Тнбаны тазалыы, тнбаны сзу жне жуу

Тнбаны адсорбцияланан оспалардан тазалау шін оны жасылап жуу керек. Біра бл жолмен изоморфты жне окклюзияланып тскен оспалардан арылуа болмайды. Сондытан мндай оспаларды жою шін айта тндыру тсілін пайдаланан жн. Бл дісте алынан тнбаны сзіп жуаннан кейін оны сйкес еріткіште (мысалы, ышылда) ерітіп, сйылтып, тнбаны айтадан тсіреді. Тнбаны жуып еріткенде ерітіндіге тек тнбамен осарлана тскен оспалар ана ауысады, сондытан оларды концентрациясы бл ерітіндіде алашы ерітіндіге араанда анарлым (жиі жз, мы еседей) аз болады.

оспаларды тнбамен адсорбциялану абілеттігі оларды концентрациясы азайан сайын кемитінін еске алса, екінші рет тсірілген тнбамен осарланатскен оспаларды млшері крт азаяды. Бл діс анытайтын компонентті тндыранда ерітіндіде алынан тнбамен осарланатсетін бгде компонентті концентрациясы кп болан жадайда жиі пайдаланылады. Бл діс сіресе ескіртуге болмайтын клемді, оспаларды жасы адсорбциялайтын аморфты тнбалар аланда тиімді пайдаланылады. Бл жадайларда екінші рет тндыру тнбаны ластануын азайтып, анытауды длдігін артырады. Бл дісті тнбаны ерітуге лайыты еріткіш болмаан жадайда пайдалануа болмайды (мысалы, BaSO4).

шінші шарт тнбаны рылымына ойылады. Тнбаны рылымы оны жеіл сзіп жне оспалардан жеіл жуатындай болуы керек. Бл шартты тнбаларды табиатына арай (кристалды, аморфты) тндыру жадайларын сатау арылы анааттандыруа болады. Тнбаны фильтрленуі жне тазалануы атты затты блшектеріні млшеріне байланысты. Ірі кристалды тнбалармен жмыс жасау те ыайлы, себебі олар сзгішті салауларын бітемейді, жеіл сзіледі жне жуылады. Кристалды тнбаларды дрыс тндырмаса, онда са кристалды тнбалар алынып, олар фильтрден тіп кетуі ммкін. Сонымен атар са кристалды тнбалар сзгіштен саылауларын бітеп, сзу процесін те баяулатады.

оймалжындалан аморфты тнбаларды (мысалы, Al(OH)3) беткі абаты те лкен болады да, ерітіндіден бгде иондарды жасы адсорбциялайды жне олардан иын жуылады. Мндай тнбаларды сзілуі де те баяу жреді. Сондытан аморфты тнбаларды пайдаланандаы осы ыайсыздытарды жою шін бндай тнбаларды алу жадайларын ата адаалап сатау керек.

Таы бір ажетті шарт – тнбаны тну трі гравиметрия­лы (лшеу) тріне жеіл жне толы ауысуы керек. Анализді аяында тсірілген тнбаны сзіп, жуаннан кейін оны кептіріп, не ыздырып тнбаны лшеуге ыайлы гравиметриялы трін алады. Тнбаны термиялы деу оны массасы траты шамаа келгенше жргізіледі. Бл жадай тнбаны тну трі тгел гравиметриялы тріне ауысанын крсетеді. Тнбаны асиетіне арай ол оны ыздыранда не згермей алады (мысалы, BaSO4), не химиялы згеріске тседі (мысалы, 2Fe(OH)3 Fe2O3 + 3H2O). Кей тнбаларды згерісі ыздыру температурасына байланысты болады. Мысалы: 2000C-та CaC2O4.H2O (CaC2O4 + H2O) – ге айналады, 475-525оC-та ол рмен арай ыдырайды CaC2O4 CaCO3 + CO, 900-10000C-та кальций оксиді пайда болады CaCO3 CaO + CO2.

Тнбаны гравиметриялы тріне де бірнеше шарттар ойылады:

1. лшенетін тнбаны рамы белгілі химиялы формула­а сйкес болуы керек, себебі лгідегі анализдейтін компонентті млшерін лшенген тнбаны салмаына арап анытайды.

2. Тнбаны гравиметриялы трі ауада химиялы траты болуы керек. Егер ыздырылан тнба ауадан суды буын, CO2 не т.б. заттарды осып алса, зіні рамын згертіп белгілі химиялы формулаа сйкес келмеуі ммкін.

3. лшенетін тнбаны рамында анытайтын элементті млшері аз, ал салыстырмалы молекулалы массасы лкен боланы жн. Бл жадайда анализді наты нтижесіне анытауда жіберілген ртрлі ателер аз дрежеде сер етеді.