Сальмонеллез ошаында алдын алу шараларды йымдастыру дістемесі.

Сальмонеллез ошаын эпидемиологиялы тексеру барысында ауруды жанясында тіркелмеген баса ауруларды жне бірге таматанан баса адамдарды анытау керек. Жаадан табылан аурулар ошаты клемін, ауруды таралу жолдарын, инфекция кзін анытауа ммкіндік береді. Инфекцияны таралу себен анытау масатында науастан жне онымен бірге таматанан адамдардан соы 2 кн ішінде андай таамдарды жегендерін срау ажет. Сонымен атар трлі таамдарды андай млшерде абылдааны жне абылдау уаыты аныталады, йткені таамдарды за уаыт блме температурасында сатау оздырыштарды онда кбеюіне ыпал етеді. Таамны дайындалу уаытын, абылдау уаытын саталу жадайын анытау арылы кдікті таамды анытау ажет.

Сальмонеллез ауруы тіркелген жадайда тексеруді срау дісін йрену масатында колледжді асханада таматанатын 10 оушысынан берілген кесте бойынша жеген таматарын жне уаытын кестеге толтыру:

 

№24 кесте

№	Тегі, есімі	Бірінші кн	Екінші кн
Таерте	Тсте	кешке	таерте	тсте	кешке

Сальмонеллез

Сальмонеллезді эпидемиологиясы

Этиологиясы

· Жалпы сероварлары – 2000 жуы

· Маызды сероварлары: S.tiphimurium, S.enteritids, S.anatum, S.Newport, S.panama, S.London, S. Haifa

Инфекция кзі

Жтыран жануарлар

· Ауылшаруашылы жануарлар

· й стары

· Синантропты кеміргіштер

· Жабайы жне синантропты стар

 

Жтыран адамдар

Инфекциялы процесті крінісі

· Ауру

· Тасымалдаушылы

 

Беріліс механизмі, таралуы

Таам німдері арылы

Жанураларды еті

старды еті

старды жмыртасы

Науас адамнан, тасымалдаушыдан ластанан таамдар

 

 

Су арылы

старды жануарларды нжісімен ластан су

алды сулармен ластанан ауыз суы

Трмысты заттар арылы

Ластанан ыдыстар

Ластанан трмысты заттар

Ша арылы

старды, малдарды кепкен нжістері

 

Эпидемиялы процесті крінісі

Адамдар арасында кездейсо сыраттанушылы

Жалпы тамапен байланысты жымдаы ршу

Ауруханада, босану йіндегі ршу

 

Шигеллез

Шигеллез- нжіс-ауыз механизмімен жатын, су, таам жне трмысты заттар арылы таралатын, кбіне то ішекті шырышты абышасын заымдайтын, шигелла текті микробтары серінен туындайтын антропонозды жіті ішек инфекциялы ауру.

Клиникалы трде ауру интоксикация, ішті брап ауыруы, ан аралас іш ту белгілеріні болуымен сипатталады.

Дизентерия терминін Гиппократ енгізген («dis» - бзылыс, «enteron» -ішек).

Дизентерия микробтарын 1891 жылы А.В.Григорьев жне 1898 жылы жапон алымы К.Щига ашан.

Дизентерия ауруыны лі де кптеп таралуыны себептері:

× Ст таамдарыны, ауыз суыны, кпшілік таматандыру мекемелеріні таамдарыны оздырыштарымен ластануы;

× Тама ндірісінде санитарлы- техникалы, технологиялы, санитарлы-эпидемияа арсы ережелерді бзылуы;

× Диагностикалы ателіктер;

× Ауруларды дрігерлік кмекке кеш келуі;

× Нашар таматану, иммунитет жетіспеушілік;

× Санитарлы аарту, гигиеналы трбиелеу жмыстарыны тмен дегейде жргізілуі.

