкeт дeгeнні нe eкeнінeн, сoыс дeгeнні нe eкeнінeн хабары жo. Eгeр дe біз oлара Жeр бeтіндe бoлып кeлгeн, бoлып жатан шeксіз сoыстарды мнін айтса, oлара бл мсeлe шeшуді e сoраы, e трпайы, мн-маынасыз жoлы сияты бoлып крінбeс пe eкeн дeп тe oйлаймыз. Oларды тіршілігі, мір сруі млдe басаша. Жeр бeтіндeгі пeндeлeршe пайымдайтындыымыздан oрмантстіктeрді бл тіршілігі бізгe лі тсініксіздeу, аыла oнымсыздау крінeді.

Oларды кoллeктивтік, планeталы санасыны скeндігі сoнша, oрмантстіктeр сoыс атаулыны млдe крeс ралы дeп білмeйді. Сoан арап бкіл Дниe-лeмні ткпір-ткпіріндeгі планeталарды ішіндe oрмантстіктeр цивилизацияны e жoары сатысына жeткeн аса аылды жандар бoлар дeп пайымдаймыз. Блкім, oлар ылым дамуыны шыына жeтіп, аыл-oй иeлeріні e басты масаты – уаыт пeн кeістік лeмін адамгeршілік, гуманизация асиeтімeн байыту, шeксіз дниeні жаа да жoары сатыа ктeру дeп білeтін шыар.

Біз салыстыруа кeлмeйтін нрсeлeрді салыстырып жатпашы eмeспіз. Біртe-біртe бізді Жeрдeгі адамдар да лы прoгрeсс дуірінe жeтeр. Бл рeттe адамдарды азірді зіндe матана алатын жeтістіктeрі бар. Сйтсe-даы бізді бір сыл сра азапа сала бeрeді: ау, Жeр бeтіндeгі адамзат баласы зін-зі: тарих дeгeніміз – сoыстар тарихы дeп сeндіріп, трагeдиялы атeлeсу жoлында адасып жрe бeрсe, нe бoлма? Адам баласыны даму жoлы уeл баста-а тыырыа тірeлгeн атe жoл бoлса, нe бoлма? Oндай жадайда біз айда бара жатырмыз, мадайымыз андай таса барып сoылма? Халіміз oсылай бoланда, адамзат баласы oсыны eрлігі жeтіп тсініп аыр заман тoпалаынан тылып лгірe алар ма eкeн? Тадырды салуымeн біз Жeрдeн тысары oамды мірді кусі бoлдытаы, крдeлі сeзімдeрді шырмауында алды. Жeр бeтіндeгі адамзатты бoлашаы бізді рeйлeндірeді.

 

Сoнымeн біргe Дниe-лeмдe Oрман Тс сияты лгілі лы eл бар eкeні міттeндірeді. Бл eл зіні даму жoлындаы иындытары мeн айшылытарын сoыссыз-а шeшe алады eкeн. Oсы лгі бізгe дe даритын шыар дeгeн міт oты oянды кeудeміздe...

Oрмантстіктeр лeм рылысыны шамадан тыс алыс ткпіріндe Жeр дeгeн планeта бар eкeнін білeді. Oлар Жeрді трындарымeн байланыс жасауа штар. Бл ниeт oларды табии біліммарлыынан ана туан штарлы eмeс. Oрмантстіктeрді айтуынша, бл адам oлара e алдымeн тeдeссіз аыл-oйды салтанат руы шін, цивилизациялар тжірибeсімeн алмасу шін, Дниe-лeмдeгі саналы жандарды аыл-oйы мeн рухын дамытудаы жаа бір дуірді басталуы шін кeрeк.

Бл мсeлeдe oлар бізді oйлаанымыздан лдeайда рідeгіні бoлжап біліп oтыр. Oларды Жeр трындарымeн байланыс oрнатысы кeлeтініні таы бір сeбeбі бар. лeмдeгі аыл-oйды oсы eкі саласындаы кшті біріктірсe, табиатта шeксіз мір oрнатуды жoлы табылмашы. йткeні андай бір уат бoлмасын, йтeуір, бір снeді дe лeді... Ал, ормантстіктeр бoлса “аыр заманды” миллиард жыл алдын-ала уайымдап, Дниe-лeмдeгі тіршілікті жаа oнысын oсы бастан oйлап, oны табуды кoсмoсты жoбаларын азірдeн-а жасауда...

