Кштік кабельдерді заымдану аймаын табу

Кабельдік трассаны мерзімді тексеруге жне профилактикалы тексеруді жргізілуіне арамастан,пайдалану кезінде КЖ-ні заымдану (кездейсо арсылы) орны болады. Задылы ретінде, бл ошаулама ойыы, кейде – фазаны зілуі.

Заымданан кабедь жабдыты екі шынан да ажыратады жне мегаомметр кмегімен заымдану сипаты аныталады: р фаза арасындаы ошаулама жне жерлендірілген металл абыпен, р фаза жбыны кедергісін лшейді. лшеу кабельді бір шында жргізіледі. Кабельді баса шыны фазалы ылы ажыратылан (тйыталуды анытау шін) немесе кілттенген жне жерлендірілген (зілуді анытау шін).

лшеулер нтижелері заымдану сипатын анытамауы, заымдану орнында тпелі кедергі соншалыты жеткілікті жоары болмауы ммкін, жекелей аланда, ылалданан ааз ошауламалы кабельде май канифольді (майда еріп аатын) раммен ошауламаны майды ауынан ойыты пайда болуы ытимал.

Кабель ошауламасыны тпелі кедергісін алу шін заымдану орнын кйдіреді. Бл шін кабельге заымдану орнында ошаулама ойылуы шін жеткілікті кернеу тсіріледі. Біраз уаыттан кейін заымдану орнында тпелі кедергі ойытарыны айталануы азаяды, разрядты кернеу тмендейді, ал разряд тогы жоарылайды. Ошаулама осы токпен кдіріледі, тпелі кедергі заымдану орнында азаяды.

Заымдану сипаттамасы аныталаннан кейін кабельді заымдану орнын анытау шін тсіл мен аппаратура тадалады.

Длдігі бойынша заымдану орнын анытау атысты жне абсолютті дістер болып ажыратылады.

атысты дістердеаныталан ателігі болады жне заымдану аймаын анытауа ммкіндік береді. Олар импульсті, ілгекті жне сыйымдылыты дістер.

Абсолютті дістериндукциялы жне акустикалы дістер сияты заымдануды дл орнын анытауа ммкіндік береді.

Импульсті діспенбірфазалы немесе кпфазалы тйыталу аймаын, кез келген фазалы ыл саныны зілу аймаын анытайды.Заымданан желіні эталонды электрлік импульс жібереді.Мкс-та градуирленгенлшегіш рал экраны бойынша импульсті берілу моменті мен импульсті келу моменті арасындаы заымдану орнында бейнеленген txуаыт интервалы лшенеді (2.19-сурет).

Кштік кабельдердегі электромагнитті толынны таралу жылдамдыы тжірибе жзінде ыл материалы мен имасына туелсіз жне 160+3 м/мкс райды. Заымдану орнына дейінгі араашыты Iх= 80tх, м сияты есептеледі.

 

 

2.19-сурет Кабельді заымдану аймаын импульстік діспен: а – тйыталу кезінде; б – зілу кезінде анытаудаы рал экраны

Импульсті бейнеленген белгісі бойынша заымдану сипаттамасын талылайды. Егер р трлі белгіні жіберілген жне бейнеленген импульсі – тйыталу типіні заымдануы (2.19, а-сурет), егер бір белгінікі болса – зілу типіні заымдануы (2.20, б-сурет).

Ілгекті дістібірфазалы жне екіфазалы айматарды жерге тйытау шін олданады. Бл діс кабель ылыны омды кедергісін заымдалу орнына дейін лшеу негізінде рылан.

Кабельді бір шында нормалы жне заымданан ылдар (ілгек тзіледі) тйыталады. лшеу кабельді баса шында жргізіледі (2.20-сурет). R.2жне R4кедергілерін лшеу шін олданылуы ммкін, мысалы, траты ток кпірі.

