птикалы талшыты кабель.
Оптикалы ткізгіштер ымбатыра, олар шыныталшыты кабель деп те аталады. Олар арылы мліметтерді таратылу жылдамдыы секундына бірнеше гигабитке жетеді.Жою ммкіндігі 50 км. астам. Бгеуілдерді сырты сері жо деуге болады. азіргі уаытта бл ЛВС шін е ымбат тратын осылу. Электромагнитті бгеуілдер полелері болатын жне айталауларды пайдаланбай апаратты те лкен ара ашытыа беруді талап етілген кезде олданылады. Олар тмендетуге арсы асиеттері бар, йткені оптикалы талшыты кабельдердегі блшектеу техникасы те иын.
Оптикалы талшыты кабельде санды мліметтер модульденген жары импульстері трінде оптикалы талшытар бойыншатаратылады. Бл беруді сенімді (оралан) дісі, йткені бл кезде электрлік сигналдар берілмейді. Осыдан шыатын орытынды, оптикалы кабельді ашып мліметтерді тартып ала алмайды, бдан электрлі сигнал ткізетін кез келген кабель сатандырылмаан.
Оптикалы талшыты сызытар лкен клемді мліметтерді те жоары жылдамдыта жылжуына арналан, йткені олардаы сигналдар шпейді жне блінбейді.
Сурет 13. Компоненты кабельді жйені компоненттері
Оптикалы талшы - жіп (жила) (core) деп аталатын те жіішке шыны цилиндр, абы деп аталатын жіптен згеше сыну коэффициенті бар шыны абатымен жабылан (сурет 14) Кейде оптикалы талшыты пластикадан жасайды. Пластикті пайдалану оай, біра ол шыны оптикалы талшыпен салыстыранда жары импульстарын аз ашытыа береді.
рбір шыны оптикалы талшы сигналдарды тек бір баытта береді, сондытан кабель жеке коннекторлары бар екі талшытан трады. Оларды біреуі беру шін, ал басасы – абылдау шін ызмет етеді. Талшытарды аттылыы пластикамен жабылуымен, ал беріктілігі кевлардан жасалан талшыпен лайтылан. 14 суретте кевларлы жабуды лгісі сынылан. Кевларлы талшытар пластикке бекітілген екі кабель арасына орналасады.
Оптикалы талшыты кабельмен беру электрлік бгеуілдерге шырамайды жне те жоары жылдамдыта жргізіледі (осы уаытта 100 Мбит/с дейін, теориалылы ммкін жылдамды – 200 Мбит/с). Онымен жары импульстерін кптеген километрлерге беруге болады.
Егер мліметтерді те жоары жылдамдыпен лкен ара ашытара жне сенімді орта бойынша жнелту жоспарланып отырса, оптикалы талшыты кабельді пайдалану керек.
Оптикалы талшыты кабельді, егер:
- минимальды тратын желі ажет болса;
- оптикалы талшыты желілік рылыларды дрыс орнату мен тзу осу шін ажетті дады болмаса пайдаланбаан жн.
Сурет 14. Оптикалы талшыты кабель
Сигналдарды беру
Кабель бойынша кодталан сикналдарды беру шін екі технологияны олданылады – тар жолаты беру жне ке жолаты беру.
Тар жолаты беру
Тар жолаты (baseband) жйелер мліметтерді бір жиіліктегі санды сигнал трінде береді. Дискретті электрлік жне жарыты импульстар сигналдары болады. Осындай коммуникационды каналды барлы сыйымдылыы бір импульсты беру шін пайдаланылады, немесе , баса сзбен айтанда, санды сингал кабельді ткізуіні барлы жолаын пайдаланады. Кабельді ткізу жолаы – бл кабель бойынша беріле алатын максимальды жне минимальы жиілік арасындаы айырмашылы.
