СГН медикаментозды терапиясы
Белсенді терапия, ршу рдісіні жоюа баытталан:
-иммунодепресанттар (кортикостероидтар- 1 мг/кг млшерімен 6-8 ай бойы, кейіннен біртіндеп стап трушы млшерге дейін тмендету – нефротикалы трі кезінде;
цитостатиктер – гипертоникалы жне аралас кезінде, стероидрезистентті трінде (циклофосфамид 100-200 мг/тул. 6-8 ай бойы андаы лейкоциттер, тромбоциттер дегейін баылау арылы);
селективті иммунодепрессанттар (циклоспорин А 150 мг/м, масатты дегей – 80-150 нг/мл, мофетил микофенолат (Селл Септ)- 10 мг/мл, такролимус 0, 15-0,3 мг/кг рдайым, масатты дегей 8-12 нг/мл);
нефритті демелі трінде ( креатинин дегейіні тез жоарлауында) – ГК жне цитостатиктерді лкен млшерін ішке жне/немесе пульс трінде;
жасырын нефрит протеинуриямен 1 г/тулігіне кезінде АПФ тежегіштері
Симптоматикалы терапия:
- гипотензивті препараттар – АПФ тежегіштері, кальций антагонисттері, ангиотензин II рецепторларыны тежегіштері;
- ілмектік диуретиктер (фуросемид, урегит);
- азаа белок пен фосфорды тсуін шектеу, бйрек жеткіліксіздігі деуін баяулату масатымен.
Диетотерапия. СГН кезіндегі диетотерапия за уаыта есептелген, сондытан оны таайындаанда ауруды клиникалы трін, оны аымын (ремиссия немесе ршу), сатысын (компенсация немесе СБЖ дамыан) есепке алу керек. Латентті жне гематуриялы трлерінде диетадаы шектемелер минимальды болуы керек. Таматану физиологиялы ажеттілікке сйкес – тулік рационындаы белок рамы шамамен 1 г/кг массаа, ас тзын аса шектемеу керек (8-10 г/ту. дейін), суды ажетінше ішеді. СГН гипертониялы трімен ауыратын науастар шін туліктік рационында белок сол рамда саталады, ал ас тзы жне сйыты ата шектеу керек. Таамды рациона міндетті трде С, Р витаминдеріне бай сімдік німдерін осу керек (лимон, смородина, шиповник тнбасы), олар ан тамыр абырасын атайтып, ткізгіштігін тмендетеді. Нефротикалы синдромы бар науастарда айын жне траты ісінуді айтару шін ас тзын (ауыр жадайда 1-2 г/ту. дейін) жне сйытыты (сйы таматарды есепке алып, 600-800 мл/ту. аспау керек) за уаыта жне ата шектеу керек. арбыз, асаба, ауын, жзім, рік, банан зр айдаышты сер крсетеді. Туліктік рационда белок орташа шамамен 1,5 г/кг массаа болу керек. СГН аралас трінде диетотерапия ісінуді жне гипертензияны есепке алып растырылады. Таама, егер де асорту азалары жаынан арсы крсеткіш болмаанда, аз млшерде дмдеуіш заттар немесе приправалар осуа болады. СБЖ сатысында белокты (сіресе жануарды) ата шектеу керек (40-25 г дейін).