 

 

 

2.20-сурет Ілгекті діспен заымдану аймаын анытау слбасы

 

Кпірді бір диагоналіне траты ток кернеуі -U,басасына- лшегіш рал жаланады, мысалы, милливольтметр mV.Регулируемыми сопротивлениями R1жнеR3реттегіш кедергілерімен кпір тесіздігіне жетеді- милливольтметрді нлдік крсетуі.

Кпір тесіздігі тмендегі атынас орындаланда жеткілікті болатыны белгілі

 

, (2.15)

мндаы R2 – кабель соынан заымдалу орнына дейінгі нормалы жне заымдалан телім ылыны кедергісі; R4 – кабель басынан заымдалу орнына дейінгі заымдалан ыл теліміні кедергісі.

Кабель ылны кедергісі оны зындыына аншалыты пропорционал болса, кпір тесіздігіні жетістігінен кейін иын емес есептеумен аныталады

 

, (2.16)

мндаы - кабель зындыы.

Сыйымдылыты діскабельді фазалы ылыны зілу аймаын анытауа ммкіндік береді. дісір ыл мен кабельді жерлендірлген металл абыыны арасындаы сыйымдылыты лшеуде базаланады.

зілген ылды лшенген сыйымдылыы Сх-ті расын, ал толы ылды лшенген сыйымдылыы - С.зілген жерге дейінгі араашыты мынаны райды

 

, (2.17)

ш фазалы ылды зілуі кезінде кабель сыйымдылыы белгілі рнек бойынша есептеледі:

 

, (2.18)

мндаы b0–анытамалы мліметтер бойынша аныталанкабельді меншікті сыйымдылыты ткізгіштігі.

Индукциалы дісзаымдану орнында стті кйдіруден кейін кабельдегі кп фазалы тйыталуды орнын анытауа ммкіндік береді. діс кабельді айнала жретін ток бойынша рылатын магнитті рісті байау негізінде рылан. рісті байау рісті концентрациялауа арналан магнит зекшесі бар арнайы іздеуші катушка кмегімен жргізіледі.

Кабельді екі заымдалан ылы бойынша дыбысты генератордан G(800... 1000 Гц) жоары жиілікпен ток жіберіледі(2.20-сурет). Кабель айналасында жоары жиілікті магнит рісі тзіледі. Бл рісті іздеуші катушкаа кшейткіш лаап арылы байланыстыра орналастырып, дыбысты сигналды тыдауа болады. ызмет крсетуші жмысшы КЖ трассасы бойынша озала отырып, осы дыбысты сигналды тыдай алады.

Сигналды кабельдік желіні бойлай естілуі max-нан min-а дейін периодты згеретін болады. Бл кабель ылын спиральді етіп орауымен тсіндіріледі. Бір ылды жер стіндегі магнит рісіні кп болуы баса ылды арама-арсы магнит рісіні кп болуымен ауысады.

 

16. Кернеуі 1кВ дейінгі электр жйелерін орау

1) кернеуі бар то ткізетін бліктермен жанасу;

2) кернеуі – алдыты зарядты болуы жадайында;

– электр ондырысын абайсызда осан немесе ызмет етуші персоналды келіспей рекет етуінен;

– электр ондырысына немесе маына найзаайды тсуінен кернеу болуы ммкін ажыратылан бліктермен жанасу;

- то ткізбейтін металлдармен немесе то ткізгіш бліктерден кернеу берілгеннен кейін (авариялы жадайды туындауы) то ткізбейтін металлдармен байланысан электр жабдытарымен (оршаулар, біркеніштер мен корпустар) жанасу;

3) жерге тйыталу кезінде адамны электр тогыны жайылу рісінде болуы немесе адам кернеуінен заымдану;

4) рсат етілген – аз ашытыа жаындау кезінде, 1 кВ жоары электр ондырысыны кернеуі кезінде электр доасы арылы арылы заымдану;

5) газды ажырату кезіндегі атмосфералы электр тогыны рекеті;

6) кернеу астындаы адамды босату.