Желідегі тар жолаты хабары бар рбір рылы мліметтерді екі баытта жібереді, ал кейбіреулері бір мезгілде оларды жібере де алады, жне абылдай да алады (сурет 15)
Сурет 15.Тар жолаты жнелту. Екі баытты санды толын.
Кабель бойынша жылжи отырып сигнал біртіндеп шеді, жне нтижесінде блінуі ммкін. Егер кабель тым зын болса, оны алыс шетінде берілетін сигнал тани алмайтындай болып згеруі немесе жоалып кетуі ммкін.
Бны болдырмау шін тар жолаты жйелерде сигналдарды кшейтіп жне осымша сегменттерге ретрансляциалайтын репитерлерді пайдаланады, бл кабельді жалпы зындыын лкейтуге ммкіндік береді.
Ке жолаты беру
Ке жолаты берулер (broadband) жйесі мліметтерді жиілікті кейбір интервалдарын пайдаланатын аналогты сигналдар трінде береді. Сигналдар здіксіз (дикретті емес) электромагнитті немесе оптикалы толындар трінде болады. Мндай тсіл арылы сигналдар физикалы орта бойынша бір баытта беріледі. (сурет 16)
Сурет 16.Ке жолаты беру.Бір баытты аналогты толын.
Егер ткізуге ажетті жолаты амтамасыз етсе, онда бір кабельде бір мезгілде, кабельді телевидение жне мліметтерді беру сияты, бірнеше жйелерді хабары беріле алады.
рбір беретін жйеге ткізу жолаыны блігі блінеді. Бір жйемен байланысты барлы рылы, (мысалы, компьютер), ткізу жолаыны блінген блігімен жмыс істеу шін бапталан болу керек.
Егер тар жолаты жйелерде сигналды орнына келтіру шін репитерлерді пайдаланса, ке жолатыларда – кшейткіштерді (amplifiers)
Пайдаланады
Ке жолаты жйелерде сигналдар тек бір баытта беріледі, сондытан, барлы рылылар мліметтерді абылдап жне бере алуы шін сигналды туін екі жолмен амтамасыз ету ажет.Екі негізгі шешім жасалан:
- ртрлі жиіліктерде жмыс істейтін ткізу жолаын екі канала блу; бір канал сигналдарды беруге, екіншісі – абылдауа арналан;
- екі кабельді пайдалану; бір кабель сигналдарды беруге, екіншісі – абылдауа арналан.
Кабельдерді салыстырмалы анализі
| Мінездемесі | Жіішке коаксиальды кабель (10Base2) | Жуан коаксиальды кабель (10Base5) | Бралан жп (10BaseТ) | Оптикальды талшыты кабель |
| ны | Бралан жптан ымбатыра | Жіішке коаксиальды кабельден ымбатыра | Е арзан | Е ымбат |
| Кабельді тиімді зындыы | 185 м | 500 м | 100 м | 2 км |
| Беру жылдамдыы | 10 Мбит/с | 10 Мбит/с | 4-100 Мбит/с | 100 Мбит/с и выше |
| Иілгіштігі | Жеткілікті иілгіш | Жіішке коаксиальный кабельден иілгіш | те иілгіш | Иілгіш емес |
| Орнату арапайымдылыы | Орнату оай | Орнату оай | Орнату те оай | Орнату иын |
| Бгеуілдерге шыраыштыы | Бгеуілдерден жасы оралан | Бгеуілдерден жасы оралан | Бгеуілдеге шырайды | Бгеуілдерге шырамайды |
| сыналлатын олдану | Мліметтерді орауа жоары талапты орташа немесе лкен желілер | Мліметтерді орауа жоары талапты орташа немесе лкен желілер | UTP – е арзан нса | Беруді жылдамдыына, мліметтерді орау мен ттастыыны жоары дегейлі талап оятын кез келген лшемді желілер |
Тапсырма
1. Зертханалы жмыста берілген теориялы материалдарды мият оып шыыдар.
2. Жоарыда суреттелген кабель типтеріні салыстырмалы анализін ру.
