ісжегі уысын егеп- тазалау кезедері. 4 страница

•Шыныполиалкенатты цементті ойаннан кейін оны ауыз сйытыынан арнайы лактарды олдана отырып ошаулау керек: Final Varnish, Ketak Glaze немесе композиттік жабыса жйесін олданады.

•Пломбаны жылтырату келесі кезеде 24 са кейін жргізіледі.

•2 аптадан кейін шыныполиалкенатты цементтерден ойылан пломба аздап зіні тсін згертеді. Сондытан материалды тсін тадау кезінде бір рекі тс ашылдау етіп алу керек.

3.12.4. ТРАТЫ ПЛОМБАА АРНАЛАН МАТЕРИАЛДАР.

МЕТАЛРАМДАС ПЛОМБАЛЫ МАТЕРИАЛДАР (АМАЛЬГАМА).

Амальгамадеп бір немесе бірнеше металды сынаптаы ертіндісін айтады. Сынапта металл гінділерін араластыран кезде жмса, з бетімен атаятын йма пайда болады. Бл деріс амальгамдану (амальгамирование) деп аталады. Стоматологиялы тжірибеде азіргі кезде екі трлі – кміс жне мыс амальгамасы олданылады.

Кміс амальгамасы классикалы нтаыны металл ймасы тмендегіше: кмістен (65-66%), алайыдан (29-32%), жне мыстан (2-6%) трады. Бл йма жасы жабылатын шыны тыдаы сынаппен араластырылады (олданар алдында белгілі млшермен).

Ал металдар ймасыны гіндісі пластмасса тыда шыарылады. азіргі кезде Ресейде СРСТ-43 маркалы кміс амальгамасы арнаулы ос камералы капсулаларда шыарылады жне сапасы жаынан шетелдік амальгамалардан кем тспейді.

Амальгама XIX бірінші жартысында пайда болды. Алаш рет француз Таво зіне кміс амальгамасынан пломба даярлаан.

Амальгаманы рамында алашында 65% кміс жне 6% мыс , 29–32% алайы жне 2% цинк болан (спецификация АДА № 1).

Алашында амальгаманы фарфор шшкеде нта пен сынап компоненттері келсаппен (нтаыш) мият араластыран. Кейіннен ртрлі амальгаманы араластырыш аспаптар растырылды. Бл кезені негізгі жетіспеушілігі амальгаманы олдану кезінде оршаан ортаны сынаппен ластандыру болып табылды.

Амальгаманы олданудаы е лкен жетістік заводта амальгаманы арнайы капсулаларда шыару болды. Медициналы ызметкерлер сынапты бос радикалдарымен тікелей жанасуды доарды жне емханаларда амальгаманы даярлауа арналан арнайы блмелерді йымдастыруды ажетсіз болды. Амальгама екі негізгі капсуладан трады: белсендіргіш жне здігінен белсенгіш. Белсендіргіш капсуланы олдануда араластырар алдында нта жне сйытыты бліп тратын аланшаны арнайы ондырымен алып тастайды. Ал егер арнайы ондыры болмаса, онда капсуланы саусатармен ысып, аланшаны бзады.

здігінен белсенгіш капсула ішіне пішіні цилиндр трізді, амальгама араластырышпен араластыру кезінде жа аланшаны тесетін арнайы келсап орналастырылан. Капсулалы жйе нта пен сйытыты біркелкі араласуын амтамасыз етеді.

азіргі кезде амальгамалар алдын ала дозаланан капсулаларда шыарылады: № 1 амальгаманы рамында 400 мг, № 2 амальгама рамында — 600 мг,

№ 3-те — 800 мг амальгама бар. Тісжегі уысыны клеміне арай дрігер- стоматолог керекті амальгаманы тадап алады.

Дрыс ойылан амальгама пломбалары (АП) за уаыт анааттанарлы жадайда саталады жне онымен жмыс істеу те арапайым, арзан. Амальгамадан ойылан пломбалар жылдар бойы жанасу нктесін бзбай сатап отырады.

Амальгаманы атаюы ш фазадан трады. Гамма фазада кміс пен алайыны оспасы тзіледі жне бл фаза е берік фаза болып саналады. Содан кейін гамма -1 фазасында кмісті сынаппен байланысуы жреді, ал гамма -2 фазасында алайы сынаппен байланысады. Е соы фаза амальгаманы осал фазасы болып келеді. Гамма -2 фазасында пломбаны жалпы рылымыны беріктігін, рамында алайыны болуына байланысты оны коррозияа беріктілігін тмендетеді.