Электр тогымен заымдану нтижесіне сер етуші факторлар:

-тоты трі (траты немесе ауыспалы, 50 Гц жиілігі аса ауіпті);

- кернеу мен то кшіні шамасы;

-адам организмінен тоты ту уаыты;

-тоты ту жолы немесе ілмегі;

-адам организміні жадайы;

- сырты орта жадайы.

Санды баалануы:

1)450-500 В кернеулігі аралыында, то тріне байланыссыз, рекет ету бірдей:

- 450 В тмен – ауыспалы то ауіптірек;

- 500 В тмен – траты то ауіптірек.

2) кардиологиялы, жйке жйесі аурулары мен ан рамында алкогольді болуы адам денесіні кедергісін тмендетеді.

3) е ауіпті болып тоты жрек блшыеті мен тыныс алу жйесі арылы ту жолы табылады.

17.Кернеуі 6-10кВ арасындаы электр жйелерін орау

18. Асын кернеуді орау

Асын кернуден орау Асын нернеуді ек трі болады: - ауе асын кернеу; - ікі асын кернеу. Асын кернеуден оранатын бір неше тсілдер бар. Олар С орналататын ралдар, найзаай оаныстар жне т.б. Вентилді разрядсыздандырыштар желіден келетін асын кернеулерден орайтын негізгі аппараттар болып табылады.Вентилді разрядсыздандырыштар келетін толындарды амплитудасын электр жабдыты ошауламасына ауіпсі мніне дейін тмендетеді. РВ-а найзаай асын кернеу импульсіні серінен шынды аралыы тесіледі жне РВ арылы разрядсыздандырышты кедергісінде кернеу лауын жасайтын импульсті ток теді. РВ кедергісі жасалан материал ВАС-ны бейсызыты боланынан импульсті ток згергенде кернеу тмендеуі аз згереді. РВ-ны Uост алды кернеуі , яни йлестік ток деп аталатын белгілі бір токтаы кернеу РВ-ны негізгі сипаттамасыны бірі болып табылады. Асын кернеуді шектеу процесіні аяталуынн кейін разрядсыздандырыш арылы ндірістік жиілікте жмыс кернеуімен аныталатын ток теді. Бл ток жетелеуші ток деп аталады. Бейсызыты резистор кедергісі асын кернеуге араанда аз жмыс кернеуі седі. Жетелеуші ток байаларлытай шектеледі жне токты нлдік мнінен ткенде доа шынды аралыта снеді. РВ-ны екінші сипаттамасы 42 болып сну кернеуі болып табылады. Uгаш –бл РВ-ны ндірістік жиіліктегі лкенірек кернеуі. Одан тетін ток сенімді снеді.Вентилді разрядсыздандырыш: 1 - кпмнді шынды аралы; 2 - шынды аралытар абыы; 3 - разрядсыздандырышты жалпы абыы; 4 - жалпы кедергі дискі. бырлы разрядсыздандырыш (Р)осалы станцияны кмекші элементі болып ызмет атарады. Р найзаайлы асын кернеуінен S1 жне S2 шынды аралыы тесіледі.бырлы разрядсыздандырыш: 1 - газ ндіруші бырша; 2- зекшелі электрод; 3 - саиналы электрод; S1 – сырты шынды аралыы; S2 – ішкі шынды аралыы. Найзаайлы асын ккернеу боланда S1 жне S2 тесіледі жне импульсты ток жерге кетеді. Импульс бітуінен кейін разрядсыздандырыштан жетелеуші ток туін жаластырады жне шынды разряд доалы разряда теді. Каналдаы жоары температура серінен бырда интенсивті газ блінуі жреді жне ысым атты артады. Газдар бырды ашы соына арай мтылады да, клдене рлеу тудырады, соны нтижесінде токты бірінші нлдік мнінен туінде доа снеді. Сырты шынды аралыты мні ошаулаышты орау шартымен тадалады жне белгілі бір мндерде басарыла алады. Ішкі шынды аралы разрядсыздандырышты доасндіргіш асиетімен сйкес тадалады жне реттелуге жатпайды. Коммутациялы аппарат ретнде осалы станцияда ажыратыштар мен айырыштар олданылады. Ажыратыштар тізбекті кез келген режимде осып ажыратуа ызмет етеді: за жктеме, асын жктеме, к.т., б.ж., 43 бейсинхронды жумыс. Айырыштар тізбекті токсыз ажыратуа жне осуа арналан. Айырыштар ауіпсіздік шін контактілер арасында ажыратылан кйінде ошаулаыш аралыы болады

 

 

19. Электр энергиясыны шыынын анытау.

