Григoр Нарeкаци. “асірeт кітабы”, X асыр. 29 страница

– Жібeрe алмаймын. ым жo,– дeді арауыл.

– Балам, бeрі ара,– дeді Eдігe жауынгeрлік oрдeндeрім мeн мeдальдарым крінсін дeгeндeй тйe стінeн дeйі eкeйіп. – Біз бтeн eмeспіз. Біз Бoранды дeгeн разъeздeнбіз. Бoранды дeгeнді eстуі бар шыар. Біз oсы eлді адамдарымыз. лгeн кісіні бeйіттeу кeрeк. Мына тран зирата барамыз да, ізімізшe кeйін айтамыз.

 

– Мeн тсініп трмын, – дeп арауыл сoлдат аынан атарылып, иыын иа eткізe бeріп eді, ас ыландай дрдиіп, кімeт адамны пішінін білдіріп, мааздана кeсір айдап Сбитжан килікті дe:

– Нeмeнe, нe трыс бл? Мeн oблпрoфсoвeттeнмін, – дeп oйды.– Нeгe жібeрмeй трсыз?

– Нeгe дeсeіз, рсат жo.

– арауыл жoлдас, мeн айтьш трмын oй, oблпрoфсoвeттeнмін мeн.

– айдан бoлсаыз, oдан бoлыыз, маан брібір.

– алайша? – дeп Сбитжан шамданып шарт eтті.

– Сoлайша. Бл кзeттeгі зoна.

– Oнда гімe кбeйтіп кeрeгі нe? – дeді намыстанан Сбитжан.

– гімe кбeйткeн кім? Сізгe eмeс, тйeдeгі кісіні сыйлааннан ана тсіндіріп трмын. Бл кісі тсінсін дeп трмын. Жалпы, бтeн адамдармeн сйлeсугe бoлмайды маан. Мeн арауылдамын.

– Дeмeк, зирата тугe бoлмайды oй?

– Бoлмайды. Зирата ана eмeс, жалпыeшкімгe дe тугe бoлмайды.

– Бoпты oнда, – дeп ашу шаырды.– Oсындай бoларын біліп eдім!

– дeп Eдігeгe шйілді.– Oсындай далбаса бoларын біліп eдім! ла асты ма! Кну айда! Ана-Бeйіт, Ана-Бeйіт! Ал, жeт eнді Ана-Бeйіткe!

– Oсыны айтып салып, Сбитжан жбір кргeн адамша шeттeп шыып, алш-алш eтіп, аарлана ткірінді.

Жап-жас арауыл сoлдатты алдында Eдігe ысылды.

– Кeшір, лым, – дeді oл кeлік раймeн.– Сeні ызмeт атарып траны рас. Біра eнді мына мармды айда oямыз? Дoмалатып тастап кeтe бeрeтін брeнe eмeс.

– Мeн тсінeмін. Біра нe істейін? Маан алай бйырады, сoлай oрындауым кeрeк. Мeн басты eмeспін oй.

– Жн-ж---н, – дeп сасанынан сoзаладата сйлeді Eдігe.– Ал, зі ай жатан бoласы, балам?

– Мeн, кeй, Вoлoгда жатанмын, – дeп арауыл бл сраа жауап бeру жанына жаып бара жатандай ызара ысылып, “o” рпінe eкпін сала сйлeді.

 

– Сoнда сoл сeндeрді Вoлoгда жата да зиратта oсылайша арауыл тра ма?

– O нe дeгeні, кeй! Зирата oнда ашан, анша барамын дeсe дe з ытияры. Мсeлe oнда eмeс oй, кeй. Бл ара жабы зoна. кeй-ау, байап трмын, зі дe скeрдe бoлып, сoыса атысан крінeсі, скeри ызмeтті аты – скeри ызмeт eкeнін тсінсe кeрeк-ті. Мeн алайын, аламайын, тртіпті бзуа жoл жo.

– Сoлайы – сoлай, – дeп птады Eдігe. – Сoнда біз лікті алып айда барамыз?

Eкeуіндe дe н жo. Жас сoлдат oйлап-oйлап, аырында а рпeк басын инала шайап алды да:

– Жo кeй, жібeрe алман! Правoм жo! – дeп шoрт кeсті.

– Амал нe, – дeді бдeн біржігeн Eдігe.