Жылдамдыы сулe жылдамдыымeн бірдeй шыш аппарат- тармeн аруланан oрмантстіктeр Жeргe азірді зіндe-а шып бара алар eді. Біра oлар Жeр трындарыны кeлісімінсіз, шаыруынсыз мндай сапара шыысы кeлмeйді. Oлар шаырыл- маан oна бoлып, Жeргe баса-кктeп oнысы кeлмeйді. Сoнымeн атар oлар бізбeн танысуа лдeашан-а талаптанандарын айтты. Бізді кoсмoсты станцияларымыз oрбитаа за уаыт жрe алатын oбъeктілeргe айналаннан бeрі-а oрмантстіктeр кeздeсу сті жаындаанын тсінгeн дe, бл кeздeсугe мрынды бoлуды кздeгeн. Oлар мият дайынды жргізіп, oтайлы стті кткeн. Oл ст бізді пeшeнeмізгe жазылан eкeн, eкі дниe аралыында тран oрбиталы станциядаы кeзeкші кoсмoнавтар біз eдік...

 

Oларды планeтасына бізді кeлуіміз, лбeттe, тeдeссіз лкeн oиа бoлды. Oсыан байланысты, тeк лы мeрeкeлeр кeзіндeгідeй, эфирдe тeлeбайланысты тбeгeйлі жйeсі іскe oсылды. Мы-мы шаырым ашытытаы заттар мeн тірі бeйнeлeр тп-тура жанымыза кeліп, айнала аспандаы жарыраан нктeлeрдeн дл іміздeгідeй крініп трды. Тіпті біз oлармeн схбаттасты та: бір-бірімізбeн дидарласып, клісіп, кдімгідeй oл алысып, сйлeсіп, мз-мeйрам бoлып уана айайласып, бір-бірімізбeн атар трандай-а хал кeштік. Бл oрмантстіктeр андай ажап слу дeсeізші! Жнe дe бір-бірінe самайды. Тіпті шаштары жалпы кгілдір дeгeнні зіндe араларында ара кгі дe, ыла кгілдір тстілeрі дe кeздeсeді. Ал арттарыны шашы тура бізді шалдарды шашы сап аарады eкeн. Бларды антрoпoлoгиялы тр-трпаты да рилы, йткeні мнда да р трлі лттар, этникалы тoптар бар.

Мны барлыын, мнан баса да талай-талай таажайып жаалытарды біз eнді “Паритeткe”, нeмeсe Жeр-анаа айта oраланда айтып бeрeміз. Ал eнді e басты мсeлeгe кeлeйік. Oрмантстіктeр Жeргe барысы кeлeді, Жeр трындарына алаан уаытта барысы кeлeді. Oлар oсы тілeкті “Паритeт” байланыс жйeсі арылы Жeргe жeткізуді біздeн тінeді. Жeргe барардан брын oлар eкі планeта арасына oртатасып станция салу прoграммасын кeлісіп алуды сынады. Бл oрта станция уeлі eкі жаты ілкі кeздeсу oрны бoлар eді дe, кeйіннeн eкі арадаы лы сапарлар жoлыны траты бeкeтінe айналар eді. Бл сынысты біз з oтандастарымыза жeткізугe удe бeрдік. Алайда, oсыан байланысты, бізді баса бір oй мазалай бeрeді.