азастанда энергия немдеу жне энергия тиімділігін арттыру шаруашылыты барлы салаларында азіргі уаытта энергетикалы, экологиялы жне экономикалы проблемалар кешенін шешетін басым міндеттр болып табылады. Осы міндетті шешпей елді дамуын стау ммкін емес.
Мемлекет басшысы энергия немдеу саласында жалпы ішкі німді немдеуді 2015 жыла арай 10%-а, 2020 жыла арай 25%-а тмендету бойынша міндетті ала ойды.
Энергия немдеу саясатын жргізу шін негіз олданыстаы нормативтік база болып табылады. Р Президенті 2012 жылы 13 атарда «Энергия немдеу жне энергия тиімділігін арттыру туралы» жне Кейбір занамалы актілерге энергия немдеу жне энергия тиімділігін арттыру мселелері бойынша згерістер мен толытырулар енгізу туралы» Р задарына ол ойды.
азастан Республикасы кіметіні 2011 жылы 30 арашадаы №1404 аулымен «Р энергия тиімділігін арттыруды 2012-2015 жылдара арналан кешенді жоспары» бекітілді. Бл з кезегінде Задар, НА жне нормативтер арылы ынталандыру шаралар кешені.
нерксіп барлы электр энергияны 70% жоары ттынатындыын атап ту ажет. Кешенді жоспар шеберінде оларды 50/50 (50% аржыландыру – бл ксіпорынны меншікті аражаты, алан 50% - бл мемлекеттік бюджет) энергия аудиті жргізілді. Энергия аудиті орытындылары бойынша электр энергетиканы оса аланда, нерксіпті энергияны ажетсінуін тмендету шін жйелік шаралар делді.
Энергия ресурстарды кп ндірілмеген шыындарды біз трын й жне бюджеттік секторда креміз, осыан байланысты ткен жылдан бастап осы сектордаы бюджеттік аражата «азастанды ТКШ жаырту жне дамытуорталыы» А энергия аудитін жргізді.
Келесі адам – азіргі заманы электр немдеу электр-техникалы рылылар йжайын жабдытау (мысалы, ышам люминесцентті шамдар, жары реттегіштер, суретреле озалысын есептегіштер, бадарланатын таймерлер, ымырты ажыратыштар басалары). Бл белгілі бір шыындарды талап етеді, біра тжірибе крсеткендей электр энергияны жне бюджетті ана емес, сонымен атар жайлы мір сруді амтамасыз етіледі.
Дстрлі ыздыру шамдары 95% дейін электр энергияны ыздыруа жмсайды жне жарыа тек 5 % ана.Ышам люминесцентті шамдар (ЫЛШ) згеше жасалан, жары ашытыын згертпей немдейді (оларды жмысы кезінде арапайым ыздыру шамдарымен жмыстан араанда олар элетр энергия 4-5 есеге аз жмсалады). Таы бір жасы жері: арапайым ыздыру шамдары ызметіні орташа ызмет мерзімі – 1000 саат, ЫЛШ-да ол 15000 саатты райды! Жоары нына арамастан, жалпы ЫЛШ арапайым ыздыру шамынан немді. Сондай-а, егер электр энергия тлеміні тарифтері уаыт те келе ссе (олай болады), сондытан да ЫЛШ табысы анарлым маызды болады.
Жаын арада энергия немдеу жары нарыында кшбасшылы орына жарыдиодты шамдар алатын болады, олар ЫЛШ-мен салыстыранда даусыз басымдытар атарына ие. Олардаы электр энергияны ттыну ЫШЛ-дан 40-50% дегейінде. Жарыдиодты ызмет мерзімі – 5 мы адам жне жоары, ол «осу-ажырату» циклдер санына байланысты емес. Олар механикалы сер мен дірілге аса тзімді жне траты (шам аасы сынбайтын пластика мен алюминийден дайындалды), кернеуді тсуінен орыпайды, -25% тмен температурада тез осылады. Шамдар рамы сынап жне баса зиянды заттардан трмайды, ультра клгін жне инфраызыл сулеленуді реттейді, оларда кез келген жарылу болмайды. Жарыдиодты шамдарды басты жетіспеушілігі оларды ндірісі зірше аса ымбат.
Электр энергияны немдеуді анарлым тиімді тсілдері – пайдаланбайтын электр аспаптарды сндіру. й кіреберістерінде жары тні бойы жанып трады. рине, тнде аса жары йжайа кіруге жасы, біра таы саат екі-ште ол ешкімге керек емесе. Ал жары жанып тарды! Бл ретте уаытты кешіктіре отырып, ажыратыш кмектесе алады.Таы бір нсасы – инфраызыл детектор (немесе озалыс есептегіші). Ол тікелей адама сер етеді, егер осы детектора біреу таалса, жары жанады. Осы рылыа уаытты кешіктіретін ажыратыш орнатылан, ол адам детектордан кз таса болан сттен кейін бегілі бір уаытта жарыты сндіреді. Жиі озалыс есептегіші жалпы пайдалану орындарында орнатылады. Біра оны орындауды йде де, мысалы длізде жне сантехникалы торапта орнатуа болады.
Бдан баса, жары дегейі есептегіші бар озалыс есептегіші бар (ол «ымырт» ажыратыш). Оны жарыты белгілі бір мніне жндейді, бл ретте ол йжайда жары жеткілкті болса, жарыты жауа ммкіндік береді. Немесе, керісінше, араылы тсетінін «сезеді» жне араы тскен кезде сырты жарыты жаады.
Жары реттегіш: шам жарыыны ашытыын рететйтін рылы.

