Амперметрді рылысы
Магнит рісіні тогы бар контура бадарлаушы серін магнит – электрлік жйелерді электр лшеуін приборлара – амперметр мен вольметрлерде олданылады.
Магнит электрлік жйені лшеуіш приборы былай рылан. Тілше (4) бекітілген тік тртбрыш пішінді жеіл алюминий рамаа катушка оралан. Рама екі жарты ске 00' бекітілген. Тепе-тедік жадайда оны екі жіішке спираль серіппе – тедік кйге айтаратын серіппе тарапынан болатын серпінділік кші тілді тепе–тедік кйден ауыту брышына пропорционал. Катушканы траты магнит полюстеріні арасына орналастырды, ал мны штары осы жадайда лайытап жасалан.
Катушканы ішіне жмса темір (1) цилиндр орналастырылан. Мндай конструкция катушка орамы тран аймата магнит индукциясы сызытарыны радиал баытта туіне амтамасыз етеді. Осыны нтижесінде катушка алай орналаса да магнит рісі тарапынан оан сер ететін кштер е лкен шамасына кетеді де, ток кші згермейтін боланда, ол траты болады жне векторлары кштері кескіндейді, ол кш катушкаа магнит рісі тарапынан сер етеді жне катушканы айналдыратын кштер моментін тудырады. Тогы бар катушка, серіппе тарапынан болатын серпімділік кші, магнит рісі тарапынан рамаа сер етуші кштен тегерілмегенше брыла береді. Ток кшін екі есе арттырып, оны тілі де екі есе брыша брыланын байаймыз. Бдан катушкаа магнит рісі тарапынан сер етуші кш ток кшіне тура пропорционал екенін креміз.
Осыан негізделіп, прибор градуирленген боланда, катушканы брылу брышына арап–а ток кшін анытауа болады.
Ол шін ток кшіні зміз білетін мндері тілді андай брылу брышына сйкес келетінін біліп алу керек.
9) Сыйымдылыты Т негізгі параметрлері мен сипаттамалары.
Сыйымдылыты лшеуіш трлендіргіштерді жмыс істеу принципі; Сыйымдылы трлендіргіштер бейэлектрлік шамаларды (ыысу, сйы дегейі, ылалдылы, кш т. б.) электр сыйымдылыыны згерісіне трлендіреді. Сыйымдылы трлендіргіштер технологиялы процесті лшенбекші параметріні згерісін тіркеуші конденсатор трінде жасалан сезгіш элементі бар реттеуші немесе лшеуіш рылыны блігі болып табылады.Сыйымдылы трлендіргішті сезгіш элементі ретінде жазы не цилиндрлі конденсатор олданылады. лшенбекші параметрді ыпалына байланысты бл конденсаторды пластинкаларыны ара ашытыы жне зара жабу ауданы (актив аудан) немесе астарлар (обкладки) арасындаы ортаны диэлектрлік тімділігі згереді. Конденсаторды сыйымдылыы (С) актив аудан (S) мен диэлектрлік тімділікті (e) суімен артып, пластинкаларды ара ашытыыны (х) суімен кемиді, яни С = e0eS/х,мндаы e0 — вакуумны диэлектрлік тімділігі, Ф/м. Сезімтал элементті геометриялы лшеміне аталан факторларды серін ескере отырып, сыйымдылы трлендіргіштерді пластинкаларды ара ашытыы згермелі, пластинкаларды актив ауданы згермелі жне астарлар арасындаы ортаны диэлектрлік тімділігі згермелі секілді ш топа блуге болады. Аталан параметрлер сыйымдылы трлендіргіштерді кірістік шамалары болады да, конденсаторды сыйымдылыы шыысты шама болады. Пластинкаларды ара ашытыы згермелі сыйымдылы трлендіргіштер (7.2, а-сурет), детте екі не одан да кп пластинкалардан тратын жазы конденсатор трінде орындалады да, пластинкаларды біреуі бекітіліп, келесісі басару объектісіні жылжымалы блігімен механикалы байланысады. Мндай трлендіргіштер заттарды алыдыын жне ысымды, кшті немесе дірілді (вибрация) лшеу шін олданылады.
10. лшеуіш трлендіргіштерді потенциометрлік осылу слбасы.
Потенциометрлік слба, ол дифференциалды резистивті датчик олданылатын слба:
Дифференциалды датчикте жоары R1 жне тменгі R2 иіндері дифференциалды за бойынша згереді. Ол дегеніміз R1=R0(1± ) жне R2= R0(1±), мнда R/R0 – датчик кедергісіні салыстырмалы кедергісі; R0 – иін датчигіні номиналды кедергісі
11) Сыйымдылыты атысу датчиктері. растыру принципі, негізгі осылу слбасы, параметрлері мен сипаттамалары. .Сыйымдылыты лшеуіш трлендіргіштерді жмыс істеу принципі; Сыйымдылы трлендіргіштер бейэлектрлік шамаларды (ыысу, сйы дегейі, ылалдылы, кш т. б.) электр сыйымдылыыны згерісіне трлендіреді. Сыйымдылы трлендіргіштер технологиялы процесті лшенбекші параметріні згерісін тіркеуші конденсатор трінде жасалан сезгіш элементі бар реттеуші немесе лшеуіш рылыны блігі болып табылады.Сыйымдылы трлендіргішті сезгіш элементі ретінде жазы не цилиндрлі конденсатор олданылады. лшенбекші параметрді ыпалына байланысты бл конденсаторды пластинкаларыны ара ашытыы жне зара жабу ауданы (актив аудан) немесе астарлар (обкладки) арасындаы ортаны диэлектрлік тімділігі згереді. Конденсаторды сыйымдылыы (С) актив аудан (S) мен диэлектрлік тімділікті (e) суімен артып, пластинкаларды ара ашытыыны (х) суімен кемиді, яни С = e0eS/х,мндаы e0 — вакуумны диэлектрлік тімділігі, Ф/м. Сезімтал элементті геометриялы лшеміне аталан факторларды серін ескере отырып, сыйымдылы трлендіргіштерді пластинкаларды ара ашытыы згермелі, пластинкаларды актив ауданы згермелі жне астарлар арасындаы ортаны диэлектрлік тімділігі згермелі секілді ш топа блуге болады. Аталан параметрлер сыйымдылы трлендіргіштерді кірістік шамалары болады да, конденсаторды сыйымдылыы шыысты шама болады. Пластинкаларды ара ашытыы згермелі сыйымдылы трлендіргіштер (7.2, а-сурет), детте екі не одан да кп пластинкалардан тратын жазы конденсатор трінде орындалады да, пластинкаларды біреуі бекітіліп, келесісі басару объектісіні жылжымалы блігімен механикалы байланысады. Мндай трлендіргіштер заттарды алыдыын жне ысымды, кшті немесе дірілді (вибрация) лшеу шін олданылады.