Есеп шыару лгілері

Мысал 1. алыпты жадайда тран ауаа рентген сэулелері тсіріледі. Сэуле тсіруді дозасы бір рентгенге те. Осы сэуле тсіруді нэтижесінде 1

см^} ауада пайда болан кос иондарды санын табу керек.

Шешуі: Рентген суле шыаруды D_э экспозициялы дозасынан ауаны М

массасында пайда болан иондар, мынадай зарядты кшіреді:

q = D_эM (1)

Ауаны М массасы мен V клемі мынадай атынас арылы байланысады: М= (2)

мндаы Р-ауаны кысымы, T-оны температурасы, —бір киломольдін массасы жне R ~ газ трактысы. Іздеп отыран ос иондарды саны мынаан те:

(3)

Мндаы е-рбір ионны заряды, (1), (2) жне (3) тедеулерден мынаны аламыз:

(4)

Есепті шарты бойынша D_э=1p = 2,58- к/'кг, V =1 см³ = 10-⁶ , р = 760мм сын. ба.=10⁵н/м², = 29кг/моль, R = дж/кмоль-град, Т=273°К жне е = 1,6-10^{- 19}к. Осы берілгендерді (4)-ке койып, кос ион аламыз N = 2.1

 

Мысал 2. Жасанды жолмен алынан. ₂₀Са⁴⁵ кальцийді радиоактивтік изотопыны жартылай ыдырау периоды 164 тулікке те болады. Осы препаратты 1 мкг активтігін табу керек.

Шешуі. N радиоактнвтік затты уаыт ішіндегі ыдырайтын атомдар

млшері мынадаи формуламен аныкталады мндаы Т -

изотопты жартылай ыдырауыны периоды, - берілген массадаы оны. атомдарыны саны. атомдар саны препараттын М массасымен мынадай катынас аркылы байланысады: N₀, мндаы N_o - Авагадро саны, ал A - бір

кг-атомны массасы. Есепті шарты бойынша T= 164 24 3600сее. = 6.02 10²⁶ 1/кг-атом, A = 45кг/кг-атом. Осы берілгендерімен алмастырып 1секундтаы ыдырау санын аламыз

17,7мкюри

Студенттерді з бетімен (СЖ) шыаруа арналан есептер:

5.1.1) Жарыкты кызыл сулелелеріні ( = 7 10⁵см), 2) рентген сулелеріні ( = 0.25,4) жне 3) гамма-сулелеріні ( = 1,2410 ^-2А) фотондарыны массасын табу керек.

5.2.Электронны козалыс млшері толкын зындыы = 5200⁰ А фотонны озалыс млшеріне тен болу шін ол андай жылдамдыпен озалуа тиіс?

5.3.Фотонны массасы электронны тыныштытаы массасына те болу шін, оны энергиясы андай болу керек?

5.4.Екі атомды газ молекуласыны кинетикалы энергиясы кандай температурада толкын зындыы = 5.89 мм фотонны энергиясына те болады?

5.5.Кейбір металл шін фотоэффектіні кызыл шегі 2750⁰А - ге те. Фотоэффектті туызатын фотон энергиясыны минимал шамасы неге те?

5.6. 3е —та кері потенциалмен толыымен кідІртілетін электрондарды металды бетінен жлып алатын жарыкты жиілігін табу керек. Осы металды фотоэффектісі тсетін жарыкты жиілігі 6 болада басталады. Электронны осы металдан шыу жмысын табу керек.

5.7. Энергиясы = 4.9эв жарык кванты фотоэлектрондарды металдан A = 4.5эв шыгу жмысымен жлып шыарады. рбір электронны шып шыкан кезіндегі металды бетіне берілетін максимал импульсті табу керек.

5.8.Комптон былысындаы клаан фотонны энергиясы шашыраан фотон мен электроннын тебу араларында бірдей болып блінеді. Шашырау брышы ге те. Шашыраан фотонны энергиясы мен козалыс млшерін табу керек.

5.9.1) 1 в жэне 2)100 в потенциал айырмаларынан ткен электрон шін де-Бройль толкын зындыын табу керек.

5.10.Мыналар шін: 1) шу жылдамдыы 10⁸см/сек-ке те электрон; 2) 300°температурадаы, орташа квадраттык жылдамдыа тен жылдамдыпен озалатын сутегі атомы; 3) 1 см/сек жылдамдыпен озалатын массасы 1г шарик шін де Бройльдын толын зындыын табу керек.

5.11.Мыналарды: 1) сутегі атомыдаы бірінші ш бор электрондык орбитасыны радиусын. 2) оны стіндегІ электронны жылдамдыын табу керек.

5.12.Мыналарды: 1) сутегі атомыны бірінші бор орбитасындаы электронны айналу периодын, 2) оны брышты жылдамдыын табу керек.

5.13.Активтігі 3,7 10¹⁰ ыдыр/сек-ка те .₈₄ полонийді млшерін табу керек.

5.14.Бір туліктегі радон атомыны саны 18,2 процентке кемиді деп. радонны ыдырау тратысын табу керек.

5 СТУДЕНТТЕРДІ ОЫТУШЫМЕН ЗДІК ЖМЫСЫ (СОЖ)

Тапсырма 5.1 Механика

5.1.1. Кинематика. Материяны ен карапайым козалысы механнкалык
озалыс. Кеістік жне уаыт. Сана жйесі. Материалдык нкте туралы тсінік. Материалдык нкте кинематикасы.

5.1.2. Материалдык нкте жэне катты дене динамикасы. Ньютон задары.
Масса. Кш. Механикадаы кш трлері. Гравитациялы кштер. Бкіл лемдік тартылыс заы. йкеліс жне серпімділік кштері. йкеліс кші. Инерциалды санак жйесі. Механиканын салыстырмалык принципі.

5.1.3. Жмыс жне оны кисык сызыты интеграл арылы рнектеу. уат.
КонсервативтІк жэне консервативтік емес кштер. арыштык жылдамдыктар. Реактивтік козалыс. Гидроскопиялык эффект.

5.1.4. Ттас орталар механикасыны элементтері. Ттас орта тсінігі.
Сйыктар жэне газдарды жалпы задары. Идеал жне тткыр сйык. Бернулли тендеуі. Сйыктарды ламинарлы жне турбуленттік аысы. Стокс жэне Пуазейль формулалары. Механикалык кернеу. Серпінді деформацияланан денені энергиясы.

5.1.5. Тербелістер жне толкындар. Гармоникалы тербелістерді жалпы
сипаттамалары. Пружинге ілінген жкті тербелісі. Математикалы маятник, Фазалык жылдамдык. Доплер эффектісі. Дыбыс. Ультрадыбыс.