Термодинамикадаы жмыс.

A = Fdl =

A =

pSdl =

PdV

pdV

V2

A = òpdV

V1

V

Жмысты геометриялы маынасы: газды

клемнен

V

2

клемге

дейін лаю кезінде атаратын жмысы V сі, p = f (V)исыы жне

V

, клемдерге сйкес келетін тзулермен шектелген аудан арылы

V1 2

аныталады

 

Изопроцестер.

Термодинамиканы бірінші бастамасын изопроцестерге олдану.

Адиабаталы процесс

1. Изотермиялы процесс

V2 V2 m

dV m V

M

V

A = òpdV = ò RT

V1 V1

= RT ln 2

M V1

 

2. Изобарлы процесс

 

 

V2

A = òpdV =

V1

 

p(V2- V1)

3. Изохорлы процесс

4. Адиабаталы процесс

A = pdV = 0

 

Жылудан ошауланан жйедегі процесс адиабаталыдеп аталады. Адиабаталы процесті тедеуін алу шін алдымен газды жылу сыйымдылыын арастырайы.

 

Газды жылу сыйымдылыы

Денені температурасын 1К-ге арттыру шін оан келтірілген жылу млшеріне те шаманы денені жылу сыйымдылыыдеп атайды.

 

Меншікті жылу сыйымдылы –бл 1кг затты жылу сыйымдылыы.

c = Q mdT

, Дж кг × К .

Молдік жылу сыйымдылы– бл 1 моль затты жылу сыйымдылыы.

 

С = с × М

=МQ ,

mdT

Дж моль × К .

Газды траты клемде немесе траты ысымда ыздыруа болады. Соан

сйкес газды екі жылу сыйымдылыы болады: С и C .

 

æ ö

V p

i RdT

Q

CV = ç ÷

=dU

=2 = i R ,

èdT øV dT

dT 2

=

Q

C ç ÷

=dU

+ A =

i R +

pdV

= i R + R

æö

p

èdT øp

dT 2

Cp = CV

dT 2

+ R .

Бл рнекті Майер формуласыдеп атайды.

Жылу сыйымдылытарды атынасы адиабата крсеткішідеп аталады:

 

Адиабаталы процесте

C

p =

CV

=i + 2

i

= 1 + 2 .

i

A =-dU , pdV = - mC

dT .

M V

Менделеев-Клапейрон тедеуін дифференциалдаca

pdV

Соы екі тедеуден мынаны аламыз:

+ Vdp = m

M

RdT .

C - C

pdV + Vdp =-R

= - p V .

pdV

CV CV

C

p =

CV

екенін ескеріп жне айнымалыларды жекелесек

 

dp =-dV

Интегралдааннан кейін

2 = ç 1 ÷

немесе

p1V

= p2V2

p

p V p

æV ö

çV ÷ 1

1 è 2 ø

1 жне 2 кйлер з алауымызша алынандытан,

p V

Бл рнекті Пуассон тедеуідеп атайды.

= const

Егер жйені кйін анытайтын макроскопиялы параметлер (ысым, температура) траты болып алса, жйе термодинамикалы тепе-тедік кйдеболады. Тепе-тедік кйдегі жйеде жылу ткізгіштік, диффузия, химиялы реакциялар, фазалы ауысулар жре алмайды.

Егер термодинамикалы процесс алдымен тзу баытта, сонан со кері баытта тіп жйе бастапы кйіне айтып ораланда, не оршаан ортада, не жйені зінде ешандай згеріс болмаса, ондай процесс айтымдыдеп аталады.

Бл шарта баынбайтын процесті айтымсыздеп атайды.

айтымды процестер – наты процестерді идеалды трі. Оларды арастыруды екі себебі бар: 1) табиаттаы немесе техникадаы процестерді шын мнінде айтымды деп есептеуге болады; 2) айтымды процестер е немді болып табылады