Этиологиясы.оздырышы Shigelle – дезентерия микробтары, Enterobacteriaceae тобына жатады. Негізгі 4 трі жиі тіркеледі: Гринорьев-Шиго, Флекснер, Зонне жне Щмиц-Штуцер шигеллалары. Дизентерия микробтарыны морфологиялы асиеттері сас, гармтеріс таяшалар, оректі орталарда жасы седі. Микроб жасушаларыны ыдырауы барысында эндотоксин бліп шыарады, Григорьев-Шиго шигелласы эндо жне экзотоксин бледі. Эндотоксиндерді серінен организмде жалпы улану белгілері пайда болады.

1940 жылдары (соыс, ашаршылы, кедейшілік) Flexner трі кптеп таралан – патогенділігі тендеу, біра сырты ортада тзімді – топырта ыста 4-5 айа дейін, суда 3 айа дейін саталады. Кбінесе су арылы берілген.

1950-80 жылдар аралыында елді сумен амтамасыз ету мселелеріні шешілуімен, сумен байланысты Flexner дизентериясыны саны тмендеген. Біра оны орнына Sonnei цигелары келген, сырты ортаа тзімді, таамдарда кбеюге абілетті. Бл дизентерияны суіне себепкер – кпшілік таматандыру мекемелеріні кбеюі жне кбейген ала халыны асханаларында буфеттерде жиі таматануы.

Инфекция кзі жіті созылмалы тріндегі аурулар жне бактерия тасымалдаушылар. Инфекция кзі ретінде жіті тріндегі ауруларды эпидемиологиялы маызы те лкен, йткені ауруды барлы кезедерінде оздырыш кп млшерде нжіспен шыарылады. Нерлым ауруды іші жиі тетін болса, соншалыты кп млшерде оздырыш нжіспен шыарылады. Дер кезінде аныталмаан ауруларды эпидемиологиялы маыздылыы те лкен, олар жаняда, жымда сіресе балалар, таам ндіпу сумен амтамасыз етумекемелерінде жмыстарын жаластырып белсенді трде инфекция таратушы болады.

Беріліс механизмі – нжіс-ауыз механизмі. Берілу жолдары: трмысты заттар, жанасу, су, таам, жне шыбындар

Диагностикалы дістері:

1. Бактериологиялы діс: нжісті тексеру.

2. Сериологиялы діс: ГАТР- диагностикалы титр 1:200, ауруды барысында бірнеше рет жасалады.

3. Экспресс – диагностика, эпидемиологиялы ршу кезінде олданылады: ИФА, ИФР, иммуносорбция.

4. Капрологиялы зерттеу (шырыш, лейкоциттер, эритроцидтер, эпителий торшалары).

Дизентерия диагнозы ауруды клиникалы белгілері, зертханалы тексеру мліметтері жне эпидемиологиялы анамнез негізінде ойылады.

1 реттік зертханалы тексеру ажет:

1) Емдеу - алдын алу йымдарына аралан кезде жіті ішек инфекциясымен ауырандар жне ауруа кдіктілер.

2) Декреттелген контингент атары ішінен ішек инфекциясымен ауыратын науаспен атынаста болатын адам.

3) Емделуге тскен психиатриялы аурулар ауруханасыны емделушісі.

4) Мектеп-интернат, балалар йі мен нрестелер йіне алынатын балалар.

5) арттар йіне алынатын жасы лайан адамдар.

6) Ішек инфекциясынан жазылан реконвалесценттер.

Алдын алу шаралары.«Жіті ішек инфекциялы аурулары жніндегі санитарлы – індетке арсы іс-шараларды йымдастыру жне жргізу» санитарлы –эпидемиологиялы ережелеріне сйкес жргізіледі.

Инфекция кзіне баытталан шаралар. Жіті ішек инфекцияларымен ауыран науастарды ауруханаа жатызу клиникалы жне эпидемиологиялы крсеткіштері бойынша жргізіледі.