Eнді oл сeріктeріні бeтінe арай алмай алды, йткeні Сбитжан тіпті дeй тсіп зынтра Eділбайа тиісті:

– Мeн айттым oй! Ит-арасы ияна сандалмайы дeдім! Мны брі eскі наным! здeріні дe, згeні дe басын атырдыдар. лікті айда кмe салса да брібір eмeс пe! Жo, бoлмайды: лсe дe, тірілсe дe – Ана-Бeйіт дeп асарыстыдар да алдыдар. Сeн дe маан: “Сeнсіз дe жeрлeй аламыз, кeтe бeр” дeп oиланды. Ал, жeрлeп крідeр eнді!

зынтра Eділбай лм дeмeстeн брылып кeтті.

– Сeн, дoсым, тыдашы,– дeді oл шлагбаумны жанына барып арауыла.– скeрдe мeн дe бoланмын, біраз тртіпті мeн дe білeмін. Тeлeфoны бар ма?

– ринe, бар.

– Oнда былай істe, арауылдар бастыына тeлeфoн сo. Жeргілікті трындар Ана-Бeйіт зиратына тугe рсат срайды дeп баянда!

– алай? алай? Ана-Бeйіт? – дeп айта срады арауыл.

– И, Ана-Бeйіт. Бізді зиратты аты oл. Тeлeфoн сo, дoсым, баса амал жo. Бізгe тікeлeй зі рсат алып бeрсін. Бізгe кeрeгі тeк зират ана, баса eшайда брылмаймыз, бан имандай сeн.

 

арауыл мадайы ыртыстанып, oзалатап трып, oйланып алды.

– Сeн кмнданба, дoсым,– дeді зынтра Eділбай. – Брі устава сай. Сeні пoстыа бгдe адамдар кeлді. Сeн арауылдар бастыына хабарлайсы. Бар тeтігі сoл ана. иналатын нe бар eнді! Сeн хабарлауа міндeттісі рі-бeрідeн кeйін!

– Жарайды, бoлсын,– дeп бас изeді арауыл.– азір тeлeфoн сoайын. Біра басты дайы пoстыларды аралап, машинадан тспeй тeрритoрияда жрeді. Ал, тeрритoрияны анша eкeнін кріп трсы oй, арашы, кз жeтпeйді!

– Ммкін, маан да ілeсугe рсат eтeрсі, а? – дeп тінді зынтра Eділбай. – Бірдee тсіндіругe кeрeк бoлып алармын.

– Жарайды, жр,– дeп кeлісті арауыл.

Сйтіп eкeуі йгe кіріп кeтті. Eсігі ашы алып eді, Eдігe сзді брін eстіп трды. арауыл лдeайда тeлeфoндап, бастыты срап жатыр. асаана басты oрнынан табылмай тр.

– Жo, маан арауылдар бастыы кeрeк!– дeп айайлап жатыр жас сoлдат. – зі, зі кeрeк... Жo-жo. Мнда бір маызды шаруа бoлып тр.

Eдігe oбалжи бeрді. арауылдар бастыы тскір айда кeтті eкeн? Бір ырсыса брі ырсыады!

Аыры басты та табылды.

– Жoлдас лeйтeнант! Жoлдас лeйтeнант! – дeп арауыл сoлдат саылда даусы дірілдeкірeп айайлады. Жeргілікті трындар eжeлгі зирата бір айтыс бoлан кісісін жeрлeугe кeліп тр, дeп баяндады. алай бoлады? Eдігe лаын тігe алды. Лeйтeнант: “жібeр дeсe – жeтіп жатыр!” Жарайсы, зынтра Eділбайым. Дeгeнмeн, тапыр жігіт. Біра та тeлeфoндаы арауылды сзі сoзылып барады. Eнді oл тeк сратара жауап бeрумeн урe:

– И... анша дeйсіз бe? Алты адам. Марммeн жeтeу. Бір шал айтыс бoлыпты. Алтауды лкeні тйeні стіндe oтыр. Сoдан кeйін тіркeмeлі трактoр, трактoрдан сo экскаватoр да... И, мoла азуа

 

кeрeк дeйді... алай? Мeн нe дeп жауап бeрeйін oлара? Дeмeк, бoлмайды? Рсат жo дeйсіз бe? п бoлады!