1960 жылдарды ортасында амальгаманы жаартуда оны рамына 12 ден 28% -а дейін мыс осылып жетілдірілді. оспада мысты 20% болуы алайы мен сынапты реакциясын бейтараптандырып, гамма -2 фазасында тзілетін осал тстарын жойып, материалды коррозияа беріктігін жоарылатты.

Міне, сондытан амальгаманы жетілдіруде тмендегілерге ол жеткізілді:

1) Амальгаманы коррозияа беріктілігін жоарылатты;

2) Шайнау салмаы тсуі барысында пломбаны деформациялануын азайтты;

3) Компрессиялы беріктілігін арттырды;

4) Макроскопиялы кееюін жойды;

5) Тсін згертуін жойды;

6) Амальгаманы рамындаы кмісті млшерін азайтып, оны мыспен алмастыру арылы баасын арзандатты.

Амальгаманы жйесі.Морфологиялы рылымына арай амальгама нтаында инелі, шар трізді, сфералы, аралас блшектер болады.

Блшектерді пішіні амальгама араластырышта пломбаны араласу уаытын анытайды. Араласу уаыты капсуладаы нтаты млшеріне жне амальгама араластырышты трлеріне де байланысты болады.

Блшектерді пішіні амальгаманы ттыну жне амальгаманы деу техникасы уаытын анытайды. Инелі- блшекті амальгаманы амальгамалы оспаларды токарлы станокта ырнау арылы алады. Бндай амальгамалар жасы тыыздалады, баяу тотыады, біра атайаннан кейін беті тегіс болмайды, нашар тегістеледі.

Шар трізді блшектен тратын амальгаманы атаю мерзімі ыса боландытан, АП ойаннан кейін пломбаны деу уаыты да ыса болады жне пломбаны тыыздааннан кейін беті тегіс болып келеді.

Сфералы блшекті амальгаманы инертті газда амальгаманы шашу арылы алады. Мндай амальгаманы конденсациялау шін те аз ысым керек боландытан олдануа те олайсыз.

Аралас блшекті амальгамаларды атаю конденсациялануы жне тегістелініп жылтырату уаыты инелі, шар трізді, сфералы блшектерді орта крсеткішіне те. Амальгаманы даярлау шін келесі амальгамаараластырыш приборларды олданады: MixomatЃ, Silamat, Automix.

Араластыру уаытын ндіруші крсеткен уаыт бойынша стану керек.

андай да бір амальгаманы араластыру уаыты оны капсуладаы массасына тікелей байланысты жне ол згеріп отырады. (400, 600, 800 мг).

Амальгаманы араластыру уаытыны ысаруы оспаны барлы блшектеріні сынаппен араласуын тмендетеді немесе толытай араласпайды, ал егер уаытын созатын болса онда амальгама атты ызып, кристалданады жне тез сыныш болып келеді.

Амальгаманы орташа араластыру уаыты 4-8 секунд. Амальгаманы

араластырып боланнан кейін капсуланы ашып, оны металл немесе шыны сауыта салып, оны амальгаманы тасымалдаушы пистолетке орнатады. Пистолеттер металлдан немесе пластмассадан жасалан болады.

( 3.14-сурет).

Амальгаманы деу 2-10 минутты райды. Бірінші порцияны уысты апроксималды айматарына жне абыраларына йкей отырып арнайы аспаптармен тыыздайды. Окклюзиялы бетті е соында алыптастырады.

Амальгамадан ойылан пломбаны ныыздау шін негізгі блігі жазы, шар, ромб трізді немесе трапеция кесінділі штопферлерді –ныыздаыштарды олданады.Пломбаны салбыраы шеттерін (II жне V класты тісжегі уыстарын пломбалау кезінде) ора трізді аспаптармен алып тастайды.

II класты тісжегі уыстарын пломбалау кезінде жанасу айдаршыын алыптастыруда ерекше назар аудару керек. Амальгамадан ойылан пломбаны тегістеуді келесі кезеде алдыменен металды финирлерді немесе ртрлі пішіндегі ара –оыр тсті силикондарды олдана отырып жргізеді. (3.15-сурет). Ескі амальгамада ойылан пломбаны алып тастауды тек ана сулы салындатуды олдана отырып жргізу керек.

Амальгаманы жою. Амальгаманы алдытарын мият амальгама тран пластикалы капсулаа жинайды. Амальгаманы алдытарын ткізуді арнайы СЭС –пен келісе отырып жргізеді.