Лшеуіш трлендіргіштерді негізгі статикалы жне динамикалы сипаттамалары.

Лшеуіш трлендіргіштер жайлы жалпы малматтар. Негізгі ымдар мен анытамалар

Техникалы лшеу ралдарына лшеуіштер,лшеуіш трлендіргіштер, лшеу аспаптары мен жйелері жатады.

лшеуіш – лшеу бірілігін сатауа жне білдіріуге арналан лгі. Мысалы, зынды лгісіне метр алынан.

лшеу аспабы деп, лшеу мліметтерін баылаушы тікелей абылддайтындай трде деуге арналан рылыны айтады.

лшеуіш трлендіргіш деп лшенген сигналды пайдаланыуа ыайлы трге трлендіруге, таратуа жне сатауа арналан техникалы рылыны айтады.

лшеу жйесі параметрді адамны атысуынсыз лшеуді амтамасыз ететін лшеуіш трлендіргіштер мен аспаптарды біріктіреді.

лшеуіш тізбекте орналасан орны бойынша лшеуіш трлендіргіштер бірінші реттік жне аралы лшеуіш трлендіргіштер болып екіге блінеді.

Бірінші реттік лшеуіш трлендіргішке физикалы шаманы тікелей, ешандай жаланыссыз лшейтін рылы жатады. Бндай леуіш трлендіргіштерді датчиктер немесе сенсорлар деп атайды. алан леуіш трлендіргіштерді трін аралы трлендіргіштер деп атайды.

лшеуіш трлендіргіш тікелей жне жанама трлендіретін деп екі топа блінеді.

Тікелей трлендіретін лшеуіштер лшенбекші шаманы электр сигналына тікелей трлендіреді

Жанама трлендіретін лшеуіш трлендіргіштер тікелей трлендіретін жне айсібір салыстырмалы не есептеуіш рылылардан тобынан рылады.

Трлендіретін физикалы шамаларды трлеріне байланысты трлендіргіштер келесі трге блінеді:

1.Электрлік шаманы электірлік шамаа трлендіру;

2.Электрлік емес шаманы электірлік шамаа трлендіру

Барлы лшеуіш трлендіргіштер ызымет принципі бойынша параметрлік жне генераторлы болып екі топа ажыратылады.

Бірінші топа лшенетін шаманы мні электр тізбегіні параметрлеріне, яыни кедергіге, индуктивтікке, сиымдылыа, з ара индуктивтікке трленетін Т жатады.

Генераторлы Т р трлі энергия тікелей электр энергиясына трленеді.

лшеуіш трлендіргіштерді жалпыланан схемасы

х – кіріс физикалы шама;

у – шыыс физикалы шама;

-бгеттер.

лшеуіш трлендіргішті трлендіру функциясы деп аналиткалы діспен немесе кеселер арылы берілген шыыс физикалы шамаларды кіріс физикалы шамалара туелділігін айтады

у = f (x₁,х₂ ,…,х_n);

у – кп айнымалыларды функциясы (немесе физикалы шамаларды функциясы);

лшеуіш трлендіргіштерде сызыты трлендіру сипаттамасына артышылы беріледі. Яыни кіріс жне шыыс физикалы шамалары бір-бірімен сызыты байланыспен сипатталыуы керек:

Y = F (x) =KX или Y = Y₀+ КX . (1.1)

лшеуіш трлендіргіштерді негізгі статикалы жне динамикалы сипаттамалары.

лшеу трлендіргіші- лшенетін шаманы баса шамаа немесе деуге, сатауа, индикациялауа немесе беруге ыайлы сигнала трлендіретін нормативтік метрологиялы сипаттары бар техникалы рал.

Статикалы трлену сипаттамасы(функциясы) – бл информативтік шыыс сигнал параметріні уаыт бойынша траты информативтік кіріс сигнал параметрінен туелділігін рнектейтін байланыс. Оны аналитикалы рнекпен немесе график трінде бейнелеуге болады. Аналитикалы трде трлену сипаты сызыты

немесе сыызты емес

болатын Y=f(X) туеллділігі трінде берілуі ммкін. Мемлекеттік стандарта, техникалы шарттара жне баса нормативтік жаттара сйкес лшеу трлендіргішіне жазылатын номинал трлену функциясы _ном =f_Н0М(Х) мен шын мнінде ие болатын шынайы (жмыс) функциясы _Р =f_р(Х) деп ажыратуа болады.

Трлендіргіштердідинамикалы сипаттамасы информативтік шыыс сигнал параметріні уаыт бойынша згеретін кіріс сигнал параметрлерінен туелділігі болып табылады. Динамикалы сипаттамалара жатады: трлендіргішті дельта-функцияа (t) реакциясы болып табылатын g(t) импульстік; тпелі h(t) — бірліктік баспалдаты сигнала реакция; беріліс функциясы — шыыс шаманы операторлы бейнесіні кіріске атынасы К(р) = (р)/Х(р); амплитудалы жне фазажиіліктік. Трлендіргішті динамикалы (инерциялы) асиеттері трлену жылдамдыы жне трлену уаыты сияты тсініктермен сипатталады.