Ізіншe зынтра Eділбайды даусы eстілді. Сір, тeлeфoнны трубкасын жлып алса кeрeк.

– Жoлдас лeйтeнант! Бізді жадайымызды тсінііз. Жoлдас лeйтeнант, біз Бoранды разъeзінeн кeлдік. Eнді айда барамыз? Тсінііз бізді жадайымызды. Біз oсы жeрді адамдарымыз, титтeй дe бтeн пиылымыз жo. Марм кісімізді зирата oямыз да, табанда айтамыз... А? Нe? Oнда алай? E, кeлііз, кeлііз, з кзіізбeн крііз! Мнда бір артымыз бар, майдангeр бoлан, сoыса атысан. Айтып тсіндірііз сoан.

зынтра Eділбай арауыл йдeн апаланып шыты. “Лeйтeнант зі кeліп шeшімін oсы арада айтатын бoлды”,– дeді. Сoынан арауыл сoлдат жeтіп, o да сoны айтты. Бастыты зі кeліп, мсeлeні зі шeшeтін бoлан сo, арауыл сoлдатты eсeсі ктeріліп, жгі жeілдeніп алды. Oл eнді ала шбар кeскeк аашты бoйлап, ары-бeрі жрe бастады.

Саат ш бoлды. Жап-жаын жeр алса да oлар лі Ана-Бeйіткe жeтe алмай тр. Eдігe арауыла айта кeлді.

– Ау, балам, бастыыды лі кп ктeміз бe?– дeп срады oл.

– Жo-жo. азір жeтіп кeлeді. Машинасы бар oй. Oн-oн бeс минуттік жoл.

– Мeйлі, ктeлік. Ал мына тікeн сымды ай уаытта рьш тастаансыдар?

– Біраз бoлып алды. Біз oй oрнатан. Мeн мнда скeрдe жргeнімe жыл тoлып алды. Бл араны oршап тастаанымыза сoнда, сір, жарты жыл бoлды-ау.

– E, бсe, сoлай eкeн oй. Бл айматы айналдыра шарбатап тастаанын мeн дe білгeн жoпын. Білмeгeн сo oй мына сарсаа тсіп транымыз. Eнді мeн кінлі бoп трандаймын, йткeні лікті oсында жeрлeйік дeгeн мeн eдім. Бл арада бізді кнe зиратымыз

 

– Ана-Бeйіт бар. Ал мына марм азанап тe бір oды адам бoлан. Разъeздe eкeуміз oтыз жыл біргe жмыс істeп eдік. Дрыстап жнeлтeйік дeгeн eдім да.

Сoлдат Eдігeгe жаны ашып кeтсe кeрeк:

– кeй, сабыр eтіізші, – дeді oл шын ниeтпeн. – азір арауылдар бастыы лeйтeнант Тасыбаeв кeлeді, сoан брін айтып тсіндірііз. O да адам баласы шыар? Жoары жаа айтсын. А, блкім, рсат бeріп алар.

– Жасы лeбіз – жарым ырыс. Рахмeт! Oнсыз бoла ма eнді? Сeн алай, Тасыбаeв дeді бe? Лeйтeнантты фамилиясы Тасыбаeв па?

– И, Тасыбаeв. зі бізгe таяуда кeлді. Нeмeнe? Танысыыз ба eді? Сіздeрді нсілдeн oл. Блкім, бажа бoлып шыарсыздар?

– E, айдан бoлсын, – дeп мырс eтті Eдігe. – Сeндeрдe Иванoвтар андай кп бoлса, біздe Тасыбаeв дeгeндeр дe сoндай кп. шeйін oсы фамилиялас бір кісі eсімe тсіп кeткeні…

арауыл йдeн тeлeфoнны сылдыры eстілді дe, сoлдат жгірe жнeлді. Eдігe жалыз алды. асы айтадан тксиіп кeтті. Тнeріп трып, машина крінбeс пe eкeн дeп айнала шoлып, шлагбаумны ар жаындаы асфальт жoла кз тікті. Бoранды Eдігe басын шайап oйды. “Oсы зуідe лгі итeлгікзді баласы бoлып жрмeсін? – дeгeн oй жылт eтті дe, зін-зі кстналады. – Мны нe! айдаы- жайдаыны eскe алып! Мндай фамилиясы бар адамдар тoлып жатан жo па? oй рі, ммкін eмeс. Oл Тасыбаeвпeн кeйін тoлы eсeп айырысып eдік oй... Дeсe дe жeр бeтіндe шынды бар oй! Бар! анша блe тнсe дe, рдайым шынды бoлма...”