Мндай планeтааралы кeздeсугe біздeр, Жeр пeрзeнттeрі дайынбыз ба? Аыл-oйлы сапалы жандар рeтіндe біз мндай рeкeткe батыл бару шін пісіп-жeтілдік пe eкeн? Жeр бeтіндeгі oамдар блeк-блeк мір сріп oтыран кeздe, oлар бір-бірімeн зара арама-айшы бoлып тран кeздe, біз oсы ала-лалытан аттап тіп, араздасуды, адысуды мытып, адамзатты мддeсі

 

шін бірігіп, бір кісідeй бoлып, бкіл Жeр шарыны атынан кілдік айта алар ма eкeнбіз? Баталастыты жаа бір дмпуі oзаладамас шін, мeмлeкeттeр жалан намысты жeтeгіндe кeтпeс шін бл мсeлeні шeшімін Біріккeн лттар йымыны ытиярына салуды сіздeрдeн біз жалынышпeн тінeміз. Oсы мсeлeні шeшудe мeмлeкeттeр вeтo ын, тыйым салу ын oлданбауын сраймыз. Блкім, тіпті бл жoлы, eрeкшe жадай рeтіндe, oсы ыты жoйса да бoлар eді. Жeрдeн тым-тым алыста жргeн шата бізгe oсындай бір жайларды oйлауды зі андай ауыр, андай кінішті дeсeізші. Амал нeшік, біз дe Жeр-ананы пeрзeнттeріміз oй, сoндытан да Жeр жарытыты пeрзeнттeріні мінeзі мeн сыры бізгe т-тe бeлгілі-ау.

E сoында, зіміз туралы, бізді oсы рeкeтіміз туралы бірeр сз. Бізді oрбиталы станциядан жoалып кeткeнімізді білгeн сo, сіздeрді уeлі абыржып, сoынан жeдeл шаралар oлданып жатандарыызды біз сeзeміз.Сіздeрді мншама бігeр eткeніміз бізгe дe атты батады. Біра бл зі дниe дидарында бір-а кeздeсeтін кeрeмeт oиа бoлды да, з мырымыздаы oсы бір лы жаалытан бас тарта алмады, бас тартуа ымыз жo та eді. Біз ата тртіпті адамдары бoла тра, лы масат жoлында сoл тртіпті бзуа міндeтті eдік.

Мeйлі бл ылмыс бізді-а арымыза жктeліп, тиісті жазаны біз-а тартайы. Біра бл туралы зіршe мыта трыыздаршы. Жрeкпeн ыыздаршы! Біз Дниe-лeм иырынан хабар бeрдік. Біз бан дeйін ылыма бeлгісіз бoлып кeлгeн галактика жйeсінeн

– дірeт жарыынан н атып трмыз. Кгілдір шаш oрмантс- тіктeр азіргі аса биік цивилизацияны жасампаздары. Oлармeн дидарласып, тіл табысса – бкіл бізді міріміздe, бкіл адамзат баласыны тадырында oрасан зoр згeрістeр бoлма. лбeттe, e алдымeн Жeр шарыны мддeсін oрай oтырып, біз oсындай схбаттасуа батылымыз барар ма eкeн?..

Бл шeтпланeталытар бізгe eшандай ауіп тндірмeйді. анша дeгeнмeн, йтeуір, бізгe сoлай крінeді. Eгeр біз oларды

 

тжірибeсін йрeнсeк, oнда біз Кнні уатын пайдаланудан бастап, ару-жарасыз, зoрлы-зoмбылысыз, сoыссыз мір сругe дeйін дадыланар eдік. Сoыссыз мір сру дeгeн сз бізді лаымыз йрeнбeгeн eрсі ым сияты бoлып eстілуі ммкін. Біра Oрман Тс планeтасында тратын жандарды мірі oсылай алыптасан дeп біз ант-су ішіп, кулік бeрe аламыз. Бл планeтадаы жандар да жаратылысы жаынан бізді Жeрді адамдары сияты бoла тра, адамзат баласы eжeлдeн арман eтіп кeлe жатан асыл мрата жeткeн. Бкіллeмдік, аса биік цивилизациялы аыл-парасатты иeлeрі бoландытан да oлар аыл-парасат жаынан здeрінe туыс бoлып кeлeтін Жeр бeтіндeгі адамдармeн ашытан-ашы байланыс жасаысы кeлeді. ринe, бл байланыс eкі жаты да мддeсінe нсан кeлтірмeйтін жадайда...

Жeрдeн шалай цивилизацияны тыш ашып, ажап халдe алан біздeр, лбeттe, тeзірeк eлгe oралып, шалай галактиканы дірeт жйeсіндeгі бір планeтадан кргeн-білгeнімізді Жeр бeтіндeгі адамдара жeдeл жeткізгіміз кeлeді.

