Р трлі ауматар мен блмелердегі шуды рсат етілген дегейлері
«Шу картасы» деп аталатын, карта растырылады, онда ала аймаында келешекте болуы ммкін шу кздері мен аладаы шуды таралу жолдары жне дегейлері белгіленеді. Брыннан тран алаларда осы сияты шу карталарын елді мекенні р трлі орындарында шуды жоспарлы трде лшеу арылы жасайды. Шу картасыны ШРЕД млшерімен сйкестендірілуі аладаы акустикалы олайлы жадайлар шін кресу жолындаы міндеттерді натылауа кмектеседі.
Кше шуыны алдын алу бойынша шаралар келесі негізгі баыттар бойынша жргізіледі: шуды пайда болу себептерін жою немесе шуды шыару кзінде лсірету; шуды кшін оны таралу жолында лсірету жне шуды тікелей одан орау нысанында лсірету. Бл шараларды ішіндегі е тиімдісі, шуды пайда болу себептерін жоюа немесе шуды серін оны шыару кзінде лсіретуге баытталан шаралар болып табылады. Мысалы, шуды кп млшерде тмендеуіне шуды аз шыаратын кліктерді жасау жне шыару нтижесінде ол жеткізуге болады. Алайда, мндай шешімдер барлы уаытта ммкін болмайды
Сондытан, шу дегейлерін таралу жолдарында тмендетуге баытталан шараларды жзеге асыруы маызды болып саналады, олар архитектуралы-жоспарлау жне рылыс-акустикалы - 2 топа блінеді. Елді мекендерді міндетті трде зоналара бледі, трын йлерді шу кздерінен алыстататын, трын й аумаына ышамаудандар салады, магистральды жне жоары жылдамдыты жолдар аланы шетіне, ал шу шыаратын ндірістік мекемелері - трын ауматан тысары жерге шыарылады, темір жолдар, вокзалдар, уежайлар санитарлы нормаларда бекітілген ара ашытыта орналастырылады.
Сол сияты рылыс–акустикалы шараларды - экрандармен орануды олданады. Экран ретінде, шудан орану шін талаптары тмендетілген имараттар, шудан оралан трын й имараттары, жер бедеріні жасанды немесе табии элементтері (жыралар, ойпаттар, биік тбешіктер, жол жаасындаы тіреуіш, оршайтын жне шудан орайтын абыралар), кгалдандыру жолатары олданылады. Шудан оралан имараттарды рылысын жоспарлаанда, йытайтын блмелерді кшеге арама-арсы бетте орналастырылуын арастырады.
Шудан орану кезінде имараттарда дыбысты ошаулау (дыбыс энергиясыны оршаудан ту рдісі кезінде лсіреуі) мен дыбысты сііру (дыбысты сіірілуі есебінен дыбыс энергиясыны лсіреуі) кеінен олданылады. Дыбысты ошаулау масатында брында кеінен олданылып жрген бір абатты птераралы абыраларды орнына, кп абатты абыраларды олданады, терезелерді екі абат етіп жасайды жне тамбуры бар есіктерді орнатады. Соы кездері дыбыс ошаулайтын желдеткіш терезелер олданылуда, блар дыбысты ошаулап ана оймай, бір мезгілде терезе астындаы абырадаы саылауа орнатылан желдеткішті кмегімен блмені желдетуге ммкіндік береді. Минералды мата, гипс, армирленген шыны-талшы, поропласт, яшыты бетоннан жасалан дыбыс сііретін аптауыштарды олданады.
кімшілік шараларды маызы лкен болып табылады, ал кейде ол негізгі орын алады. Олара кшеде жретін кліктерді сигналдарын шектеу, жеіл жне жк тасымалдайтын кліктерді белгілі бір кшелерде озалысын реттеу, птерлер мен кше шуларын 23 - 7 саат аралыында жне демалыс кндерінде де шектеу, сонымен бірге, бл уаыт аралыында кейбір кшелерде автокліктерді озалысына тыйым салу, кшелер, аладар мен шаын батардаы дауыс кшейткіш ралдарды дыбысын шектеу, т.б. сияты шаралар жатады.
Трындара гигиеналы трбие бермей, шумен кресу ммкін емес. лкендерді денсаулыы мен оларды ебекке абілеттілігіні жоары болуына, балаларды саба лгерімі, жасы, сергітетін йы, тиімді демалыс (сіресе, ндірістік шуды серінен кейін), ктерікі кіл-кй болуы шін, акустикалы олайлы жадайды маызын ркім тсінуі керек жне оларды алыптастыруа з кшін салуы тиіс.