Комплексті терапияда симптоматикалы жне патогенетикалы терапия олданылады. Гломерулонефритті бйректен тыс негізгі кріністерін тез жою масатында гипотензивті, зр айдаыш, жректік жне т. б. дрілік заттар таайындалады. ЖГН кезіндегі зр айдаыш жне гипотензивті заттар олданылады, бірата СГН кезінде заыра олданылады. СГН комплексті терапиясыны негізгі звеносы патогенетикалы терапия-глюкокортикостероидтар, иммунодепрессанттар, абынуа арсы заттар, антикоагулянттар жне антиагреганттар. Патогенетикалы терапияны жргізу дісі ЖГН-дей. Патогенетикалы медикаментозды терапия заттары жне дістері ЖГН иммунды генезіне байланысты жргізіледі. Глюкокортикостероидты гормондарды (преднизолон, метилпреднизолон) олдануа крсетішке - нефротикалы синдром, ЖГН баяу аымы, симтоматикалы терапияны сері болмаанда. Препаратты серінен диурез жоарлайды, ісіну айтады, зр синдромы басылады немесе толы айтады, ан сарысуыны белокты рамы жасарады, гиперхолестеринемия тмендейді. арсы крсеткішке айын гипертензивті синдром жатады, йткені оларды А жоарлататын абілеті бар. Преднизалонны оптимальдік туліктік дозасы - 60-80 мг - 4-6 кн ішінде жетеді, 10-20 мг бастайды, 3-4 апта олданады, сосын біртіндеп тмендетіп (2,5-5 мг р 2-3 кнде), алып тастайды. Ем курсы 4-6 апта, ажет боланда 3-6 ай сайын айталайды. Антибиотиктер, калий препараттары, антацидтер, анаболикалы гормондар, диетада ас тзын шектеу фонында, арсы крсеткіштері жне ммкін болатын асынулары бар ма, жо па, инфекция ошатарын санациялааннан кейін жргізеді.
Иммунодепрессанттар (имуран (азатиоприн), циклофосфамид, лейкеран) ЖГН стероида резистентті трінде, глюкокортикоидтарды таайындауа арсы крсеткіш боланда, жанама серлер дамыанда олданылады. Азатиоприн (имуран) 2-3 мг/кг массаа (150-200 мг/ту.), циклофосфамид - 1,5-2 мг/кг массаа (100-150мг/ ту.), лейкеран - 0,2 мг/кг массаа бойынша таайындалады. Ем стационарда 4-8-10 апта бойы, сосын амбулаторияда стап трушы дозада стационардаыдан 1/2-1/3 райтын, 8-12 ай бойы жргізіледі. Бл препараттарды таайындауа артериальды гипертензия арсы крсеткіш болып табылмайды. Перифериялы ан жадайын ата баылап отыру ажет, йткені ауыр асынулар дамуы ммкін: анемия, лейкопения, тромбоцитопения, агранулоцитоз, панцитопения. Циклофосфамид, сонымен атар азооспермияны, тр траты жне ауыр геморрагиялы циститті, алопецияны шаыруы ммкін. Цитостатиктерді жанама серін тмендету шін оларды стероидты гормондармен (преднизолон - 20-30 мг/ту.) жне лейкопоэзды кшейтетін заттармен (лейкоген, пентоксил) бірге осарлап таайындау сынылады.
Гломерулонефритті емінде тікелей (гепарин), сирек тікелей емес (фенилин) серлі антикоагулянтарды олданады. Гепаринді, сіресе нефротикалы синдромы бар науастара олданады, олар фибриндерді жиналуы шумашаларда микроциркуляцияны тмендететін ан тамыр ішілік коагуляция жоарлау патогенезінде лкен роль атарады. Гепарин диурезді жоарлатады , нтижесінде ісікті синдромыны айтуына кмектеседі. Гепаринні серінен протеинурия азаяды немесе толы жойылады, диспротеинемия жне гиперхолестеринемия тмендейді. Гепаринні туліктік дозасы - 20 дан 40 мы Б. Ем курсы - 3 - 10 апта. Препаратты енгізу 2 дісі бар:1) таерте 10-15 мы Б кктамыра тамшылатып жне кешке 10-15 мы Б блшыетке; 2) блшыетке нмесе тер астына (кіндік айналысына) 5-10 мы Б р 4-6 саат сайын. Емді тромбиндік уаытты баылаумен жргізеді, бастапысымен салыстыранда екі есеге артуы керек. Антикоагулянтты терапияны жргізгенде арсы крсеткіштерін жне жанама серлерін ескеру керек, сіресе геморрагиялы. Бірата глюкокортико-стероидты гормондармен емдеуді баса да схемасы бар. Мысалы, лкен дозалармен за уаыт емдегенде ауыр жанама серлер дамымас шін зілетін пролонгирленген ем дісі, бл курс аяталан со гормональды препараттарды стап трушы дозада (10-20 мг/ту. преднизалон) за уаыт бойы аптасына 3 рет немесе зіліссіз ем жаластырылады. Глюкокортикостероидты терапия нефротикалы синдромы бар науастара жасы сер крсетеді; латентті трінде сері аз, ал гипертониялы жне аралас трлерінде стероидты гормондар таайындалмайды.