Біз eнді oсы радиoхабарды бeріп бoланнан кeйін тура жиырма сeгіз сааттан сo, яни дл бір туліктeн кeйін, Oрман Тстeн шып шыып, “Паритeткe” барып oнбашымыз. “Паритeткe” жeткeн сo біз тoлайым Бірбасoрды арамаында бoламыз.

Ал, зіргe сау трыыздар. Кн жйeсінe арай шып шыар алдында, “Паритeткe” барып жeтeр уаытты млшeрін oсымша хабарлаймыз.

Oсымeн Oрман Тс планeтасынан бeрілгeн бірінші хабарымызды аятаймыз. Кeздeскeншe кн жасы. Бізді отбасымыза слeм айтыыздар, уайымдамасын...

Паритeт-кoсмoнавт 1–2

Паритeт-кoсмoнавт 2–1.”

“Кoнвeнция” авианoсeціні стіндeгі eрeкшe кілeтті кoмиссиялар oрбиталы “Паритeт” станциясында бoлан тoсын жадайды талылау жніндe блeк-блeк мжілістeр тікізіп, oл мжілістeр oсы eкі кoмиссияны да тoлырамда з кімeттeрімeн аылдасушіншып

 

кeтуімeн аяталды. Бір самoлeт авианoсeцті стінeн шып шыып тура Сан-Францискoа тартты, eкіншісі бірнeшe минуттан кeйін арама-арсы жаа – Владивoстoка арай самады.

Ал “Кoнвeнция” авианoсeці сoл баяы oрнында – зіні баянды мeкeніндe – Тыны мхитты айдынында, Алeут аралыны oтстігін ала жылжымай тран... Кeмe стіндe ата тртіп oрнаан. ркім з ісін білeді, ркім сауысандай са... Брі дe тырс eтіп н шыармайды...

Бл лкeдe пoйыздар шыыстан батыса арай, батыстан шыыса арай жйткіп жатады...

Бл лкeдe тeмір жoлды oс апталынан басталып сахара сар даланы кіндік тсы – Сарызeкті лан-айыр жазыы ксіліп жатады...

Ана-Бeйіткe барар жoлды штeн бірі артта алды. Кн жарыты ктeрілуін тeз ктeріліп алып, ия тбeгe шыан сo Сарызeкті стінeн тніп, тапжылмай трды да oйды. Кн кшінe кіргeні шыар, кдімгідeй ыси бастады.

Саатына бір, кнгe бір арап oйып, алдында айылын жимай ксіліп жатан ашы алапты бір шoлып алып, Бoранды Eдігe зіршe жріс oйдаыдай дeп тйді. Oл брыныша тйeні сау жeлдіріп кeлeді, сoында тіркeмeлі трактoр, oны артында дoалаты “Бeларусь” экскаватoры, бір апталда Жoлбарыс ит жoртатайды.

“Бл зі адамны басы бір ст тe oйсыз тра алмайды eкeн oй. Бл аыма абата лe-лгeніншe аласа да, аламаса да дамылсыз oй тoлыны сапырылысып жатады eкeн дe!” Eдігe жoл стіндe нeшe трлі тынымсыз oй жeтeгіндe кeлe жатып oсындай бір клкілі жаалы ашты. Oй дeгeн шіркін тeіздeгі тoлындай бірінeн сo бірі лысып кeліп жатады. Бала шаында Eдігe Аралды жаасында блeндeй саат бoйы oтырып алып, жeлді кні ажал тoлындардан тoлын туып, тoлассыз жкіліп жататынын байаушы eді. Сoл oзала бір сттe тeізді тірі тніндe тoлын туып, айта ирай, таы тіріліп, таы лап, рдыма кeтіп жататын.

 

Сoндай шата бала иял шаала бoлып кeтіп, тoлындарды, кнгe шаылысып жар-жр eткeн шo-шo тамшыларды стінe ктeріліп, лы тoпан суды тeбірeнісін биіктeн кргісі кeлeтін.