3. орытынды жасадар: ай кабель жасы, айсы нашар, неліктен.
4. Баылау сратарына жауап берідер.
Баылау сратары
1. Оптикалы талшыты кабель, апаратты беруді тсілі мен жылдамдыы.Оптикалы талшы. Оптикалы талшыты ай кезде олданып, ай кезде олданбау керек?
2. Сигналдарды беру технологиялары. Тар жолаты беру. ткізу жолаы.
3. Сигналды беру технологиялары. Ке жолаты беру.
4. Кабельдерді салыстырмалы анализі.
№5 практикалы жмыс
Таырыбы:Физикалы интерфейс. Желілік адаптерлер.
Жмысты масаты: желілік адаптерді желі платасыны рлін тсіну; желілік адаптерді плата конфигурациясыны лшемдерін мегеру, желілік плата драйверлеріні ызметі мен міндеті туралы тсінік алу; драйверлерді орнатып жне жоюды мегеру.
Теориялы мліметтер
1. Желілік адаптер платасыны таайындалуы
Желілік адаптер платасы компьютерлер мен желілік кабельдер арасындаы осылу немесе физикалы интерфейс ретінде рл атарады.
Компьютерлер мен желі арасында тиісті айыру немесе порта физикалы осылуды амтамасыз ету шін платалар желілік кабельге осылады.
Желілік адаптер платасыны таайындалуы:
- компьютерден тсетін мліметтерді желілік кабель бойынша беруге дайындау;
- мліметтерді баса компьютерге беру;
- компьютермен кабелдік жйе арасындаы мліметтер аымын басару.
Сонымен атар, желілк адаптер платасы кабельден мліметтерді абылдайды жне оларды компьютерді орталы процессорына тсіінкті тріне ауыстырады.
Желілік адаптер платасы ПЗУ жазылан, кіріктірілген бадарламалар мен аппатартты бліктен трады.
ліметтерді дайындау.
Мліметтерді желіге жіберуді алдында желілік адаптерді платасы оларды компьютерге тсінікті трден желілік кабель бойынша бере алатын трге ауыстыруы ажет.
Компьютер ішінде мліметтер шина бойынша – параллельді беріледі. Желілік кабельде мліметтер биттер аымы трінде жылжып отыруы тиіс.
Желілік адаптер платасы параллельді мліметтерді абылдайды жне оларды ары арай жнелтуді йымдастырады. Бл рдіс компьютерді санды мліметтерін желілік кабельдер бойынша берілетін электрлік жне оптикалы сигналдара ауысуымен аяталады.
Бан трансиверді згеруі жауап береді.
елілік адрес.
Мліметтерді згертуден баса, желілік адаптер платасы оны алан платалардан айырып тани алуы шін зіні орналасу орнын немесе адресін крсетуі тиіс.
Желілік адрестер (network address) IEEE комитетімен аныталады. Бл комитет рбір желілік адаптер платаларын ндірушілерге кейбір адрестер интервалдарын бекітеді. ндірушілер осы адрестерді микрослбалара «тігеді». Осыны арасында рбір платада, яни рбір компьютерді желіде зіндік адресі болады.
Мліметтерді компьютерден абылдап жне оларды желілік кабель бойынша беруге дайынды кезінде желілік адаптер платасы баса да операциялара атысады.
1. Компьютер жне желілік адаптер платасы мліметтерді беруді іске асыру шін бір-бірімен байланысты болуы тиіс (компьютерден платаа). Егер плата жадыа тікелей атынай алса, компьютер оан зіні жадыны кейбір аумаын бліп береді.
2. Желілік адаптер платасы компьютерден мліметтерді срайды.
3. Компьютерді шинасы мліметтерді оны жадынан желілік адаптер платасына береді.
Егер мліметтер желілік адаптер платасыны беруінен жылдамыра тссе, мліметтер буферге орналастырылады.