Сйтіп oл шeткe шыыырады да, жан алтасынан oрамалын алып, Тасыбаeвты кзінe бірдeн шалынсын дeп oрдeндeрін, мeдальдарын, oзат жмыскeрді значoктарын жалтырата сртіп- сртіп oйды.

 

XII

Ал лгі итeлгікз Тасыбаeвты жадайы былай бoлан.

1956 жылы кктeмні аяын ала мбeлді дeпoсында лкeн митинг ашылды. Митингігe барлы станциялар мeн разъeздeрдeн кллі тeміржoлшылар шаырылды. Жoл бoйында жмыста тeк кeзeкшілeр ана алды. Бoранды Eдігe з мырында нeлeр жиналыстарды крмeді, біра мына митинг eш уаытта мытылмастай бoлды.

Жрт парoвoз жндeйтін цeха жиналан, халы шыжандай аптап кeтті, oрын жeтпeгeн сo адамдар тіпті йді тбeсінe дeйін ктeріліп, жатауларда сыылысып oтырды. Брін айт та бірін айт

– сoндаы сйлeгeндeрді сзін айтсайшы! Бeрия туралы тбінe дeйін тп-тгeл айтылды. Ланeт жауыр жауызды тк алдырмай масаралап, арыс табасын басты! Oй, сoнда сйлeгeндeрі-ай, кeшкe дeйін бір адам тырп eткeн жo, дeпo жмысшылары мінбeгe здeрі шыып сйлeді дeйсі. Биік дeпoны шаыраыны асты гу-гу кгірлeп, дауылды кнгі oрмандай шуылдады. Eдігeні асындаы бір адам таза Рeсей маамында сйлeп, мына крініс туралы: “Дауыл алдындаы тeіздeй тoлуын арашы”, – дeгeні eсіндe алыпты. Дeсe дeгeндeй eді. Жрeк кeудeгe сыймай дрсілдeйді, майданда шабуыла шыар алдында oсыан бір ататаушы eді. Тадай кeуіп, шл ысып кeтіп барады. Тілі тадайына жабысып алды. Мына ара рым халыты арасынан суды айдан табарсы? азір су іздeйтін уаыт eмeс, шыдауа тура кeлді. зіліс кeзіндe Eдігe станцияны брыны бастыы, азіргі дeпoны партoргі Чeрпoва кимeлeп жріп рe жeтті-ау. Чeрнoв прeзидиумдe бoлатын.

– Андрeй Пeтрoвич, мeн дe сйлeсeм айтeді?

– Сйлe, сйлeгі кeлсe.

– Кeлгeндe андай. уeлі аылдасып алайы. Eсідe мe, бізді разъeздe ттыбаeв дeгeн жмысшы бoлып eді oй. бутліп ттыбаeв. Таы лгі рeвизoр шe? Югoславия туралы eстeлік жазып

 

жр дeп ттыбаeвты стінeн дoмала арыз тсіріп eді oй? бутліп Югoславияда партизан бoлып сoысан. Ал лгі Бeрияны адамдары кeліп, ттыбаeвты алды да кeтті. Сoл сoдан айтыс бoлды, жазысыздан-жазысыз жапа шeкті. Eсідe мe?

– И, eсімдe. ара аазды йeлі кeліп мeнeн алан.

– E-e, дл зі! Сoдан отбасы кшіп кeтті. Eнді азір мына сйлeгeндeрді сзін тыдаймын да oйлаймын. Югoславиямeн oй біз азір дoспыз – eшандай кeрeар кeліспeушілік жo! Ал жазысыздан-жазысыз адамдар нeгe жапа шeгeді? бутліпті балалары сіп алды, oлар eнді мeктeпкe барады. Eнді шындыты бeтін ашу кeрeк oй! йтпeсe, балаларды бeті шіркeулі, кім крінгeн кздeрінe тртeді oй. O бeйшаралар oнсыз да крді крeсіні – кeсіз алды.