Иммунодепрессанттар (цитостатиктер) азіргі уаытта СГН-ті гематуриялы жне латентті трлерін емдеуде олданылмайды. СГН-ні нефротикалы, гипертониялы жне аралас трлері кезінде иммунодепрессанттарды жеке олдананда сері болмайды.
Антикоагулянтты жне антиагрегантты терапия, жеке немесе глюкокортикоидтармен жне цитостатиктермен осарланан, СГН нефротикалы жне аралас трлерінде, ауруды ршуі кезінде жне баса терапия трлерінен сер болмаанда олданылады. СГН ауыр ршуі, абыну рдісіні белсенді активтілігі (жедел нефритикалы синдром), траты нефротикалы синдром кездерінде жне патогенетикалы терапияны сері болмаанда глюкокортикостероидтарды жне цитостатиктерді пульс-терапиясы сонымен атар плазмаферез жне гемосорбция олданылады. Пульс-терапия кортикостероидтарды те жоары дозасынын преднизалонны немесе метилпреднизалонны 1000 мг натрий хлоридіні изотониялы ерітіндісінде кк тамыра тамшылатып (10-20 мин ішінде) 3 кн бойы жргізіледі.
Плазмаферез, анды экстракорпоральды тазалау (соны ішінде иммунды комплекстерден) дісіні бірі, 1 сеанста 1,5-2 л дейін ан плазмасын алып, орнын донорлы жаа мздатылан плазма немесе альбуминмен толтыру. Плазмаферезді 3-5 сеанс ана жргізеді, аптасына 1-2 рет кезедікпен. СГН комплексті терапиясында санаторлы-курортты ем маызды. Тер блінуін кшейтетін ра жне ысты ауалы климатты курорттар азадан хлоридтерді, азотистты шлактарды шыуын кшейтеді, бйректік ан аысты жне шуматы фильтрацияны жасаруына, А тмендеуіне, зрлік синдромыны, сіресе протеинурияны басылуына келеді. Нефрологиялы профильдегі санаториялара далалы климатты - Туркменистандаы «Байрам-Али», Узбекистандаы «Ситораи-Махи-Хаса», ал теіз маы климатты курорттара – ырымны отстік жаасындаы «Запорожец», «Энергетик», «Киев» жатады.
СГН профилактикасы азіргі жадайда оны этиологиясына жне жедел жне созылмалы стрептококкты инфекция ошатарды (баспа, созылмалы тонзилит, фарингит жне т.б.) ршуін толы емдеуге негізделеді. за уаыт бойы салындаудан, сіресе ылалды суытан, алдында енгізгенде аллергиялы реакция, зрде патологиялы згерістер байалан сарысуларды, дрілік препараттарды жне вакциналарды айталап енгізуден сатану.
Стрептококкты немесе вирусты инфекцияны басынан ткерген, ЖГН дамуына атер туызатын баса да факторларды серлері болан науастара 1 ай ішінде 10-14 кн интервалымен 2-3 рет зрін тексеруге тапсыру сынылады..
Олай болса емханалы этапта медикаментозды ем жргізіледі:
- Преднизолонотерапия стап трушы альтернирлеуші курс біртіндеп млшерін тмендетумен (3-6 ай, кейде 12 айа дейін).
- стап трушы ем циклоспорин А мен преднизолонны лкен емес млшерімен осарластырып (минимум 1 жыл, 2-5 жыла дейін);
- Циклофосфамидпен стап трушы курс емі (2-3 ай).
- Микофенолатпен мофетил (Селл Септ) стап трушы курс емі (1 жыл жне одан кп).
- Азатиопринмен стап трушы курс емі (3-6 ай).
- рдайым жанама серлерді алдын алу жне емдеу жргізіледі (гипокалиемия, остеопороз, инфекция, А жоарлауы, бйрек ызметіні нашарлауы).
- Нефропротективті терапия: АПФ тежегіштері, БРА, статиндер, эпоэтин препараттарымен анемияны реттеу.