 

 

20. Екі жаты ондырыны есептеу

У стрелочных измерительных приборов имеется шкалы,

которые могут быть именованными, т.е. градуированными в единицах измеряемых величин, или условными. Условные шкалы применяют в многопредельных приборах.

Чтобы узнать численное значение измеряемой величины по прибору с условной шкалой, надо цену деления шкалы умножить на число делений, отсчитанных по этой шкале до того места, где остановилась стрелка. Напомним, что для нахождения цены деления нужно найти разность между значениями ближайших "оцифрованных" делений и разделить на число делений между ними.

Шкалы приборов бывают нулевые и безнулевые. Нулевые шкалы могут быть односторонними (нуль размещен в начале шкалы) или

двухсторонними (нуль размещен между начальной и конечной отметками). В зависимости от положения нуля между конечными отметками двухсторонние шкалы бывают симметричными и несимметричными.

На безнулевых шкалах конечные отметки соответствуют нижнему и верхнему пределам измерения.

По характеру зависимости линейных или угловых расстояний между соседними отметками шкалы от измеряемой величины различают равномерные, неравномерные и другие шкалы. Для точности измерений предпочтительнее равномерная шкала. Шкала считается равномерной, если отношение наибольшего деления к наименьшему не превышает 1,3 при постоянной цене деления.

Рядом со шкалой на лицевой стороне электроизмерительного прибора указывают необходимые маркировочные признаки:

единица измеряемой величины; класс точности; номер ГОСТа, в соответствии с которым прибор изготовлен; род тока и число фаз; система прибора; категория защищенности прибора от влияния внешних магнитных или электрических полей; группа прибора по условиям эксплуатации; рабочее положение прибора; испытательное напряжение прочности электрической изоляции токоведущих частей прибора;

положение прибора относительно земного магнитного поля (если это влияет на его показания); номинальная частота тока (если она отличается от 50 Гц); год выпуска; тип (шифр); заводской номер и некоторые другие данные.