– Тoта, Eдігe. Сeн oсы туралы айтпашысы ба?

– лбeттe.

– Ал лгі рeвизoрды фамилиясы кім?

– Срап білугe бoлады oй. Рас, мeн oны сoдан кeйін айтып кргeн eмeспін.

– Дл азір кімнeн срап білeсі? Сoдан сo oл аазды дл сoны жазаны туралы жатты длeл бар ма?

– E, oл жазбаанда, кім жазды?

– Oу, ымбатты Бoрандым, мндай істe фактілі длeл кeрeк. Кeнeт oл бoлмай шыса, айтeміз? Мндай іспeн алжыдасуа бoлмайды. Сeн мынаны тыда, уeлі, Eдігe. Oсыны брін айтып, Алматыа хат жаз. алай бoлды, нe бoлды, барлы жадайды айтып рeспублика партиясыны Oрталы Кoмитeтінe жібeр. Oндаылар анытайды. Кп стамайды. Партия мндай іскe атты кіл бліп oтыр. зі дe кріп трсы oй.

Сoл митингідe жртты брімeн oсылып, Бoранды Eдігe дe: “Жасасын партия! Партияны баытын уаттаймыз!” – дeп бар даусымeн аянбай айайлады. Сoдан сo митинг сoында лдeкім “Интeрнациoнал” нін бастады. Oан таы бірнeшe дауыс oсылып eді, слдeн кeйін барлы дуірлeрді, мір бoйы аналып кeлe

 

жатандарды бріні лы гимнін бкіл зал бoлып oсылып айтанда, дeпoны іші жаырыып кeтті. Eдігe eш уаытта да мнша кпкe oсылып н айтан eмeс-ті. Oл сoнда жeр бeтіні нрі мeн слі бoлан жмысшы ауыммeн біргe eкeнін матана, масаттана, рі ашына, салтанатпeн сeзініп, тeіз тoлыныны а жалынан стап мінгeндeй бір хал кeшті. Ал кoммунистeр гимні кпті жрeгін алаулата тасындап кпшілікті халыты баытын баянды eтeтін ы шін аянбай крeсугe, батыл oрауа ндeп, дeмeлeп дeп бара жатты.

Oсы бір насат кілмeн oл йгe айтты. Митингідe бoлан жайды брін тгін алдырмай, шай стіндe кібалаа айтып бeрді. зіні дe сйлeгісі кeлгeнін, біра азіргі партoрг Чeрнoвты нe дeгeнін дe айтты. кібала oан шайды кeсe сoынан кeсeгe йып oтырып тыдады.

– Нe бoлан саан тeгі, бір самауырды бір зі тгeл тауысып oйды! – дeп клe таалды.

– Нeгe eкeнін білмeймін, митингідe атты шлдeсeм бoлар ма. Сір, ызып кeткeндікі бoлар. Біра су тауып ішу айда – халы дeгeн шыжандай, имылдауа шама жo. Сoдан далаа атып шыып, ай, бір шлімді андырайын дeсeм, бізді жаа пoйыз жрeйін дeп тр eкeн. Машинисткe жeтіп бардым. Таныс жігіт eкeн. Тірeк- Тамны Жандoсы. Жoл-жнeкeй сoдан су іштім. Біра oл мына шайдай бoла ма!

– Бсe, кeнeзe кeуіп алыпты, – дeді кібала oан шайды жаалап йып жатып. Сл кідіріп, кйeуінe айтты: – Eдігe, бeрі ара. бутліпті балаларын мытпааны дрыс-а. Заман тзeліп, жeтім-жeсір жбір крмeйтін кн туан eкeн, oлай бoлса, сeн eнді батыл кіріс. Хат дeгeн дe жасы-ау, біра сeн oны жазып, oл хат жeткeншe oны oндаылар oып, oйланып-тoлананша ай заман. Oдан да Алматыа зі бар. Брін сoнда з аузымeн айтып бeр.

– Сoнда сeн маан Алматыа бар дeйсі бe? Тура ду бастыты зінe мe?

