Дріс№ 12. Ксіби бадар беру жмысыны дістемесі
Жоспар:
1. Ксіби бадар педагогикалы категория ретінде
2. Ксіби бадар беруді мазмны
3. Ксіби бадар беруді йымдастыру дістемесі
Ксіптік бадар беру - шешімі табылуа тиіс те крделі, кешенді мселе. зіні дістемесі жне мазмны жаынан оны психологиялы, педагогикалы, медициналы, леуметтік сипаты бар.
Педагогикалы категория ретінде ксіби бадар беру оушыларды мамандыты жне ебекті р трлерімен таныстыру, абілеттері мен бейімділіктеріне арай олара болаша мамандытарын тадауа кмек крсету процесі ретінде арастырылады. Соларды негізінде ол халы шаруашылыы мен мдениетіні негізгі салаларымен оушыларды таныстырады, ксіби бейімділігі мен ызыушылыын алыптастырады.
Мамандыты тадау оушыларды алдаы болатын оамды пайдалы рекетке шешуші сына ретінде болады. Онда жасспірімдерді леуметтік жне рухани трыдан пісіп жетілуі крініс береді.
Мектеп педагогикасы трысынан араанда, ксіптік бадар беру - жалпы, политехникалы жне ебекке даярлау негізінде оушыларды жеке бейімділігін, абілеттерін жне оамды ажеттіліктерді ескере отырып, ебекті трлерімен таныстыруа баытталан мектепті оу-трбие процесіні рамды блігі деуге болады.ксіптік бадар беру жйесіне ксіптік диагностика, ксіптік білім беру, ксіптік консультация, ксіптік адаптация, ксіптік іріктеу кіреді.
Ксіптік диагностика ксіптік бадар беру масатында рбір оушыны зерттейді. Осыны нтижесінде мамандыты тадауа байланысты баланы дайындыын, ынтасын, абілетін анытайды. Ол шін мынадай дістер олданылады: оушыларды жаттарын, жазба жмыстарын зерттеу, анкета, гіме. педагогикалы эксперимент, педагогикалы баылау.
Ксіптік білім беру - бл ртрлі мамандытар жне сол мамандытарды адама оятын талаптары жнінде оушыларды біліммен аруландыру. Мамандыты саналы тадауда екі трлі нрсені ескеру ажет: біріншісі оушыларды білім дегейі, екіншісі оушыларды жеке асиеттері. Оушыларды білімі тере де траты болуы керек. сол сияты жеке асиеттері оушы тадаан мамандыа сай келуі керек.
Ксіптік консультация - рбір оушыны жан-жаты зерттеп, оан консультация беру арылы тиісті кмек крсету. Оушыны мамандыа сйкестігі жнінде шешім абылданады. Ксіптік консультация ш кезеге блінеді: дайынды, аятау, анытау. Дайынды консультациясы - оушылара жыл бойы дрыс ксіптік бадар беру. Аятау консультациясы кезінде оушыларды бейімділігі, психофизиологиялы абілетіні сйкестігі аныталады. Анытау консультациясы ксіптік оу орындарында жргізіледі. Онда тадаан мамандыа адамны денсаулыыны сйкес келуі, психофизиологиялы дайындыы аныталады, жмыса орналасу жнінде анытамалы апарат беріледі.
Ксіптік іріктеу мселесімен арнайы орта жіне ЖОО, ртрлі мекемелер, ксіпорындар айналысады. Оу орындары оуа тсетін жастара ртрлі талаптар ояды. Ксіпорындар жастарды жмыса іріктеп алады. Ксіптік іріктеуді масаты - жастарды белгілі бір мамандыа жарамдыы не жарамсыздыын анытау. ол шін адамны жаымды, жаымсыз жатарын білумен атар, оан маманды оятын талаптарды білу керек. Оан байланысты профессиограмма жасалады. профессиограмма - белгілі мамандыты ерекшеліктерін жеткілікті бейнелеу, жазу. Профессиограмманы руа педагогтар, психологтар, физиологтар мен дрігер мамандар атысады.
Ксіптік адаптация - жастарды ебек ету жадайына бейімделуі.
Мектепте ксіптік бадар беру жмысымен бкіл жым айналысады. Сынып жетекшісі сынып оушыларын маманды тадауа даярлайды, апараттарды йымдастырады. Пе малімдері з сабатарында ебекті р трімен таныстырады. Кітапханашы малімдерге, сынып жетекшісіне кмектеседі. Маманды туралы кітаптар, маалалар крмесін, оырмандар конференциясын, таырыпты кештер йымдастырады, ксіптік бадар беру мселесіне байланысты библтография жасайды. Директорды трбие ісі жніндегі орынбасары бкіл ксіптік бадар беру жмысын жоспарлайды, ксіптік бадар беру кабинетін йымдастырады, онда анытамалы материалдар жинайды, сынып жетекшісіне оушыа психолого-педагогикалы мінездеме жазуа кмектеседі, ксіпорын кілдерімен кездесулер ткізеді,
Мектеп директоры барлы жмыса жауап береді. ол ксіптік бадар беру жмысын басарады, баылайды.