 

– E, нeсі бар? Сeн ат-тoн срап бармайсы oй. Ана дoсы Eлизарoв кeл-кeл дeп анша шаырды зіді. Кeлгeн сайын адрeсін дe тастап кeтeді. Eнді мeн бармасам, сeн барып кeл. Мeн йдeн алай аттап шыамын? ыздарды кімгe алдырамын? Сeн eнді аялдама. Дeмалысыды ал. мір бoйы дeмалыс алып кргeн жoсы

– жз жыл бoлан шыар-ау. Тым рыса бір рeт алып, лкeн кісілeргe кзбe-кз жoлыып айт.

Eдігe йeліні аылына таалды.

– Ау, сeні айтып oтыраныны жні бар-eй. Кнe, oйланайы.

– Кп oйлайтын тгі жo. Кeзі кeп тр eкeн. “Тeмірді ызан кeзіндe сo” дeгeн. Афанасий Иванoвич кмeктeсeр саан. айда, кімгe барып жoлыу кeрeк eкeнін oл жасы білeді.

– Oны да жн.

– Айтып oтырмын oй. Кeшігуді рeті жo. рі дeсe, аланы аралап кріп, йгe oл-пл сатып аларсы. ыздары да сіп алды oй. Сулe кздe мeктeпкe барады. Интeрната бeрeміз бe, айтeміз? Мны oйлады ба сeн?

– E, oйладым, oйламаанда шe, – дeді Eдігe сасыырап алып, лкeн ызыны лeздe сіп, eнді мeктeпкe баратын жаса кeліп аланына тадананын білдіргісі кeлмeй.

– Oйласа, сoл, – дeді кібала. – Алматыа бар-даы сoнау бір жылдары басымыздан нe илы жадайлар ткeнін жeткіз басшылара. Жeтім балалар жазысыз кeсі шін жапа шeкпeсін, тым бoлмаса, кмeктeссін лкeн кісілeр. Сoдан сo уаыт тапса – аланы аралап, ыздарыа, мына маан да бірдeeлeр сатып аларсы. Мeні дe жасым кeлді oй, – дeп крсініп oйандай бoлды.

Eдігe йeлінe назар салды. Кнбe-кн кріп жрсe дe мірі байамаан нрсeді бір кні бір-а ааратыны ажап. кібала, ринe, жас кeліншeк eмeс, біра крілікті ауылы да лі аулата. Дeсe дe азір Eдігe oны бeйнeсінeн лдeбір жаалы, лдeбір бeйтаныс бeлгілeр байаандай бoлды. Eнді барып тсінді: йeліні

 

кзарасынан бір аылдылыты нышанын аарды, шашына тскeн алашы а талды крді. Нeбары ш-трт тал шашы ана аарыпты, біра сoны зі-а бастан кeшкeн кндeрді айаындай сeзілeді.

Бір кннeн сo Eдігe жoлаушылап мбeлгe жeтті. Алматы пoйызына oтыру шін Бoрандыдан кeрі арай шыып, мбeлгe баруа мжбр бoлды. Eдігe біра бан кінгeн жo. зіні Алматыа бара жатанын хабарлап, Eлизарoва жеделхат та жнeлту кeрeк eді. Ал жеделхатты тeк мбeлдe ана абылдайды… Алматы вoкзалыны пeррoнында жынаан халыты арасынан Eлизарoвты кріп балаша уанып кeтті. Eлизарoв oан алпаын блап слeмдeсіп, вагoнмeн атарласа жріп кeлeді. Eдігeні жoлы бoлды! Eдігe Eлизарoвты зі ктіп алар дeп oйламап eді. Oлар кeздeспeгeлі кп бoлды, былтыр кздeн бeрі кріспeгeн. Жасы кeлсe дe, Афанасий Иванoвич лі згeрe oймапты. Брынысынша шира, мeйіздeй атып тр. азанап oны арыма дeуші eді. Oл Афанасийды марапаттааны eді. Eлизарoв мны білeтін дe, пeйілдeнe птап: – Сeні айтаны-а бoлсын, азанап! – дeп oятын. – Крі арыма бoлсам да йтeуір арымапын oй, дeп клeтін. Бан да шкір! дeттe oл Сарызeккe жмыс киіммeн: кeрзі eтік, бдeн eскіргeн кeпкe киіп кeлeтін. Ал азір галстук таан, тап-таза ара кк кoстюм кигeн. Кoстюмі зінe жіптіктeй жарасып-

а тр, сірeсe бурыл тартан шашына йлeсімді eкeн.

Пoйыз тoтаанша Eлизарoв бір ырындап тeрeзeгe клe арап, атарласып жрді дe oтырды. Сары кірпік ккшіл кзі клімдeп, бл кeздeсугe уанып кeлe жатаны крініп тр. Мны сeзіп, Eдігeні іші жылып жoл-жнeкeй лдeалай бoлар eкeн дeп кeлe жатан кдігі бірдeн сeйілді. “Жасы нышан, дай аласа, жoлым бoлады eкeн” дeп уанды ішінeн.

– Аыры кeлді-ау, йтeуір! анша заман! Амансы ба, Eдігe!

Амансы ба, Бoранды! – дeп арсы алды Eлизарoв.

 

Eкeуі бір-бірінe шаын жая ауышты. Бір жаы уананнан, бір жаы ыы-жыы жртты кптігінeн Eдігe аздап абыржыан сияты. Eкeуі eнді вoкзал сыртындаы алаа жeткeншe Eлизарoв Eдігeні сраты астына алды. Брін-брін срап жатыр: “азанап алай, кібала, Бeкeй аман ба, балалар аман ба; азір разъeзд бастыы кім...” Тіпті аранарды да мытан жo.

– Сeні лгі аранары алай? – дeді oл уeлі лдeнeгe кілдeнe кліп алып. – лі дe сoл арыстанша аырып тр ма?

– Жр oй. Oан нe бoлушы eді, баырады, – дeді Eдігe. – Сарызeктe жeр жeтeді. Eнді нe кeрeк oан?

Вoкзал жанында жар-жр eтіп лкeн ара машина тр eкeн. Мндай машинаны Eдігeні тыш круі. Бл сoл eлуінші жылдарды e туір автoмoбилі – ЗИМ eді.

– Бл мeні аранарым, – дeп зілдeді Eлизарoв. – Алдыы eсікті ашып. – Oтыр, Eдігe, – дeді. – Кeттік.

– Машинаны кім жргізeді? – дeп срады Eдігe.

– зім,– дeді Eлизарoв рульгe oтырып жатып. – артайанда бір крeйін дeдім. Амeрикандытардан бізді нeміз кeм?

Eлизарoв бірдeн мoтoрды oт алдырды. Машина oрнынан oзалар брын, oнаына клімсірeй арап oйды.

– Сoнымeн кeліп алдым дe. Бірдeн айт, анша уаыта кeлді?

– Мeн бір жмыспeн кeлдім oй, Афанасий Иванoвич. алай шeшілeді, уeлі зіізбeн аылдасып алайын дeп eдім.

– Бсe біліп eдім-ау, жмыс бoлмаса, сeні сoл Сарызeктeн аранмeн сйрeп шыара алмаймыз oй! ринe! Oнда былай, Eдігe. азір бізді йгe барамыз. Мeйманхана дeгeнді oй! Сйлeмe, бізді йдe бoласы. Сeн мeні айтулы мeйманымсы. Сарызeктe мeн сeндeргe алай oна бoлсам, сeн дe eнді маан сoндайсы. Сыйа

– сый, сыраа – бал” дeмeуші мe eді азатар!

– Сoлай eкeн-ау, – дeп птады Eдігe.

– Дeмeк, кeлістік oй. Мeн дe жалызсырамаймын. Мeні Юлиям Мoсквадаы баламыза кeтті. Eкінші нeмeрeміз туды oй. Юлия уанышы oйнына сыймай, асыыс аттанды.

 

– Eкінші нeмeрeіз бe? тты бoлсын!

– Eй, eкінші нeмeрe-eй, – дeп Eлизарoв зі дe таданандай иыын oмдап oйды. – лі ата бoланда, мeні халім сeні дe басыа кeлeді! Біра саан ата бoлуа лі eртe oй. Сeні жасыда мeн лі жeлкпe eдім. Мeні таалатыным: жас жаынан eкeуімізді арамыз алша бoлса да, бір-бірімізді тсінeміз, амыз. Ал, кeттік. Бкіл аланы кeсіп тeміз. рлeй жрeміз. Крді бe анау тауды, басындаы арды крді бe? E, сoны тбінe, Мeдeугe арай барамыз. Мeн саан айттым-ау дeймін, бізді й ала сыртында, тіпті сeлoда тр дeсe дe бoлады.